SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
22 novembre 2012 22 november 2012
________________
Question écrite n° 5-7353 Schriftelijke vraag nr. 5-7353

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

au secrétaire d'État à la Fonction publique et à la Modernisation des Services publics, adjoint au ministre des Finances et du Développement durable, chargé de la Fonction publique

aan de staatssecretaris voor Ambtenarenzaken en Modernisering van de Openbare Diensten, toegevoegd aan de minister van Financiën en Duurzame Ontwikkeling, belast met Ambtenarenzaken
________________
L'instauration d'un quota pour le recrutement de personnes handicapées Het instellen van een quotum voor de aanwerving van mensen met een beperking 
________________
emploi réservé
travailleur migrant
intégration des migrants
travailleur handicapé
fonctionnaire
fonction publique
recrutement
gereserveerde arbeidsplaats
migrerende werknemer
integratie van migranten
werknemer met een beperking
ambtenaar
overheidsapparaat
aanwerving
________ ________
22/11/2012Verzending vraag
11/12/2012Antwoord
22/11/2012Verzending vraag
11/12/2012Antwoord
________ ________
Requalification de : demande d'explications 5-2515 Requalification de : demande d'explications 5-2515
________ ________
Question n° 5-7353 du 22 novembre 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-7353 d.d. 22 november 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Le secrétaire d'État a récemment annoncé son intention d'accélérer le recrutement de personnes handicapées dans les administrations fédérales. Je voudrais le soutenir à fond et le féliciter pour ce choix courageux. Comme lui, j'espère que beaucoup de candidats atteints de limitations se présenteront aux sélections et qu'ils pourront, en cas de réussite, entrer prioritairement en service.

Par le choix d'un tel quota, le secrétaire d'État confirme que seule l'instauration de cet instrument peut conduire au changement désiré. Un tel quota sera un levier important pour le recrutement de personnes appartenant à une catégorie défavorisée depuis tant d'années. Le principe sous-jacent est que l'appareil de l'État, en particulier la fonction publique, se doit de refléter au maximum la société. Il s'impose de prendre des mesures particulières en faveur des catégories qui, en raison de mécanismes divers, sont manifestement sous-représentées. Je n'hésite pas à parler de discrimination positive : on traite « différemment » des personnes déterminées dans un seul but de rattrapage qui les amène dans des conditions aussi égales que possible sur la ligne de départ. Cela dit, je soutiens le principe que, indépendamment des quotas, chaque candidat doit d'abord faire preuve des compétences requises par l'emploi.

À ce propos, je voudrais encore présenter au secrétaire d'État un autre groupe systématiquement défavorisé : les personnes issues de la diversité ethnique et culturelle. Nul besoin de chercher loin les preuves, car toutes les études montrent que ces gens sont fortement sous-représentés dans l'appareil de l'État, dans tous les secteurs et à tous les niveaux. La faible proportion de fonctionnaires appartenant à la diversité ethnique et culturelle est stupéfiante. Bien que les couleurs se diversifient dans notre société, nos administrations ne semblent pas suivre. On peut dire qu'au moins 10 % de la population belge fait partie de la diversité ethnique et culturelle. Je comprends que le secrétaire d'État ne puisse fournir de chiffres exacts, puisqu'il est ici question de diversité des racines ethniques et culturelles davantage que de nationalité. Il s'agit souvent d'immigrés de la deuxième génération au moins.

Le secrétaire d'État convient-il que l'instrument du quota, qu'il a raison d'utiliser au profit des personnes handicapées nettement sous-représentées dans la fonction publique, devrait aussi s'employer pour recruter des fonctionnaires issus de la diversité ethnique et culturelle ? Le secrétaire d'État admet-il que cette dernière catégorie n'est pas significativement présente dans les administrations fédérales et que de nombreux arguments justifient une opération de rattrapage ? Le secrétaire d'État montrera-t-il suffisamment de courage et de conviction pour instaurer également, par analogie avec son quota de personnes handicapées, un quota pour les personnes de la diversité ethnique et culturelle ? Si oui, comment et quand va-t-il le mettre concrètement en œuvre ? Si non, comment explique-t-il son recours sélectif à l'instrument du quota ?

