| SÉNAT DE BELGIQUE | BELGISCHE SENAAT | ||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Session 2012-2013 | Zitting 2012-2013 | ||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| 3 mai 2013 | 3 mei 2013 | ||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Question écrite n° 5-8930 | Schriftelijke vraag nr. 5-8930 | ||||||||
de Freya Piryns (Groen) |
van Freya Piryns (Groen) |
||||||||
à la secrétaire d'État à l'Asile et la Migration, à l'Intégration sociale et à la Lutte contre la pauvreté, adjointe à la ministre de la Justice |
aan de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding, toegevoegd aan de minister van Justitie |
||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Refus du CPAS d'Anvers d'accorder, dans certains cas, l'aide médicale urgente aux sans-papiers | Het OCMW van Antwerpen dat in bepaalde gevallen dringende medische hulp weigert aan mensen zonder papieren | ||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| CPAS asile politique migration illégale droits du malade droit à la santé demandeur d'asile |
OCMW politiek asiel illegale migratie rechten van de zieke recht op gezondheid asielzoeker |
||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
|
|
||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-3174 | Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-3174 | ||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Question n° 5-8930 du 3 mai 2013 : (Question posée en néerlandais) | Vraag nr. 5-8930 d.d. 3 mei 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands) | ||||||||
Au début de cette semaine, on a appris que le CPAS d'Anvers ne remboursait plus les médicaments contre le sida pour les patients infectés par le VIH qui séjournent illégalement dans notre pays. Le remboursement de ces médicaments était déjà un problème sous l'administration précédente. Le nouveau conseil du CPAS a confirmé que désormais chaque demande sera individuellement examinée et qu'il n'y aura pas de règlement général. Cela ne rime à rien. Chaque patient porteur du VIH a besoin de ces médicaments inhibiteurs du sida. Pourtant le CPAS d'Anvers veut examiner « individuellement » chaque cas et propose de lier un engagement de retour volontaire à la décision de procurer ou non les médicaments contre le sida. Cela dépasse toutes les limites de la décence. On met le couteau sur la gorge de personnes en les menaçant de ne recevoir aucune aide médicale, on les expulse ensuite du pays et on ose appeler cela un retour « volontaire ». Le droit aux soins de santé est un droit universel et il ne peut être lié au fait de posséder ou non des papiers en ordre. Pour garantir ce droit y compris pour les personne en séjour illégal, on a inscrit dans la loi sur les CPAS du 8 mai 1976 le concept « d'aide médicale urgente ». La loi est claire et définit les responsabilités de chacun. Le médecin évalue la nécessité de l'aide médicale. Le CPAS doit estimer l'état de ressources du patient et doit vérifier si le patient est dans les conditions d'un séjour illégal. Rien de plus, rien de moins. Mais nous remarquons qu'apparemment le CPAS d'Anvers veut jouer au petit docteur et juger du caractère urgent de l'aide médicale. Cela dépasse absolument les bornes. Le CPAS d'Anvers ajoute encore des critères illégaux. Le CPAS refuse parfois de l'aide parce que de l'aide médicale est disponible également dans le pays d'origine du demandeur. Ou le CPAS demande des preuves que le demandeur séjourne depuis plus d'un an en Belgique. Ces deux conditions n'ont pas de base légale et ne peuvent donc pas servir comme motif de refus. En outre nous remarquons que des personnes sans domicile fixe ou des personnes sans papiers d'identité sont souvent renvoyées également par le CPAS. La secrétaire d'État s'est déjà exprimée clairement dans la presse contre la proposition de Mme Homans consistant à lier l'aide médicale à un retour volontaire. J'en suis heureuse. Mais il semble que le CPAS d'Anvers donne à « l'aide médicale urgente » un contenu particulièrement limité et illégal sur plusieurs plans. Qu'en pense la secrétaire d'État et va-t-elle demander au CPAS d'Anvers, et par extension à tous les CPAS, d'appliquer la loi sans restrictions et rappeler qu'ils ne peuvent pas de leur propre initiative ajouter des critères qui sont des atteintes au droit de chacun à des soins de santé ? |
