SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
23 décembre 2011 23 december 2011
________________
Question écrite n° 5-4784 Schriftelijke vraag nr. 5-4784

de Bert Anciaux (sp.a)
van Bert Anciaux (sp.a)

à la vice-première ministre et ministre de l'Intérieur
aan de vice-eersteminister en minister van Binnenlandse Zaken
________________
Droit de manifester - Interdiction en cas de péril pour l'ordre public - Recours contre la décision Recht op betogen - Verbod als de openbare orde in gedrang komt - Aanvechting van de beslissing 
________________
droit de manifester
ordre public
statistique officielle
répartition géographique
recht tot betogen
openbare orde
officiële statistiek
geografische spreiding
________ ________
23/12/2011Verzending vraag
8/5/2012Antwoord
23/12/2011Verzending vraag
8/5/2012Antwoord
________ ________
Réintroduction de : question écrite 5-1784 Réintroduction de : question écrite 5-1784
________ ________
Question n° 5-4784 du 23 décembre 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-4784 d.d. 23 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

L'article 26 de la Constitution belge et l'article 11 de la Convention européenne des droits de l'homme garantissent le droit de manifester. La législation ne permet de restreindre ce droit que dans des cas exceptionnels. Un bourgmestre peut ainsi interdire une manifestation s'il estime que l'ordre public est mis en péril

Je souhaiterais une réponse aux questions suivantes :

1) De 2006 à 2010, combien de manifestations autorisées se sont-elles déroulées chaque année en Belgique ? Durant la même période, combien de manifestations illégales se sont-elles déroulées chaque année ? Durant cette période, combien de demandes de manifester ont-elles été refusées et pour quels motifs ?

2) La ministre peut-elle ventiler les chiffres susmentionnés selon la ville où la manifestation a eu lieu ou la demande a été introduite ? Y a-t-il de nettes différences entre les villes belges quant au nombre de refus ? Dans l'affirmative, comment explique-t-elle ces différences ?

3) Pour une décision de refus, le bourgmestre a-t-il vraiment le denier mot ? De quels recours contre le refus d'autoriser une manifestation les demandeurs disposent-ils ?

 

Artikel 26 van de Belgische Grondwet en artikel 11 van de Europese Conventie voor de mensenrechten waarborgen het recht op betogen. De wetgeving laat maar in zeer uitzonderlijke gevallen een beperking van dit recht toe. Zo kan een burgemeester een betoging verbieden indien hij of zij meent dat de openbare orde in het gedrang komt.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Hoeveel toegestane betogingen vonden jaarlijks plaats in België in de periode van 2006 tot 2010? Hoeveel illegale betogingen vonden jaarlijks plaats gedurende deze periode? Hoeveel aanvragen voor een betoging werden in deze periode geweigerd en om welke reden?

2) Kan de geachte minister mij bovenstaande cijfers bezorgen uitgesplitst per stad waar deze betogingen plaatsvonden of aanvragen gedaan werden? Bestaan er grote verschillen in het aantal weigeringen van aanvragen tussen de verschillende steden in België? Zo ja, hoe duidt en verklaart zij deze verschillen?

3) Heeft de burgemeester werkelijk het laatste woord in een weigering? Over welke mogelijkheden beschikken aanvragers van betogingen om een afwijzing van hun aanvraag aan te vechten?

 
Réponse reçue le 8 mai 2012 : Antwoord ontvangen op 8 mei 2012 :

1.- 2. Il n’existe pas de registre central où toutes les manifestations qui ont eu lieu en Belgique, sont consignées. Depuis l’automne 2010, un registre est tenu au sein de mon service, la Direction générale – Centre de crise, un registre reprenant les manifestations dont nous sommes informés par les services de police. Dans ce registre, la distinction est faite entre les manifestations autorisées, interdites ou tolérées.

Une majorité des manifestations est autorisée après la demande introduite par l’organisateur, et ce, avec ou sans conditions. Certaines manifestations sont quant à elles, tolérées. Ceci est le cas lorsqu’aucune autorisation n’est demandée pour une manifestation et que celle-ci peut avoir lieu tant que l’ordre public n’est pas troublé.

Une manifestation est refusée lorsque le bourgmestre estime qu’il dispose en raison de la nature de la manifestation de moyens policiers insuffisants pour garantir l’ordre public : par exemple en cas de possibilité de débordement de la manifestation ou d’une contre-manifestation violente. Cependant, ce nombre semble peu élevé.

Il va de soi que la majorité des manifestations se déroule à Bruxelles, en raison  de la présence des différentes ambassades et consulats, des institutions nationales et internationales mais aussi dans les autres grands centres urbains tels que Anvers, Gand et Liège.

3. Le bourgmestre est responsable pour le maintien de l’ordre public sur son territoire. C’est aussi au bourgmestre qu’il appartient d’autoriser ou d’interdire une manifestation. Le demandeur peut, s’il n’est pas d’accord avec une interdiction, se tourner vers le Conseil d’État qui vérifiera si le refus par le bourgmestre est suffisamment motivée pour interdire la manifestation.

1. - 2. Er bestaat geen centraal register waar alle manifestaties die in België gehouden worden, opgeslagen worden. Sinds het najaar van 2010 wordt er binnen mijn dienst, de algemene directie crisiscentrum, een register gehanteerd waarin de manifestaties waarvan we ingelicht worden door de politiediensten, bijgehouden worden, met daarbij de indeling in toegelaten, verboden of gedoogde manifestaties.  

Een meerderheid van de manifestaties wordt na een aanvraag vanwege de organisator toegelaten, al dan niet onder voorwaarden. Ook worden manifestaties getolereerd: het komt immers voor dat geen toelating gevraagd wordt voor een manifestatie, die dan wel mag plaatsvinden zolang de openbare orde niet geschonden wordt.  

Een manifestatie wordt geweigerd wanneer de burgemeester meent dat hij door de aard van de manifestatie onvoldoende politionele middelen heeft om de openbare orde te handhaven, zoals bijvoorbeeld een mogelijkheid tot ontsporing van de manifestatie of tot een gewelddadige tegenbetoging. Dit aantal lijkt evenwel gering te zijn. 

Vanzelfsprekend vinden de meeste manifestaties plaats in Brussel, door de aanwezigheid van verschillende ambassades en consulaten en nationale en internationale instellingen, maar ook in de andere grote centrumsteden, zoals Antwerpen, Gent en Luik. 

3. De burgemeester is verantwoordelijk voor de handhaving van de openbare orde op zijn grondgebied. Het is dan ook aan de burgemeester te beslissen een manifestatie al dan niet toe te laten. De aanvrager kan indien hij het niet eens is met een weigering, naar de Raad van State stappen die dan zal nagaan of de weigering van de burgemeester voldoende gemotiveerd is om de manifestatie niet toe te laten.