Schriftelijke vraag nr. 6-1210

van Martine Taelman (Open Vld) d.d. 22 december 2016

aan de vice-eersteminister en minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, belast met de Regie der gebouwen

Drugs - Cocaïne - Inbeslagnames - Evolutie - Maatregelen - Gewijzigd businessmodel van de drugskartels

verdovend middel
officiële statistiek
handel in verdovende middelen
verbeurdverklaring van goederen
georganiseerde misdaad

Chronologie

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1211
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1212

Vraag nr. 6-1210 d.d. 22 december 2016 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Ik verwijs naar mijn eerdere schriftelijke vragen betreffende de cijfers over in beslag genomen drugs (nr. 4-2825 en 4-7247).

De Nederlandse politie gaf op 28 oktober 2016 te kennen dat er steeds vaker en steeds grotere partijen drugs worden aangetroffen en dan in het bijzonder cocaïne. De afgelopen tien maanden ontdekte de politie al meer dan 30 000 kilo cocaïne. De geschatte straatwaarde bedraagt 750 miljoen euro. De politie deelt mee dat in Rotterdam vaak cocaïne werd aangetroffen maar nog meer partijen vond de douane in Antwerpen. De drugs aldaar waren voor Nederland bestemd.

De politie vermoed dat het businessmodel van de drugsmaffia, en in het bijzonder de kartels uit Colombia, Peru en Bolivia, is veranderd. De partijen zijn vaak enorm groot. De vraag is kennelijk toch zeer fors en hoge risico's op onderschepping worden geaccepteerd. Het duidt erop dat ze erop vertrouwen dat het goed gaat met het merendeel van de lading.

Ik had graag een inzicht gekregen in de evolutie van het aantal inbeslagnames. Zoals u weet zijn de inbeslagnames slechts het topje van de ijsberg en is het vooral een indicator van de toename en populariteit van cocaïne.

Het betreft een transversale aangelegenheid die nauw aansluit bij de inzet op preventie van drugsgebruik vanuit de Gemeenschappen.

Ik had binnen dit kader dan ook volgende vragen :

1) Wat is de hoeveelheid drugs die in beslag werd genomen tussen 2012 tot op heden, ingedeeld per drugsoort en per jaar (cijfers van de politie en de douanediensten) ?

2) Zijn er opmerkelijke tendensen in deze cijfers merkbaar ?

3) Kunt u wat betreft cocaïne de cijfers van de Nederlandse politie bevestigen ? Is er in Antwerpen de eerste tien maanden van 2016 sprake van een exponentiële toename van het aantal in beslag genomen kilo's cocaïne ? Kunt u dit toelichten en een concreet cijfer geven ? Waaraan ligt deze toename ?

4) Welke bijkomende maatregelen zullen worden getroffen om de toevoer van cocaïne in onze havens de wacht aan te zeggen ? Kunt u zeer concreet toelichten welke de eenheden, scanners en budgetten zullen worden ingezet ?

5) Hoe spelen onze politiediensten in op het gewijzigde businessmodel van de drugskartels waarbij zij grote ladingen in één keer doorvoeren in plaats van meerdere kleinere ladingen ?

Antwoord ontvangen op 1 februari 2017 :

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vragen: 

1.

De tabel hieronder herneemt de hoeveelheid inbeslaggenomen drugs in België. (Bron : Federale politie + Douane)

Inbeslagnames van minimum 0.5 kg ; 0,5 liter of 100 pillen 

2.

De cijfers moeten steeds voorzichtig geïnterpreteerd worden. Één grote inbeslagname kan de totale hoeveelheid inbeslaggenomen drugs sterk beïnvloeden en daardoor een vertekend beeld geven. Zo werd bvb. in 2015 meer dan 6 ton hasj in één keer inbeslaggenomen en in 2016 100 000 pillen XTC. Bijgevolg moet ook het aantal uitgevoerde inbeslagnames in rekening gebracht worden en niet alleen de hoeveelheid inbeslaggenomen drugs (N.B : het betreft het aantal inbeslagnames van meer dan 0,5 kg, die aan DJSOC werden gemeld. Bij de inbeslagnames in postzendingen wordt soms een globaal cijfer gegeven voor de inbeslagnames in verschillende postzendingen, vooral bij XTC en khat).  