Begin deze week raakte bekend dat het Antwerpse OCMW niet voor elke HIV-patiënt die illegaal in ons land verblijft, aidsremmers terugbetaalt. De terugbetaling van aidsremmers was al onder het vorige bestuur een probleem. De nieuwe OCMW-raad heeft nu bevestigd dat elke aanvraag individueel beoordeeld wordt en dat er geen algemene regeling komt. Dat slaat nergens op. Elke hiv-patiënt heeft aidsremmers nodig. Het Antwerpse OCMW wil echter elke zaak 'individueel' bekijken en stelt voor om een engagement tot vrijwillige terugkeer te koppelen aan het al dan niet verstrekken van aidsremmers. Dit overschrijdt elke grens van fatsoenlijkheid. Mensen eerst het mes op de keel zetten door te dreigen dat ze geen medische hulp krijgen, ze daarna het land uitzetten, en die terugkeer dan nog 'vrijwillig' durven noemen. Het recht op gezondheidszorg is een universeel recht en mag niet afhangen van de vraag of iemand over de juiste papieren beschikt of niet. Om het recht ook voor mensen zonder wettig verblijf te garanderen werd het begrip 'dringende medische hulp' in de OCMW-wet van 8 juli 1976 ingeschreven. De wet is duidelijk en geeft aan wie welke verantwoordelijkheden heeft. De arts maakt de inschatting over de noodzaak van de medische hulp. Het OCMW moet de inschatting maken over het al dan niet behoeftig zijn van de patiënt en moet verifiëren of aan de voorwaarde van illegaal verblijf is voldaan. Niks meer, niks minder. Nu merken we in Antwerpen dat het OCMW blijkbaar zelf voor doktertje wil spelen en mee gaat beoordelen of medische hulp wel echt dringend is. Dat kan uiteraard absoluut niet door de beugel. Het OCMW van Antwerpen voert bovendien nog extra onwettige criteria in. Het Antwerpse OCMW weigert soms hulp omdat er ook medische hulp voorhanden is in het herkomstland van de aanvrager. Of het OCMW vraagt bewijzen dat de aanvrager langer dan een jaar in België verblijft. Beide voorwaarden zijn onwettig, en mogen dus niet dienen als reden tot weigering. Daarnaast merken we dat ook mensen zonder vast adres of personen zonder identiteitsbewijs vaak gewoon worden weggestuurd. De staatssecretaris heeft zich in de pers al duidelijk uitgesproken tegen het voorstel van mevrouw Homans om medische hulp aan vrijwillige terugkeer te koppelen. Daar ben ik blij om. Het blijkt echter dat het Antwerpse OCMW op meerdere vlakken een bijzonder beperkende en onwettige invulling geeft aan de 'dringende medische hulp'. Wat denkt de staatssecretaris daarvan en gaat ze het Antwerpse OCMW, en bij uitbreiding alle OCMW's vragen de wet onverkort toe te passen en zeggen dat ze niet op eigen houtje extra criteria kunnen opleggen, die een inbreuk vormen op de toegang tot gezondheidszorg voor iedereen? |
||||||||
| Réponse reçue le 28 mai 2013 : | Antwoord ontvangen op 28 mei 2013 : | ||||||||
L'honorable membre trouvera ci-après la réponse à ses questions. La réglementation relative à l’aide médicale urgente figure dans l’article 57, § 2, de la loi organique des Centres publics d’action sociale (CPAS) et dans l’arrêté royal du 12 décembre 1996 relatif à l’aide médicale urgente octroyée par les centres publics d’aide sociale aux étrangers qui séjournent illégalement dans le Royaume. Il appert clairement des dispositions précitées que pour l’octroi d’une aide médicale urgente, il faut toujours s’assurer que deux conditions sont remplies. Tout d’abord, l’aide médicale octroyée doit être urgente. La seule personne capable d’en juger est un médecin. Ensuite, l’intéressé doit être dans un état de besoin. Cette condition vaut de manière générale pour toute aide octroyée dans le cadre de la loi