Belgische Senaat

ZITTING 2011-2012

20 DECEMBER 2011

Voorstel van resolutie ter bevordering van het onderzoek naar hormoonontregelaars en ter bestrijding van de schadelijke gevolgen ervan voor de bevolking en de ecosystemen

VERSLAG

NAMENS DE COMMISSIE VOOR DE SOCIALE AANGELEGENHEDEN UITGEBRACHT DOOR

DE DAMES WINCKEL EN LIJNEN

I. INLEIDING

Op haar vergadering van 19 oktober 2010 besliste de Commissie voor de Sociale Aangelegenheden hoorzittingen te houden over de problematiek rond bisfenol A in de verpakking van voor consumptie bestemde goederen. Die hoorzittingen vonden plaats in het kader van het onderzoek van twee wetsvoorstellen die ertoe strekken bisfenol A te verbieden in verpakkingen voor voedingsmiddelen (wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 24 januari 1977 betreffende de bescherming van de gezondheid van de gebruikers op het stuk van de voedingsmiddelen en andere producten, teneinde bisfenol A te verbieden in verpakkingen voor voedingsmiddelen, Stuk Senaat, nr. 5-338/1, en het wetsvoorstel tot instelling van een verbod op bisfenol A in recipiënten voor voedingsmiddelen, Stuk Senaat, nr. 5-821/1).

De hoorzittingen vonden plaats op 1 februari en 26 april 2011. De weergave ervan gaat als bijlage bij verslag nr. 5-338/4.

Na deze hoorzittingen werd ook het voorstel van resolutie ter bevordering van het onderzoek naar hormoonontregelaars en ter bestrijding van de schadelijke gevolgen ervan voor de bevolking en de ecosystemen (stuk Senaat, nr. 5-1144/1) ingediend op 4 juli 2011. Dit voorstel werd op 14 juli 2011 overgezonden aan de commissie voor de Sociale Aangelegenheden.

De commissie heeft het voorstel van resolutie samen met de twee wetsvoorstellen onderzocht tijdens haar vergaderingen van 29 november en 20 december 2011. Tijdens die laatste vergadering werd gestemd over het voorstel van resolutie.

II. INLEIDENDE UITEENZETTING DOOR DE INDIENER VAN HET VOORSTEL VAN RESOLUTIE

Mevrouw Thibaut legt uit dat ze samen met mevrouw Vogels een wetsvoorstel had ingediend dat ertoe strekt een algemeen verbod in te stellen op bisfenol A in recipiënten voor voedingsmiddelen (voorstel nr. 5-821/1) maar dat na de hoorzittingen was gebleken dat de meningen van de deskundigen veel meer genuanceerd waren dan sommigen dachten. Het lid was bovendien verrast door het feit dat bisfenol A lang niet de enige hormoonontregelaar is. Als er dan regels moeten komen, is het beter om al die ontregelende stoffen, of ze nu natuurlijk, antropogeen of synthetisch zijn, samen aan te pakken.

De senator heeft toen besloten om alle hormoonontregelaars aan te pakken die in het milieu of in de voeding voorkomen, op basis van de verschillende rapporten die al door de Europese Unie zijn opgesteld. De Europese Commissie heeft intussen vier hoofdlijnen vastgelegd : meer onderzoek, internationale coördinatie, betere informatie van het publiek en politieke actie.

Het voorstel van resolutie is bedoeld om de Belgische regering attent te maken op die vier prioriteiten. De regering moet worden aangespoord om haar steun te geven aan het onderzoek naar de mechanismen van het endocriene systeem en de verschillende invloeden hierop, waaronder de rol van hormonen tijdens bepaalde momenten van de biologische cycli.

III. ALGEMENE BESPREKING

De heer Ide vindt dat men de Europese redenering moet volgen. Bescherming van het milieu en van de volksgezondheid stopt niet bij de grens. Men moet dus ook rekening houden met wat er in de rest van de Europese Unie gebeurt. Aangezien de Europese Unie echter onder druk staat van allerlei lobby's, dient men te onderscheiden wat er op dit moment wetenschappelijk relevant is. Dat is allemaal niet zo simpel;

In die zin vindt de heer Ide het voorstel van resolutie interessant. Vooral omdat het in de internationale redenering past en ook in die van de Europese Unie.

Mevrouw Thibaut geeft toe dat het aannemen van het wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 24 januari 1977 betreffende de bescherming van de gezondheid van de gebruikers op het stuk van de voedingsmiddelen en andere producten, teneinde bisfenol A te verbieden in verpakkingen voor voedingsmiddelen (stuk Senaat, nr. 5-338/1) een verbetering zou betekenen voor de volksgezondheid, omdat het een signaal zou geven aan de industrie. Men moet echter niet de struisvogel uithangen : er zit bisfenol in de wanden van de buizen die het water transporteren dat wij — en onze kinderen — drinken. Zij dringt er dus op aan dat er druk wordt uitgeoefend zodat er meer onderzoek komt naar alternatieven, alsook naar andere mogelijke manieren van blootstelling aan bisfenol.