Er valt ook op te merken dat het aantal inbeslagnames ook afhangt van externe factoren (prioriteiten politie, beschikbare middelen en personeel, uitgevoerde controles, enz.). 

Ik zie dus vooral een belangrijke toename van de hoeveelheden cocaïne die naar België verstuurd worden, in hoofdzaak via de haven van Antwerpen. De inbeslaggenomen hoeveelheden zijn bijna verdubbeld, terwijl het aantal inbeslagnames net afneemt. De hoeveelheden per inbeslagname zijn groter : naast de inbeslagnames van verschillende tonnen is ook de gemiddelde hoeveelheid per « rip off » (zakken verborgen in een container) verdubbeld : +/- 400 kg in 2016 tegenover +/- 200 kg in 2015. 

Een andere tendens is de wereldwijde verzending van XTC pillen en MDMA via postpakketten, zo ook mules die het vliegtuig nemen van Brussel naar Zuid-Amerika (Brazilië, Argentina, Uruguay, enz.). De grotere beschikbaarheid van XTC uit zich ook in het toenemende aantal berichtgevingen van een hoger MDMA-gehalte in de XTC-pillen (met alle risico’s voor de volksgezondheid).  

3.

De Nederlandse cijfers moeten met de nodige voorzichtigheid gelezen worden want ze omvatten ook de inbeslagnames uitgevoerd in België die bestemd waren voor Nederland (volgens de officiële cijfers van het HARC team, is +/- 12 ton inbeslaggenomen in de haven van Rotterdam).

Zoals hierboven reeds vermeld zijn de hoeveelheden inbeslaggenomen cocaïne sterk gestegen. Volgens de laatste beschikbare cijfers bedragen de inbeslagnames in de haven van Antwerpen (of aangetroffen in een bedrijf na gepasseerd te zijn via de haven van Antwerpen) ongeveer 30,2 ton in 2016  (waarvan +/- 27,5 ton in de haven zelf tegenover 15,5 ton in 2015).  

Deze tendens is ook aanwezig in het buitenland, waar meer dan 30 ton cocaïne met de haven van Antwerpen als bestemming of als transit inbeslaggenomen werden in 2016 tegenover 15 ton in 2015.

Deze toename wordt verklaard door een grotere beschikbaarheid van cocaïne in bronlanden. In 2015 heeft de potentiële productie van cocaïne in Colombië zijn toppunt bereikt sinds 2007. In feite staat de manuele en luchtvernietiging op zijn laagste niveau sinds 2000. De oppervlakte voor de teelt van cocaïne is verdubbeld tussen 2013 en 2015.

Enerzijds is het budget voor de vernietiging sterk gedaald en anderzijds vermindert de vernietiging via de lucht (verbod in bepaalde gebieden (grenszones, beschermde natuurgebieden) en risico’s voor de gezondheid van bewoners).

De criminele organisaties in de bronlanden beschikken dus over grote voorraden cocaïne en de prijzen zijn sterk gedaald. De cocaïne wordt dus in grotere hoeveelheden verzonden (bijvoorbeeld : een paar jaar geleden bedroegen de aangetroffen hoeveelheden per « rip off » +/- 50 tot 80 kg terwijl de huidige « rip off » honderden kg  bedragen).  

Bij de interpretatie van deze cijfers dient dus rekening gehouden te worden met deze contextgegevens. De politiediensten en douane investeren al verschillende jaren in een meer efficiënte aanpak, gericht op een betere profiling en een versterkte samenwerking met de bronlanden. 

We hebben echter geen aanwijzingen dat de vraag gestegen zou zijn in België. De cocaïne die in de haven van Antwerpen wordt inbeslaggenomen is in hoofdzaak in transit in ons land en veelal op weg naar de Nederlandse criminele organisaties.

De haven van Antwerpen blijft HET ingangspunt bij uitstek in België, maar andere havens zijn eveneens kwetsbaar, zoals Gent en Zeebrugge. Uit enkele inbeslagnames in België en in het buitenland bleek dat de drugsladingen ook via deze havens vervoerd werden.

4.

Deze parlementaire vraag valt niet onder mijn bevoegdheden, maar behoort tot die van mijn collega de heer Johan Van Overtveldt, minister van Financiën, belast met bestrijding van de fiscale fraude. 

5.

Deze vraag kan omwille van tactische redenen niet beantwoord worden