SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
27 janvier 2011 27 januari 2011
________________
Question écrite n° 5-835 Schriftelijke vraag nr. 5-835

de Bart Tommelein (Open Vld)

van Bart Tommelein (Open Vld)

à la ministre des PME, des Indépendants, de l'Agriculture et de la Politique scientifique

aan de minister van KMO's, Zelfstandigen, Landbouw en Wetenschapsbeleid
________________
Agence fédérale pour la sécurité de la chaine alimentaire (AFSCA) - Politique de mise au pilori - Obligations administratives - Produits régionaux et artisanaux Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) - Schandpaalbeleid - Administratieve lasten - Streek- en ambachtelijke producten 
________________
Agence fédérale pour la sécurité de la chaîne alimentaire
industrie de la restauration
inspection des aliments
contrôle sanitaire
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
horecabedrijf
Keuringsdienst van waren
gezondheidsinspectie
________ ________
27/1/2011Verzending vraag
3/3/2011Antwoord
27/1/2011Verzending vraag
3/3/2011Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-836 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-836
________ ________
Question n° 5-835 du 27 janvier 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-835 d.d. 27 januari 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Dans des interview à propos du dernier rapport annuel de l'Agence fédérale pour la sécurité de la chaîne alimentaire (AFSCA), l'administrateur délégué de l'agence a indiqué que les entreprises horeca ne remplissant pas leurs obligations seraient mentionnées sur un site web. Il a même comparé ce dernier à la sélection faite dans le guide Michelin. La fédération horeca a exprimé son mécontentement au sujet de ce projet. Les contrôleurs sont principalement actifs dans des entreprises présentant un risque élevé et les soi- disant points négatifs concernent souvent des questions de détail, comme des erreurs de rapport. Non seulement les entreprises horeca risque d'être injustement clouées au pilori mais cette initiative se focalise uniquement sur les mauvais élèves, ce qui nuit à l'image de l'horeca. Des mesures de prévention et d'encouragement seraient plus indiquées. De même, les charges administratives imposées par l'agence aux petites entreprises et aux produits artisanaux doivent être allégées.

Je souhaite une réponse aux questions suivantes.

1) Comment la ministre réagit-elle au projet de l'AFSCA de publier sur un site web les entreprises horeca ne remplissant pas leurs obligations? Soutient-elle cette initiative? Cette mesure a-t-elle été soumise au secteur horeca?

2) Dans quelle mesure les charges administratives pour les entreprises horeca en général et les petites entreprises horeca en particulier (PME) ont-elles diminué de manière effective et mesurable?

3) La ministre peut-elle citer les mesures destinées à alléger le poids de la réglementation et de son observation par les entreprises horeca?

4) Comment réagit-elle à la demande de l'horeca de réduire encore le poids de la réglementation et de son observation pour les petites entreprises ? Une concertation avec le secteur horeca a-t-elle déjà été organisée à ce sujet? Dans l'affirmative, la ministre peut-elle expliquer sa réponse? Dans la négative, pour quelle raison?

5) Comment envisage-t-elle, d'une part, d'encourager les préparations artisanales dans les petites entreprises dans le cadre de la promotion des produits régionaux alors que, d'autre part, le contrôle excessif et le poids de la réglementation de l'AFSCA risquent de faire disparaître ces mêmes produits artisanaux au profit de produits industriels? Comment compte-t-elle procéder concrètement?

6) Quelle est son avis au sujet d'une concertation avec l'horeca et l'AFSCA afin d'encourager les produits artisanaux dans les petites entreprises par un système de contrôle praticable dont les obligations et les charges administratives seraient réduites pour les petites entreprises? Peut-elle détailler sa réponse?

 

In interviews naar aanleiding van het jongste jaarverslag van het Federaal agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) deelde zijn gedelegeerd bestuurder mee dat de in gebreke blijvende horecazaken op een website zullen worden vermeld. Hij vergeleek die website zelfs met de selectie die gemaakt wordt in de Michelingids. De Federatie Horeca reageerde verbolgen op dit voornemen. Controleurs zijn hoofdzakelijk actief in bedrijven met een hoog risico en de zogenaamde slechte punten gaan dikwijls over details, zoals slechte rapportering. Niet alleen riskeren horecazaken onterecht publiek aan de schandpaal te worden genageld, bovendien focust dit initiatief alleen op de slechte leerlingen, wat het imago van de horeca schaadt. Preventie en stimuleringsmaatregelen zijn wel aangewezen. Ook moeten de administratieve lasten die door het voedselagentschap aan de kleine ondernemingen en de ambachtelijke producten worden opgelegd, naar beneden.

