De omgekeerde hypotheek (of “ opeethypotheek “) is een kredietvorm waarbij een kredietnemer een bepaalde som geld van een kredietgever kan ontlenen ten belope van een deel van de waarde van het onroerend goed van de kredietnemer. Op het onroerend goed wordt een hypotheek genomen door de kredietgever. De kredietnemer betaalt geen intresten en het krediet moet slechts worden terugbetaald op het moment dat de kredietnemer overlijdt of naar een rusthuis gaat. De kredietvorm wordt verkocht als een mogelijkheid voor de kredietnemer, mensen op iets gevorderde leeftijd, om op hun oude dag nog wat van het leven te profiteren door het verkrijgen van extra middelen. Daarnaast wordt geopperd dat deze kredietvorm ook een mogelijke oplossing zou kunnen bieden voor de kosten van de vergrijzing. Deze kredietvorm wordt momenteel vooral gecommercialiseerd in de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk en Nederland. In de vorige legislatuur waren er diverse berichten dat de voormalige minister van Economie deze kredietvorm ook in België wou invoeren.

Aan deze kredietvorm zijn echter heel wat nadelen verbonden inzake consumentenbescherming. De Belgische consumentenorganisatie Test-Aankoop en de Europese consumentenorganisatie BEUC hebben veel kritiek op deze kredietvorm. Ik geef hier slechts enkele van hun bekommernissen weer. Volgens deze organisaties is een dergelijk product enorm duur voor de consument aangezien de aangerekende interesten veel te hoog zijn in vergelijking met het verkregen kapitaal. Daarnaast zou een dergelijke kredietvorm de solidariteit tussen de verschillende generaties in het gedrang kunnen brengen. Er bestaan met andere woorden nog aanzienlijke onbeantwoorde vragen met betrekking tot de opportuniteit van deze kredietvorm. De partij die het grootste voordeel haalt uit deze kredietvorm lijkt vooral de kredietgever te zijn.

Test-Aankoop eist dat minimum volgende garanties worden ingebouwd wanneer een dergelijk kredietvorm ook in België ingang zou maken:

1) de kredietgever moet garanderen dat de kredietnemer levenslang mag blijven wonen, en hij mag de terugbetaling onder geen beding nog vóór het overlijden of de opname in een rusthuis vragen;

2) de kredietgever mag bijvoorbeeld geen overlijdensverzekering opleggen aangezien deze verzekering erg duur is voor oudere mensen;

3) de kredietnemer moet de mogelijkheid hebben om de schuldsaldoverzekering in één keer of in gedeelten terug te betalen, en de kosten moeten beperkt blijven (hooguit drie maanden intresten);

4) de hypotheek mag slechts op een bepaald percentage van de waarde van de woning worden gevestigd, bijvoorbeeld 50 %;

5) als de waarde van de woning niet volstaat om de schuld terug te betalen, mag het tekort niet van de erfgenamen worden geëist;

6) er moeten neutrale, dat wil zeggen objectieve criteria worden gebruikt voor de waardebepaling van de woning.

Om deze redenen had ik van de geachte minister graag een antwoord gekregen op de volgende vragen:

1)Is de geachte minister op de hoogte van deze problematiek? Wat is zijn standpunt betreffende deze kredietvorm?

2)Deelt hij de mening van Test-Aankoop en de BEUC dat deze kredietvorm heel wat potentiële gevaren oplevert?

3)Wat is het standpunt van de CBFA inzake deze materie?

4)Is hij zinnens een wetgevend kader uit te werken voor deze kredietvorm?

5)Is hij zinnens deze kredietvorm in België te verbieden?

De problematiek omtrent het omgekeerd woonkrediet is inderdaad sedert enige tijd gekend,

De Beroepsvereniging voor het krediet (BVK) heeft de minister die destijds bevoegd was voor Economie einde 2006 een nota bezorgd met een aantal voorstellen tot wijziging van de wet van 4 augustus 1992 op het hypothecair krediet om het toekennen van een omgekeerd woonkrediet wettelijk te omkaderen. De voorstellen van de sector alsook voorbeelden van soortgelijke kredieten die in de omliggende landen worden gecommercialiseerd, werden toegelicht op een studiedag die door het Belgisch Financieel Forum op 8 mei 2007 werd georganiseerd. De voorstellen van de BVK werden nadien bijgewerkt in een tekst die in april .2008 aan de regering werd overhandigd. Daarin is niet langer sprake van omgekeerd woonkrediet maar wel van "pensioenkrediet".

Ook Test Aankoop heeft rond deze kredietvorm een seminarie georganiseerd dat op 18 april 2008 heeft plaatsgevonden.

Zoals dit het geval is voor de meeste financiële producten, zijn aan deze kredietvorrn zowel voordelen als

nadelen/risico's voor de consument verbonden.. Deze kredietvorm laat in de eerste plaats toe om de waarde van de woning te mobiliseren zonder dat de kredietbegunstigde zijn woning dient te verlaten. Deze kredietvorm kan aldus een middel zijn om tegemoet te komen aan de toenemende financieringsbehoeften van een vergrijzende bevolking. Het is echter duidelijk dat aan deze kredietvorm ook nadelen en risico's voor de consument zijn verbonden. Het is daarom evident dat de commercialisering van een dergelijke kredietvorm een goede wettelijke omkadering vereist, met passende regels ter bescherming van de kredietnemers. Dit is ook de boodschap die de Commissie voor het bank-, financie- en assurantiewezen (CBFA) aan de regering heeft gegeven.

De regering onderzoekt momenteel de elementen van het dossier. Indien een wettelijk initiatief wenselijk wordt geacht zal dit initiatief zorgvuldig warden voorbereid, rekening houdend met de nood aan een passende omkadering van de risico's ter bescherming van de consumenten, maar ook met de leefbaarheid van het product want het heeft weinig zin om een wettelijk kader te creëren waarin geen enkele financiële instelling geïnteresseerd is.