5-1735/1 | 5-1735/1 |
19 JULI 2012
Dit voorstel tot herziening van de Grondwet moet samen worden gelezen met de andere hiermee gelijktijdig in het Parlement ingediende voorstellen tot herziening van de artikelen 43, 44, 46, 56, 57, 64, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 74, 75, 76, 78, 79, 80, 81, 82, 100, 119 en 167 van de Grondwet (Stukken Senaat, nrs. 5-1720/1; 5-1721/1; 5-1722/1; 5-1731/1; 5-1732/1; 5-1723/1; 5-1724/1; 5-1725/1; 5-1726/1; 5-1727/1; 5-1728/1; 5-1729/1; 5-1734/1; 5-1737/1; 5-1738/1; 5-1736/1; 5-1739/1; 5-1740/1; 5-1741/1; 5-1742/1; 5-1733/1; 5-1730/1; 5-1743/1). De toelichting bij het voorstel tot herziening van artikel 43 (Stuk Senaat, nr. 5-1720/1) geeft een overzicht van de gehele hervorming van het tweekamerstelsel.
Overeenkomstig de verklaring tot herziening van de Grondwet van 7 mei 2010 (Belgisch Staatsblad 7 mei 2010) en het punt 4º van de overgangsbepaling die werd toegevoegd aan artikel 195 van de Grondwet bij de herziening van dat artikel van 29 maart 2012 (Belgisch Staatsblad 6 april 2012, ed. 2), is artikel 77 van de Grondwet voor herziening vatbaar.
Verplicht bicamerale aangelegenheden
De aangelegenheden die onder het verplichte bicamerale stelsel vallen, worden aangepast :
— voor bepaalde aangelegenheden die vandaag verplicht bicameraal zijn, blijven Kamer van volksvertegenwoordigers en Senaat na de hervorming van de Senaat op voet van gelijkheid bevoegd;
— andere aangelegenheden die vandaag verplicht bicameraal zijn, zullen optioneel bicameraal worden en zullen na de hervorming dus onder artikel 78 van de Grondwet vallen;
— een laatste categorie aangelegenheden past niet langer binnen de ratio van de hervormde Senaat, en zal dus monocameraal worden.
Om in de toekomst te kunnen bepalen welke wetgevingsprocedure moet worden toegepast voor een aangelegenheid, zal dus eerst moeten worden nagegaan of een aangelegenheid onder artikel 77 van de Grondwet valt, vervolgens of deze aangelegenheid past binnen artikel 78 van de Grondwet. Indien een aangelegenheid noch binnen de aangelegenheden van artikel 77, noch binnen de aangelegenheden van artikel 78 van de Grondwet valt, is de monocamerale wetgevingsprocedure van toepassing.
De verklaringen tot herziening van de Grondwet, de herzieningen en de coördinatie van de Grondwet, alsook de aangelegenheden die bij bijzondere wet worden geregeld, zullen zoals vandaag onder de verplicht bicamerale procedure vallen. Hetzelfde geldt voor aangelegenheden die krachtens de Grondwet door beide wetgevende Kamers dienen te worden geregeld.
Onder de noemer "bijzondere wetten" worden wetten begrepen die met een bijzondere meerderheid worden aangenomen, dus tevens de bijzondere wetten die wijzigingen aanbrengen aan een wet die oorspronkelijk werd aangenomen met een gewone meerderheid zoals bijvoorbeeld een wet die wijzigingen aanbrengt aan de gewone wet van 9 augustus 1980 betreffende de hervorming der instellingen, wat de voorkoming en de regeling van de belangenconflicten betreft.
Niet alle gewone wetten die thans ressorteren onder het geldende artikel 77 van de Grondwet zullen nog onder de verplicht bicamerale procedure vallen. Enkel welbepaalde gewone wetten zullen verplicht bicameraal blijven.
Zo zullen de wetten die betrekking hebben op de instellingen van Duitstalige Gemeenschap, met inbegrip van de financiering ervan, verplicht bicameraal blijven.
Ook de wetgeving met betrekking tot de financiering van de politieke partijen, zal onder de verplicht bicamerale procedure vallen.
De wetten betreffende het statuut van de senatoren en betreffende de Senaat als instelling, zijn tevens onderworpen aan het verplicht tweekamerstelsel. Voorbeelden van zulke wetten zijn de wetgeving met betrekking tot de parlementaire overlegcommissie of de wetgeving met betrekking tot de aanwijzing van de deelstaatsenatoren en de gecoöpteerde senatoren. In de termen van het huidige artikel 77 van de Grondwet, betreft het dus de wetten bedoeld in de artikelen 50, 68 en 82 van de Grondwet alsook, in voorkomend geval, de wetten ter uitvoering van deze wetten en artikelen.