De heer Mahoux betreurt dat er in de tekst systematisch wordt verwezen naar de Europese Commissie. Als er al één problematiek is waar de Europese Unie niet coherent mee omgaat, is het wel die van de bisfenol. Laten we niet vergeten dat de Commissie een besluit heeft aangenomen dat compleet in tegenspraak is met het advies van de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA), amper drie weken nadat dit advies was gegeven.

De heer Ide herhaalt dat het voorstel van resolutie het voordeel biedt dat het debat wordt uitgebreid tot andere stoffen en tot de internationale research, twee elementen die zeker van tel zijn.

Mevrouw Winckel zegt voorstandster te zijn van een wetenschappelijk gefundeerde aanpak op Europees niveau, maar herinnert eraan dat er al studies lopen en dat er onderzoeksprojecten zijn die gedeeltelijk of geheel door de FOD Volksgezondheid worden gefinancierd. Ze citeert een studie over de substituten voor polycarbonaten bij de vervaardiging van zuigflessen. Er zijn verschillende soorten zuigflessen zonder bisfenol A op de markt, die in die studie bekeken worden. Men mag het ene risico immers niet vervangen door een ander risico. Deze studie wordt gefinancierd door het contractuele onderzoek van DG4.

Het project DEMOCOPHES behelst de biomonitoring van de Europese bevolking — waaronder ook de Belgen — inzake de aanwezigheid in het organisme van verschillende chemische stoffen. Het is de bedoeling de blootstelling van de bevolking aan die stoffen te evalueren op basis van analyses van urine en bloed, ongeacht de bron van de blootstelling. Er worden verschillende stoffen geviseerd die mogelijk hormoonontregelend zijn, zoals ftalaten, bisfenol A, triclosan, enz. Deze studie wordt uitgevoerd in het kader van een bredere studie op Europees niveau.

Ook de Hoge Gezondheidsraad werkt aan de evaluatie van de blootstelling van de consument en bereidt een advies voor dat « bisfenol A » heet. Het betreft blootstelling via voedsel en via andere bronnen. Het project ligt in het verlengde van het advies dat de Hoge Gezondheidsraad in november 2010 uitbracht over bisfenol A, na het verzoek van de minister om de relevantie van een Belgisch verbod op zuigflessen van polycarbonaat te onderzoeken. Het nieuwe advies wordt verwacht in de eerste drie maanden van 2012.

Met deze studies en een wetenschappelijk advies, zal men de reële blootstelling van de bevolking aan bisfenol A kunnen vaststellen.

Het lid is dus van mening dat het voorstel van resolutie de nadruk wil leggen op en steun wil bieden aan het onderzoek naar de hormoonontregelaars, terwijl dat onderzoek reeds bestaat.

Mevrouw Thibaut antwoordt dat die elementen slechts de eerste pijler van de resolutie vormen. Het lid heeft niets gezegd over de noodzaak van internationale coördinatie, informatie en op overleg gestoeld politiek beleid.

IV. BESPREKING VAN DE AMENDEMENTEN

De heer Ide en mevrouw Sleurs dienen amendement nr. 1 in (stuk Senaat, nr. 5-1144/2) dat ertoe strekt in het dispositief een punt 4 toe te voegen dat de regering vraagt om duidelijk aan te geven welke wettelijke maatregelen een prioriteit zijn en een actieplan op te stellen op basis van die prioriteiten.

De heer Ide verwijst naar de schriftelijke verantwoording.

Amendement nr. 1 wordt verworpen met 9 tegen 3 stemmen.

De heer Ide en mevrouw Sleurs dienen amendement nr. 2 in (stuk Senaat, nr. 5-1144/2), dat ertoe strekt in het dispositief een punt 5 toe te voegen dat de regering vraagt om bij het monitoren van de veiligheid van geneesmiddelen de aandacht te vestigen op de mogelijkheid van hormoonontregelaars zodat de nodige data genoteerd worden.

Die veiligheidsrapporten kunnen zeer interessante informatie opleveren.

Amendement nr. 2 wordt verworpen met 9 tegen 3 stemmen.

V. EINDSTEMMING

Het voorstel van resolutie in zijn geheel wordt verworpen met 9 tegen 3 stemmen.

Vertrouwen wordt geschonken aan de rapporteurs voor het opstellen van dit verslag.