Graag had ik hieromtrent dan ook volgende vragen voorgelegd:

1) Hoe reageert de geachte minister op het voornemen van het FAVV om in gebreke blijvende horecazaken te publiceren op een website? Staat zij achter dit initiatief en werd deze maatregel getoetst met de horecasector?

2) Kan zij meedelen in hoever de administratieve lasten voor de horecabedrijven in het algemeen en de kleine horecazaken in het bijzonder (kmo's) daadwerkelijk en meetbaar zijn verminderd?

3) Kunnen de maatregelen met het oog op de vermindering van de regellast en de nalevinglast voor de horecazaken worden opgesomd?

4) Hoe reageert zij op de vraag van de horeca om de regellast en de nalevinglast voor kleine ondernemingen verder terug te dringen en werd hieromtrent reeds overleg gepleegd met de horecasector? Zo ja, kan dit concreet worden toegelicht? Zo neen, waarom niet?

5) Hoe meent zij enerzijds de ambachtelijke bereidingen in kleine ondernemingen te moeten aanmoedigen in het kader van de promotie van streekproducten, terwijl anderzijds diezelfde ambachtelijke productie door een overdreven controle en regellast van het FAVV verloren dreigt te gaan in het voordeel van industrieel geproduceerde producten? Kan worden toegelicht op welke manier zij dat concreet invult?

6) Wat vindt zij van het opstarten van het overleg met de horeca en het FAVV om ambachtelijke producten bij kleine ondernemingen aan te moedigen binnen een haalbaar controlekader waarbij de nalevings- en administratieve lasten voor kleine ondernemingen worden gereduceerd? Kan dit uitvoerig worden toegelicht?

 
Réponse reçue le 3 mars 2011 : Antwoord ontvangen op 3 maart 2011 :

1. La publication des résultats individuels des inspections des services de contrôle de la chaîne alimentaire est une possibilité donnée aux Etats membres par la règlementation européenne.

Si la Belgique n’en fait actuellement pas usage, je dois constater que d’autres pays comme les Pays-Bas ou le Danemark publient ces informations dans le cadre d’une politique de transparence.

Même en dehors de l’UE, par exemple, la ville de New York, face aux problème d’hygiène récurrents de ses restaurants, a décidé de conclure ses inspections par une évaluation affichée obligatoirement par les restaurateurs.

J’estime qu’il s’agit d’une possibilité à retenir comme solution ultime si les mesures incitatives et répressives classiques ne portent pas leurs fruits.

2. Ce qui est demandé à l’horeca comme charges administratives est basé sur le règlement CE 852/2004 et relève au niveau national essentiellement de :

  • l’arrêté royal du 16 janvier 2006 fixant les modalités des agréments, des autorisations et des enregistrements préalables délivrés par l’AFSCA (Agence fédérale pour la sécurité de la chaîne alimentaire).

    Selon ces dispositions, un restaurant doit disposer d’une autorisation préalable tandis qu’un café ou établissement assimilé doit simplement être enregistré par l’Agence.

    En principe ces demandes s’effectuent en parallèle aux formalités d’inscription à la Banque Carrefour des Entreprises à laquelle l’AFSCA est d’ailleurs reliée informatiquement.

  • l’arrêté royal du 14 novembre 2003 relatif à l’autocontrôle, à la notification obligatoire et à la traçabilité dans la chaîne alimentaire.

    Ces dispositions conformes au droit européen postulent que les opérateurs sont responsables de leur production et que les établissements doivent donc s’assurer que les denrées qu’ils servent à leurs clients sont saines. Cela ne peut être garanti que par l’application des bonnes pratiques d’hygiène et de l’HACCP.

    Par ailleurs, la traçabilité est garantie via un enregistrement fiable de la nature, la quantité, la date de réception et l’identité de l'unité d'exploitation du fournisseur pour les produits entrants.

    L’exploitant est aussi tenu de notifier à l’AFSCA toute information dont il a connaissance concernant les produits qu’il aurait achetés, transformés ou servis et préjudiciables à la santé du consommateur.

3. Dès 2005 et en concertation avec les fédérations concernées, un arrêté ministériel fut adopté afin de permettre aux petites entreprises de bénéficier d’assouplissements par rapport aux dispositions citées au point 2.

La base pour l’horeca comme pour d’autres maillons de la chaîne alimentaire repose sur le guide d’autocontrôle.

L’AFSCA a encouragé chaque secteur à rédiger un guide pratique avec des exemples concrets pour aider chaque entreprise du secteur à respecter les exigences légales et à adopter de bonnes pratiques.

Les fédérations Horeca ont fait valider leur guide dès 2006.

Les établissements qui comptent au maximum cinq équivalents temps plein peuvent s’appuyer sur ce guide pour leur analyse de risques et l’application d’un HACCP assoupli, enregistrer leurs achats sous forme d’un classement chronologique des bons de livraisons et factures, n’indiquer la température des frigos et chambres froides que lorsqu’une anomalie a été constatée etc.

