0. Inleiding
1. De kies- en verkiesbaarheids­voorwaarden in 1893
2. Waarom algemeen meervoudig mannenstemrecht?
3. De invoering van de stemplicht
4. De invoering van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging
5. De Senaat wordt (een klein beetje) democratischer
6. De overgang naar het algemeen enkelvoudig mannenstemrecht

Dit hoofdstuk in pdf Start

In 1893 wordt het cijnskiesrecht voor mannen vervangen door een systeem van algemeen meervoudig mannenstemrecht. Hiermee verandert de basis zelf van het kiessysteem. Onder het cijnskiesrecht zijn enkel mannen die voldoende cijns betalen kiesgerechtigd. Van hen veronderstelt men immers dat ze belang hechten aan het bewaren van de orde en de instellingen. Met de introductie van het algemeen meervoudig mannenstemrecht evolueert men naar een betere weergave van de mening van de publieke opinie binnen de instellingen. [ 1 ] GILISSEN, J., Le régime représentatif en Belgique depuis 1790, 1958, Brussel, La Renaissance du Livre, collection « Notre passé », p.119. Stemrecht voor vrouwen maakt echter geen deel uit van het debat. [ 2 ] GILISSEN, J., Le régime représentatif en Belgique depuis 1790, 1958, Brussel, La Renaissance du Livre, collection « Notre passé », p.124.

Door de invoering van het algemeen meervoudig mannenstemrecht maakt het aantal kiezers een indrukwekkende sprong van ongeveer 2% van de bevolking, naar meer dan 21% van de bevolking.

Door het afschaffen van de kiescijns krijgt de arbeidersklasse stemrecht, maar door bepaalde groepen meer dan één stem te geven, zal de invloed van de arbeidersklasse wat verwateren. [ 3 ] HOOGHE, M., "Kiesrecht en democratisering in België, 1831-1998. De nieuwe tekst van artikel 8 G.W. in historisch perspectief", in T.B.P., 1999/9, p.591. Dat is niet voldoende voor de voorvechters van algemeen stemrecht en de strijd voor het algemeen stemrecht volgens het principe "één man, één stem" gaat gewoon verder tot aan het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.

In dit deel zullen we zien waarom gekozen werd voor een systeem van meervoudig stemrecht, de invoering van de stemplicht en de overgang naar het stelsel van evenredige vertegenwoordiging. Ook de (beperkte) democratisering van de Senaat wordt bekeken. Ten slotte verwijzen we naar de overgang naar het algemeen enkelvoudig mannenstemrecht.