 

De staatssecretaris maakte recent bekend dat hij vaart wil zetten achter de aanwerving van mensen met een beperking binnen het federale overheidskorps. Ik wil de staatssecretaris hieromtrent voor 100% steunen en hem feliciteren voor zijn doortastende keuze. Samen met hem hoop ik dat zich bij selecties van allerlei aard heel wat kandidaten met een beperking aandienen die, nadat ze slagen voor de proeven, met prioriteit kunnen worden in dienst genomen.

Met de keuze van dit soort quotum bevestigt de staatssecretaris dat enkel door de instelling van dit instrument een gewenste verandering kan worden bereikt. Voor de aanwerving van een specifieke categorie van mensen die al jarenlang wordt achtergesteld, zal zo'n quotum een belangrijke hefboom betekenen. Achterliggend speelt een erg belangrijk principe: ons overheidssysteem, zeker het ambtelijke gedeelte, kan best in zo groot mogelijke mate een afspiegeling zijn van de bevolking. Als categorieën door allerlei achterstellingmechanismen duidelijk te laag scoren, dan passen bijzondere maatregelen. Ik schroom mij niet om hier te speken van positieve discriminatie, waarbij men bepaalde mensen "anders" behandelt met als enige doel hun achterstelling te bestrijden en hen zo gelijkwaardig mogelijk aan de startlijn te brengen. Ik steun daarbij volmondig het principe dat elke kandidaat, ongeacht het quotum, eerst voldoende competentie voor de job moet bewijzen.

Mag ik in dit verband de staatssecretaris nog een systematisch achtergestelde groep voorstellen: mensen met een etnisch-cultureel diverse achtergrond. Ik hoef hier weinig bewijslast aan te halen, want alle studies bewijzen dat deze mensen op een sterke wijze ondervertegenwoordigd zijn in zowat alle overheidssystemen, in alle sectoren en op alle niveaus. De tewerkstellingscijfers van ambtenaren met een etnisch-cultureel divers profiel zijn verbluffend laag. Hoewel onze samenleving steeds meer verkleurt, lijken onze administraties daar grotendeels ongevoelig voor. Ruim 10% van de Belgische bevolking mag als etnisch-cultureel divers worden bestempeld. Ik begrijp dat de staatssecretaris hieromtrent geen exacte cijfers kan geven, omdat het hier niet zozeer gaat over nationaliteit, maar wel over de etnisch-cultureel diverse socialiseringsachtergrond van mensen. Het betreft vaak een tweede of volgende generatie immigranten.

Gaat de staatssecretaris akkoord dat het instrument van een quotum, waarvoor hij terecht kiest omdat de categorie mensen met een beperking duidelijk ondervertegenwoordigd is in de federale ambtenarij, mutatis mutandis ook moet worden aangewend voor de aanwerving van ambtenaren van een etnisch-cultureel diverse achtergrond? Beaamt de staatssecretaris dat ook deze categorie niet relevant aanwezig is in de federale administraties en dat zich, omwille van vele motieven, een drastische inhaaloperatie opdringt? Wil de staatssecretaris de moed en overtuiging tonen om, naar analogie met zijn quotumkeuze voor mensen met beperkingen, ook quota voor aanwerving van mensen met een etnisch-cultureel divers profiel in te stellen? Zo ja, hoe en wanneer zal hij hier concreet werk van maken? Zo niet, hoe verklaart hij zijn selectieve aanwending van het quotuminstrument?

 
Réponse reçue le 11 décembre 2012 : Antwoord ontvangen op 11 december 2012 :

Concernant l’emploi dans le secteur public fédéral, je tiens à souligner que l’accord de gouvernement dit explicitement que le gouvernement doit poursuivre ses efforts pour accroître les opportunités d’emploi de personnes handicapées dans la fonction publique fédérale.