En outre, j’ai initié fin 2009 un vaste travail de simplification administrative et demandé aux différentes associations professionnelles, dont celles représentant l’horeca, de me faire des propositions à ce sujet. Ces propositions sont étudiées, certaines font déjà l’objet d’adaptations de la réglementation ou le feront à plus ou moins longue échéance.

4. Selon les déclarations relatives aux contributions à l’AFSCA, ces assouplissements sont d’application pour 88% des établissements de l’horeca. Le secteur a l’occasion de s’exprimer chaque mois au sein du comité consultatif de l’Agence et la collaboration paraît constructive.

5. La question soulevée part du principe que la production industrielle serait favorisée au détriment de la production artisanale, ce qui n’est nullement le cas. Les méthodes de production peuvent varier selon la taille ou le choix des entreprises. Par contre, les obligations de résultats sont les mêmes : les normes microbiologiques par exemple sont les mêmes quelle que soit l’importance de l’établissement et les denrées dites artisanales ou industrielles ne peuvent affecter la santé du consommateur.

6. Comme expliqué sous le point 4, les petites entreprises bénéficient déjà de tous les assouplissements possibles sans mettre en danger la crédibilité de la réglementation. On peut encore envisager la limite à partir de laquelle les assouplissements peuvent être mis en œuvre. À ce sujet, une discussion est en cours au sein du comité consultatif de l’Agence avec les secteurs professionnels, mais aussi les associations de consommateurs. L’AFSCA attend également les résultats d’une comparaison des assouplissements d’application dans divers pays de l’UE, étude menée par l’Office alimentaire et vétérinaire de la Commission.

Pour terminer, je voudrais attirer l’attention de l’honorable membre sur le fait que l’Agence pratique la culture du dialogue avec les secteurs professionnels et notamment avec les fédérations Horeca. Même si, sur base des résultats d’inspection (rapport sur http://afsca.be/), ce secteur doit encore fournir des efforts sur le plan de l’hygiène, l’Agence ne sacrifie pas tout à l’aspect répressif.

J’en veux pour preuve :

  • l’initiative du Smiley qui est un signe visible que peuvent afficher les restaurants ayant subi avec succès un audit de leur système d’autocontrôle ;

  • le fait que depuis le 1er janvier 2011, les restaurants qui sont verbalisés pour mauvaises pratiques d’hygiène, peuvent obtenir la remise de leur amende administrative si le personnel suit une formation donnée par l'AFSCA (gratuite) ou organisée par la Fédération Horeca.

    Le secteur rencontre en effet des difficultés pour recruter du personnel qualifié et bien formé en matière d’hygiène. Une formation de toute l’équipe d’un restaurant est mieux à même d’améliorer les conditions d’hygiène qu’une amende administrative, aussi dissuasive soit-elle.

1. De Europese reglementering geeft aan de Lidstaten de mogelijkheid om de individuele inspectieresultaten van de controlediensten in de voedselketen te publiceren.

Ook al maakt België daar momenteel geen gebruik van, moet ik vaststellen dat andere landen zoals Nederland en Denemarken dergelijke informatie publiceren in het kader van een transparantiebeleid.

Zelfs buiten de EU heeft bijvoorbeeld New York alsgevolg van steeds terugkerende problemen inzake hygiëne in restaurants, beslist zijn inspecties af te sluiten met een evaluatie die de restaurants verplicht moeten afficheren.

Ik ben van mening dat dit een te overwegen laatste middel is als de klassieke stimulerende en repressieve maatregelen geen vruchten afwerpen.

2. Wat aan de horeca gevraagd wordt als administratieve last is gebaseerd op de EG-verordening 852/2004 en valt op nationaal vlak hoofdzakelijk onder:

  • het koninklijk besluit van 16 januari 2006 tot vaststelling van de nadere regels van de erkenningen, toelatingen en voorafgaande registraties afgeleverd door het FAVV (Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen).

    Volgens deze bepalingen moet een restaurant beschikken over een voorafgaande toelating, terwijl een café of een gelijkgestelde inrichting alleen maar door het Agentschap moet worden geregistreerd.

    In principe worden deze aanvragen gelijktijdig uitgevoerd met de inschrijving in de Kruispuntbank der Ondernemingen, waaraan overigens het FAVV elektronisch gelinkt is.

  • het koninklijk besluit van 14 november 2003 betreffende autocontrole, meldingsplicht en traceerbaarheid in de voedselketen.