De andere gewone wetten die vandaag onder artikel 77 vallen, uitgezonderd de hierboven vermelde categorieën van wetten, zullen onder het optionele tweekamerstelsel vallen, wat betekent dat de Senaat voor deze teksten over een evocatierecht zal beschikken, maar het laatste woord aan de Kamer van volksvertegenwoordigers zal toekomen.
Zoals vandaag wordt verder bepaald dat een bijzondere wet andere aangelegenheden kan aanduiden waarvoor de Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat gelijkelijk bevoegd zijn. Het is immers mogelijk dat de bijzondere wetgever later de mening is toegedaan dat specifieke aangelegenheden best worden geregeld door Kamer en Senaat op voet van gelijkheid. Doordat de wet die deze lijst uitbreidt met een bijzondere meerderheid moet worden gestemd zoals bepaald in artikel 4, laatste lid, van de Grondwet, biedt deze procedure de garantie dat zowel de federale staat als de deelstaten, via de Senaat, betrokken zullen zijn bij een dergelijke uitbreiding.
De procedure voor verplicht bicamerale aangelegenheden
De procedure voor verplicht bicamerale aangelegenheden blijft ongewijzigd. Kamer en Senaat blijven op voet van gelijkheid. De Senaat behoudt het initiatiefrecht. De vereiste meerderheden blijven eveneens ongewijzigd. Gewone wetten worden gestemd bij volstrekte meerderheid. Voor bijzondere wetten en wijzigingen of de coördinatie van de Grondwet blijven de bijzondere meerderheden die door de Grondwet worden bepaald, vereist.
Inwerkingtreding
Deze bepaling zal in werking treden op de dag van de verkiezingen van de Gemeenschaps- en Gewestparlementen in 2014, zoals het geval is voor de gehele hervorming van de Senaat.
| Bert ANCIAUX. |
| Bart TOMMELEIN. |
| Dirk CLAES. |
| Marcel CHERON. |
| Francis DELPÉRÉE. |
| Christine DEFRAIGNE. |
| Freya PIRYNS. |
| Philippe MAHOUX. |
Enig artikel
Artikel 77 van de Grondwet wordt vervangen als volgt :
« Art. 77.
De Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat zijn gelijkelijk bevoegd voor :
1º de verklaring tot herziening van de Grondwet, alsook de herziening en de coördinatie van de Grondwet;
2º de aangelegenheden die krachtens de Grondwet door beide wetgevende Kamers dienen te worden geregeld;
3º de wetten aan te nemen met de meerderheid bepaald in artikel 4, laatste lid;
4º de wetten met betrekking tot de instellingen van de Duitstalige Gemeenschap en de financiering ervan;
5º de wetten die betrekking hebben op de financiering van politieke partijen en de controle op de verkiezingsuitgaven;
6º de wetten met betrekking tot de organisatie van de Senaat en het statuut van senator.
Een wet aangenomen met de meerderheid bepaald in artikel 4, laatste lid, kan andere aangelegenheden aanduiden waarvoor de Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat gelijkelijk bevoegd zijn.
Overgangsbepaling
Dit artikel treedt in werking op de dag van de verkiezingen met het oog op de algehele vernieuwing van de Gemeenschaps- en Gewestparlementen in 2014. Tot die datum blijven de volgende bepalingen van toepassing :
De Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat zijn gelijkelijk bevoegd voor :
1º de verklaring tot herziening van de Grondwet en de herziening van de Grondwet;
2º de aangelegenheden die krachtens de Grondwet door beide wetgevende Kamers dienen te worden geregeld;
3º de wetten bedoeld in de artikelen 5, 39, 43, 50, 68, 71, 77, 82, 115, 117, 118, 121, 123, 127 tot 131, 135 tot 137, 140 tot 143, 145, 146, 163, 165, 166, 167, § 1, derde lid, § 4 en § 5, 169, 170, § 2, tweede lid, § 3, tweede en derde lid, § 4, tweede lid, en 175 tot 177, evenals de wetten ter uitvoering van de voormelde wetten en artikelen;
4º de wetten aan te nemen met de meerderheid bepaald in artikel 4, laatste lid, evenals de wetten ter uitvoering hiervan;
5º de wetten bedoeld in artikel 34;
6º de wetten houdende instemming met verdragen;
7º de wetten aangenomen overeenkomstig artikel 169 om de naleving van internationale of supranationale verplichtingen te verzekeren;
8º de wetten op de Raad van State;
9º de organisatie van de hoven en rechtbanken;
10º de wetten tot goedkeuring van samenwerkingsakkoorden tussen de Staat, de gemeenschappen en de gewesten.
Een wet aangenomen met de meerderheid bepaald in artikel 4, laatste lid, kan andere wetten aanduiden waarvoor de Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat gelijkelijk bevoegd zijn.»
12 juli 2012.
| Bert ANCIAUX. |
| Bart TOMMELEIN. |
| Dirk CLAES. |
| Marcel CHERON. |
| Francis DELPÉRÉE. |
| Christine DEFRAIGNE. |
| Freya PIRYNS. |
| Philippe MAHOUX. |