Je tiens à rappeler que le quota lié à l’emploi des personnes avec un handicap est historique (il date de 1972), mais il n’était cependant pas appliqué dans la pratique.

Avec l’arrêté royal qui paraîtra prochainement au Moniteur Belge, je rends le quota contraignant : les services publics qui n’auraient pas atteint le quota de 3 % ont l’obligation – et non plus la possibilité – de consulter la ou les liste(s) spécifique(s) des personnes avec un handicap lauréates pour chaque recrutement et chaque engagement.

L’inspecteur des Finances, le commissaire au gouvernement, le délégué du ministre du Budget ou le Commissaire du gouvernement du budget contrôlent l’application effective de ce quota, pour chaque recrutement ou engagement dans un service public qui n’atteint pas le pourcentage de 3 %.

La politique de diversité en général est basée sur le principe d’inclusion, ce qui signifie que chaque individu doit pouvoir bénéficier des mêmes chances pour accéder à un emploi au sein de l’administration fédérale. Seules les compétences priment dans le choix d’un candidat. Pour veiller à garantir un accès égal, des mesures ont été prises notamment en matière de recrutement et de sélection (Selor). Par exemple :

• Lors de l’achat ou du développement des tests de sélection, des critères diversité axés sur la neutralité culturelle sont exigés. Ces critères permettent de garantir l’égalité des chances, de traitement et d’accès aux tests de sélection à tous les candidats, quelle que soit leur origine.

• Des brochures d’information ont été publiées et diffusées aux associations ainsi qu’aux candidats. Ces brochures répondent aux questions les plus fréquemment posées et reprennent les témoignages de personnes d’origine étrangère travaillant dans l’Administration.

Cependant je ne planifie pas de quota sur base d’origine ethnique pour le personnel de l’administration.

Wat de tewerkstelling in de federale overheidssector betreft, wil ik erop wijzen dat het regeerakkoord expliciet bepaalt dat de regering zich verder moet inspannen om de voor personen met een handicap bestemde jobkansen bij het federaal openbaar ambt te verhogen.

Ik wil in herinnering brengen dat het quotum betreffende de tewerkstelling van personen met een handicap al langer bestond (het dateert van 1972), in de praktijk werd het echter niet toegepast.

Door het koninklijk besluit dat binnenkort in het Belgisch Staatsblad verschijnt, maak ik het quotum afdwingbaar: de overheidsdiensten die het quotum van 3 % niet zouden bereiken hebben de verplichting – en niet meer de mogelijkheid- om de specifieke lijst(en) te raadplegen van de gehandicapte personen die laureaat zijn voor elke aanwerving en voor elke indienstneming.

De inspecteur van Financiën, de regeringscommissaris, de afgevaardigde van de minister van Begroting of de Regeringscommissaris van Begroting controleren de werkelijke toepassing van dit quotum, voor elke aanwerving of indienstneming in een overheidsdienst die het percentage van 3 % niet bereikt.

Het diversiteitsbeleid is over het algemeen gebaseerd op het inclusieprincipe, wat wil zeggen dat elk individu dezelfde kansen moet krijgen om een functie bij de federale overheid uit te oefenen. Alleen de competenties primeren bij de keuze van een kandidaat. Om een gelijke toegang te waarborgen zijn er maatregelen genomen, met name op het vlak van aanwerving en selectie (Selor). Bijvoorbeeld :

• Bij de aankoop of de ontwikkeling van selectietests gelden er diversiteitscriteria die gericht zijn op de culturele neutraliteit. Dankzij die criteria kunnen we alle kandidaten, ongeacht hun herkomst, gelijke kansen, een gelijke behandeling en een gelijke toegang tot de selectietests garanderen.

• Er werden informatiebrochures gepubliceerd en bij de verenigingen en kandidaten verspreid. De brochures geven een antwoord op de meest gestelde vragen en bevatten getuigenissen van personen van vreemde origine die bij de overheid werken.

Ik plan evenwel geen quotum voor overheidspersoneel op basis van etnische origine.