0. Inleiding
1. 1831: het prille begin
2. 1848 - de eerste stap: aanpassing van de kieswet
3. 1848 tot 1892: wanneer keurt het parlement een verklaring tot herziening van de Grondwet goed?
4. 1892-1893 – de Grondwet wordt gewijzigd
5. 1893 tot 1919: wanneer keurt het parlement een nieuwe verklaring tot herziening van artikel 47 van de Grondwet goed?
6. 1920-1921 – de Grondwet wordt gewijzigd
7. En later?

Dit hoofdstuk in pdf Start

1892-1893 – de Grondwet wordt gewijzigd

Na de verkiezingen van juni 1892 wordt het druk in het Parlement. Een eerste voorstel tot herziening van artikel 47 wordt reeds op 29 juli 1892 ingediend. Er volgen nog een veertigtal voorstellen over hetzelfde thema. Er wordt gedebatteerd. Er worden verslagen geschreven (waarvan één 219 pagina's telt) en er worden stemmingen in de commissies georganiseerd. [ 15 ] Een overzicht van de werkzaamheden en de belangrijkste parlementaire stukken: www.dekamer.be - link zie voetnoot.

Bij de stemming van 11 en 12 april 1893 haalt geen enkel voorstel een 2/3 meerderheid in de plenaire vergadering van de Kamer van volksvertegenwoordigers. Daarna breekt een algemene staking uit. Er zijn betogingen en er vallen verschillende doden.

Hierop schakelt het parlement enkele versnellingen hoger en reeds enkele dagen later, op 18 april 1893, kan de commissie tot herziening van de Grondwet de redactie van een nieuw artikel 47 van de Grondwet goedkeuren. In zijn verslag besluit rapporteur Coremans:
"De herziening van artikel 47 is een lastig werk, niet alleen omdat het eene groote moeilijkheid is de meerderheid der twee derden te bekomen, maar juist omdat dit artikel het kiesrecht dat de grondslag is van de nationale vertegenwoordiging, uitroept en regelt. Wij hebben er het vertrouwen in dat de Kamer zich met de conclusies der Commissie zal vereenigen."

Zo geschiedt. Kamer en Senaat wijzigen de Grondwet en het nieuwe artikel 47 voert het algemeen meervoudig stemrecht in. Samengevat: "Iedere Belg van 25 jaar was stemgerechtigd en één of twee bijkomende stemmen werden toegekend aan gezinshoofden, cijnsbetalers, houders van diploma's en bekleders van bepaalde functies. Het aantal kiezers steeg daardoor van 136.755 tot 1.381.000. Het aantal stemmen bedroeg evenwel meer dan twee miljoen, want er waren 850.000 kiezers met één stem, 290.000 kiezers met twee stemmen en 220.000 kiezers met drie stemmen." [ 16 ] Prof. A. VRANCKX, "Grondwetsherziening", Rechtskundig weekblad, 1964, nr 18, p.945 - link zie voetnoot.