0. Inleiding
1. Het ontstaan van België en de eerste kieswetgeving
2. 1830: de verkiezing van het Nationaal Congres
3. De kies- en verkiesbaarheids­voorwaarden in 1831
4. Wat is cijns?
5. Waarom wordt gekozen voor cijnskiesrecht?
6. Hoeveel bedraagt de cijns en hoeveel mensen betalen voldoende cijns om kiezer te zijn?
7. De verkiesbaarheidscijns voor de Senaat
8. De overgang naar het algemeen meervoudig mannenstemrecht

Dit hoofdstuk in pdf Start

6. Hoeveel bedraagt de cijns en hoeveel mensen betalen voldoende cijns om kiezer te zijn?

In de Grondwet van 1831 wordt de cijns vastgelegd op een bedrag van minimum 20 florijnen en maximum 100 florijnen. Honderd florijnen komt, vanaf de creatie van de Belgische frank, overeen met 210 frank, 20 florijnen met 42 frank. [ 36 ] STENGERS, J., « Histoire de la législation électorale en Belgique », in Revue belge de philologie et d'histoire, tome 82, fasc. 1-2, 2004. Belgique-Europe-Afrique. Deux siècles d'histoire contemporaine. Méthode et réflexions. Recueil d'articles de Jean Stengers. p.248.

Tussen 1830 en 1848 is de cijns gedifferentieerd. Dit betekent dat hij verschillend is voor steden en platteland. De bedoeling hiervan is een zeker evenwicht te creëren tussen stadskiezers en plattelandskiezers.

De kieswet van 3 maart 1831 legt de cijns als volgt vast voor de verkiezing van het eerste Belgische parlement, op 29 augustus 1831:

In de provincies Namen en Luxemburg wordt de cijns laag gehouden, meestal het minimum van 20 florijnen. In Limburg geldt een cijns van 25 florijnen, in de andere provincies van 30 florijnen. In 38 steden schommelt de cijns tussen 35 en 80 florijnen. Brussel, Antwerpen en Gent hebben een cijns van 80 florijnen, Luik van 70 florijnen. Voor de meeste kleine steden geldt dezelfde cijns als voor de provincie waarin ze zich bevinden. In de ganse provincie Luxemburg bijvoorbeeld heeft enkel de stad Luxemburg (die toen deel uitmaakte van België) een hogere cijns. [ 37 ] GILISSEN, J., Le régime représentatif en Belgique depuis 1790, 1958, Brussel, La Renaissance du Livre, collection « Notre passé », p.91.

In 1848 wordt de cijns in het ganse land teruggebracht tot het grondwettelijke minimum van 20 florijnen. Dat gebeurt om de kleine burgerij in de steden tevreden te stellen. In februari 1848 zijn in onder andere Parijs immers onlusten uitgebroken en de Belgische regering wil absoluut vermijden dat die zich verspreiden naar Belgische steden. De cijns zal op dit minimumniveau gehandhaafd blijven tot zijn afschaffing in 1893. [ 38 ] STENGERS, J., « Histoire de la législation électorale en Belgique », in Revue belge de philologie et d'histoire, tome 82, fasc. 1-2, 2004. Belgique-Europe-Afrique. Deux siècles d'histoire contemporaine. Méthode et réflexions. Recueil d'articles de Jean Stengers. p.249.

Tussen 1831 en 1848 bedraagt het percentage cijnskiezers ongeveer 1 à 1,5% van de totale bevolking. In 1848 wordt de cijns verlaagd naar het grondwettelijke minimum en daardoor stijgt dit naar een kleine 2%. Het aantal kiezers is dus, bewust, zeer beperkt.