    Bij deze bepalingen overeenkomstig het Europees recht wordt gesteld dat de operatoren verantwoordelijk zijn voor hun productie en dat de inrichtingen zich er dus moeten van vergewissen dat de levensmiddelen die ze aan hun klanten aanbieden veilig zijn. Dit kan enkel worden gegarandeerd door toepassing van de goede hygiënepraktijken en HACCP.

    Bovendien wordt voor de binnenkomende producten de traceerbaarheid gegarandeerd door een betrouwbare registratie van de aard, de kwaliteit, de datum van ontvangst en de identiteit van de vestigingseenheid van de leverancier.

    De exploitant moet ook het FAVV op de hoogte brengen van alle informatie waarvan hij kennis heeft over de producten die hij zou gekocht, verwerkt of geserveerd hebben en die de gezondheid van de consument zou kunnen schaden.

3. Sedert 2005 en in overleg met de betrokken federaties werd een ministerieel besluit aangenomen om versoepelingen ten overstaan van de bepalingen in punt 2 door te voeren voor de kleine bedrijven.

De autocontrolegids dient als basis voor de horeca net zoals voor de andere schakels van de voedselketen.

Het FAVV heeft elke sector aangemoedigd om een praktische gids op te stellen met concrete voorbeelden als hulp voor elk bedrijf van de sector zodat ze de wettelijke vereisten kunnen naleven en de goede praktijken invoeren.

De Horecafederaties hebben hun gids al in 2006 laten valideren.

De inrichtingen die maximum vijf voltijdse equivalenten tewerkstellen kunnen zich op deze gids baseren voor hun risicoanalyse en de toepassing van een versoepelde HACCP, om hun aankopen te registeren volgens een chronologisch klassement van hun leveringsbons en facturen en om de temperaturen van de koelkasten en koelcellen alleen te registreren wanneer een afwijking wordt vastgesteld, enz.

Bovendien heb ik eind 2009 een grote administratieve vereenvoudiging ingezet en aan de verschillende beroepsfederaties gevraagd, waaronder de horecafederaties, mij in dit opzicht voorstellen te geven. Deze voorstellen werden bestudeerd en sommige maken al het voorwerp uit van een aanpassing van de reglementering. Andere zullen dat op kortere of langere termijn doen.

4. Volgens de aangiftes voor de heffingen voor het FAVV zijn de versoepelingen van toepassing op 88% van de horeca-inrichtingen. De sector kan zich elke maand vrij uitspelen in het raadgevend comité van het Agentschap en de samenwerking lijkt constructief te zijn.

5. De vraag gaat er van uit dat de industriële productie zou worden bevoordeeld ten koste van de artisanale productie, wat helemaal niet het geval is. De productiemethodes kunnen variëren volgens de grootte en de keuze van de bedrijven. De verplichtingen qua resultaten zijn daarentegen dezelfde: de microbiologische normen bijvoorbeeld zijn dezelfde, ongeacht de omvang van de inrichting en de zogezegde artisanale of industriële levensmiddelen mogen de gezondheid van de consument niet aantasten.

6. Zoals verduidelijkt in punt 4, genieten de kleine bedrijven reeds van alle mogelijke versoepelingen waarbij de geloofwaardigheid van de reglementering niet in gevaar wordt gebracht. We kunnen nog overwegen vanaf wanneer de versoepelingen kunnen worden aangewend. In het raadgevend comité van het Agentschap wordt hierover gediscussieerd samen met de beroepssectoren, en met de consumentenorganisaties. Het FAVV wacht eveneens op de resultaten van een vergelijkende studie met betrekking tot de versoepelingen in de verschillende EU-landen, uitgevoerd door het Voedsel en Veterinair Bureau van de Commissie.

Tenslotte wens ik de aandacht te vestigen van het geachte lid op het feit dat het Agentschap de cultuur beoefent van de dialoog met de beroepssectoren en meer bepaald met de Horecafederaties. Zelfs als deze sector nog inspanningen moet leveren op het vlak van de hygiëne, zet het Agentschap niet alles op het repressieve aspect.

Als bewijs wil ik het volgende aanstippen:

  • het initiatief van de Smiley, een goed zichtbare zelfklever die kan worden geafficheerd in de restaurants die hun autocontroleysteem succesvol hebben laten auditeren;

  • het feit dat vanaf 1 januari 2011 de restaurants die werden geverbaliseerd omwille van slechte hygiënepraktijken, hun administratieve boete kunnen laten opschorten als het personeel een opleiding volgt die het FAVV (gratis) verstrekt of die door de Horecafederatie wordt georganiseerd.

    De sector heeft het immers moeilijk om gekwalificeerd personeel aan te werven dat inzake hygiëne goed opgeleid is. Het is beter een opleiding te geven aan het hele team van een restaurant om de hygiënevoorwaarden te verbeteren dan een administratieve boete op te leggen, hoe afschrikwekkend deze ook is.