organique précitée. La loi n’autorise pas la création de conditions supplémentaires. L’argument selon lequel l’intéressé peut recevoir des soins dans son propre pays ne justifie pas qu’on prive l’intéressé du droit à l’aide médicale urgente. L’octroi d’une aide médicale urgente ne peut pas non plus être liée à la participation à un trajet de retour volontaire. Pour l’aide médicale urgente aussi, il faut toujours que le CPAS, et donc aussi celui d’Anvers, mène une enquête sociale. Cette dernière est obligatoire conformément à l’article 60, §1, de la loi organique et permet au CPAS de se faire une idée claire des conditions de vie réelles de l’intéressé. Pendant son contrôle, le service « inspection » du Service public de programmation (SPP) Intégration sociale vérifiera toujours si l’enquête sociale a été menée comme il se doit et si toutes les conditions légales pour la décision du CPAS ont été satisfaites. Le CPAS d’Anvers peut par exemple décider qu’il ne s’estime pas compétent pour intervenir dans un dossier particulier, mais dans ce cas, il doit en informer la personne concernée et la renvoyer vers le CPAS compétent. Si la personne concernée ne peut approuver cette décision du CPAS, elle peut contester ladite décision devant le tribunal du travail. Cela vaut pour toutes les décisions du CPAS et donc aussi si le CPAS d’Anvers décide qu’il est compétent, mais refuse d’intervenir pour l’aide médicale urgente. |
Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op haar vragen. De regeling met betrekking tot de dringende medische hulp vindt men terug in artikel 57 § 2 van de organieke wet betreffende de Openbaar Centrum voor maatschappelijk welzijn (OCMW) en in het Koninklijk besluit van 12 december 1996 betreffende de dringende medische hulp die door de openbare centra voor maatschappelijk welzijn wordt verstrekt aan de vreemdelingen die onwettig in het Rijk verblijven. Uit de voormelde bepalingen blijkt duidelijk dat er voor het verlenen van dringende medische hulp steeds moet gekeken worden naar twee voorwaarden. Ten eerste moet de medische hulp die verleend wordt een dringend karakter hebben. De enige persoon die hierover kan oordelen is een arts. Ten tweede moet de betrokkene zich in een staat van behoeftigheid bevinden. Een voorwaarde die algemeen geldend is voor steun die wordt verleend in het kader van de voornoemde organieke wet. Het is dan ook wettelijk niet toegestaan om bijkomende voorwaarden te creëren. Het argument dat de betrokkene in zijn eigen land een verzorging kan krijgen is dan ook geen reden om de betrokkene het recht op dringende medische hulp te ontzeggen. Ook van een koppeling van het verlenen van dringende medische hulp aan de deelname aan een traject van vrijwillige terugkeer kan geen sprake zijn. Ook voor dringende medische hulp is het steeds noodzakelijk dat het OCMW, en dus ook het OCMW van Antwerpen, een sociaal onderzoek voert. Dit sociaal onderzoek is vereist overeenkomstig artikel 60 § 1 van de Organieke wet en stelt het OCMW in staat om een duidelijk zicht te krijgen op de effectieve leefsituatie van de betrokkene. De dienst inspectie van de Programmatorische Overheidsdienst (POD) Maatschappelijke integratie zal tijdens haar controle bij het OCMW ook steeds nagaan of het sociaal onderzoek op een degelijke manier werd uitgevoerd en of alle wettelijke voorwaarden voor de beslissing van het OCMW voldaan waren. Een van de mogelijke beslissingen is dat het OCMW van Antwerpen zich niet bevoegd acht om in een bepaald dossier tussen te komen, maar dan moet ze dit aan de betrokkene meedelen en de betrokkene doorverwijzen naar het bevoegde OCMW. Indien de betrokkene zich niet eens kan verklaren met die beslissing van het OCMW dan kan hij/zij deze beslissing aanvechten voor de arbeidsrechtbank. Dit geldt trouwens voor elke beslissing van het OCMW en dus ook in het geval dat het OCMW van Antwerpen beslist dat ze wel bevoegd is, maar weigert tussen te komen voor de dringende medische hulp. |