II. 1831 tot 1893: Wie genoeg betaalt, beslist: Het cijnskiesrecht voor mannen

  1. Inleiding
  2. Het ontstaan van België en de eerste kieswetgeving
  3. 1830: de verkiezing van het Nationaal Congres
  4. De kies- en verkiesbaarheids­voorwaarden in 1831
  5. Wat is cijns?
  6. Waarom wordt gekozen voor cijnskiesrecht?
  7. Hoeveel bedraagt de cijns en hoeveel mensen betalen voldoende cijns om kiezer te zijn?
  8. De verkiesbaarheidscijns voor de Senaat
  9. De overgang naar het algemeen meervoudig mannenstemrecht

Dit hoofdstuk in pdf Start

1. Het ontstaan van België en de eerste kieswetgeving

In augustus en september 1830 vindt de Belgische Omwenteling plaats, waarbij het zuidelijk gedeelte van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden zich afscheurt van het noordelijk gedeelte en onafhankelijk wordt. Op 4 oktober 1830 roept het Belgisch Voorlopig Bewind bij decreet de onafhankelijkheid uit.

In hetzelfde decreet van 4 oktober kondigt het Voorlopig Bewind aan een Nationaal Congres samen te zullen roepen "waarin alle belangen van de provincies zullen worden vertegenwoordigd" en dat zich zal buigen over "het ontwerp van Belgische Grondwet, het zal wijzigen waar het dat nodig acht, en het als definitieve Grondwet uitvoerbaar zal maken in heel België." [ 4 ] GILISSEN, J., Le régime représentatif en Belgique depuis 1790, 1958, Bruxelles, La Renaissance du Livre, collection « Notre passé », p.81.

Om dit Nationaal Congres te kunnen samenstellen zijn verkiezingen nodig. Het Voorlopig Bewind richt op 6 oktober een Grondwetscommissie op, die een aantal fundamentele keuzes maakt voor de toekomst van het land. Zo opteert ze voor een erfelijke monarchie en het tweekamerstelsel. Ze beslist ook op welke manier het Nationaal Congres zal verkozen worden. De Grondwetscommissie werkt zeer snel: reeds op 10 oktober 1830 worden de kiesbesluiten voor het Nationaal Congres uitgevaardigd door het Voorlopig Bewind. [ 5 ] LUYKX, Th. en PLATEL, M., Politieke geschiedenis van België, 1985, Antwerpen, Kluwer, deel 1, p.51.

Deze eerste Belgische kieswetgeving legt enkele krijtlijnen vast die decennia lang de kieswetgeving domineren.

Het Voorlopig Bewind, schilderij door Charles Piqué

Het Voorlopig Bewind, schilderij door Charles Piqué - van links naar rechts: Alexander Gendebien, André-Edouard Jolly (rechtstaand), Charles Rogier (zittend), Louis De Potter (in profiel), Sylvain van de Weyer (staand midden), baron de Coppin (zittend achter), graaf Felix de Mérode (zittend voor), Joseph van der Linden (staand) en baron van der Linden d'Hoogvorst [ 6 ] LUYKX, Th. en PLATEL, M., Politieke geschiedenis van België, 1985, Antwerpen, Kluwer, deel 1, illustratie naast pg 64.

 

Noten

  1. GILISSEN, J., Le régime représentatif en Belgique depuis 1790, 1958, Bruxelles, La Renaissance du Livre, collection « Notre passé », p.81. [ terug ]
  2. LUYKX, Th. en PLATEL, M., Politieke geschiedenis van België, 1985, Antwerpen, Kluwer, deel 1, p.51. [ terug ]
  3. LUYKX, Th. en PLATEL, M., Politieke geschiedenis van België, 1985, Antwerpen, Kluwer, deel 1, illustratie naast pg 64. [ terug ]