De kleuren van de bevrijding - het wandtapijt vertelt
Op 22 november 1918, kwam Koning Albert I het bevrijde Brussel binnen. Zijn historische toespraak voor de Verenigde Kamers luidde na vier jaar oorlog een nieuw tijdperk in. Een regering van Nationale Unie zou belangrijke sociale hervormingen doorvoeren. Het algemeen enkelvoudig stemrecht voor mannen werd een feit.
De Senaat heeft deze gebeurtenis van 23 november 2018 tot 25 oktober 2019 herdacht met een interactieve tentoonstelling online en een unieke artistieke expo in zijn statige Leeszaal.
Partners: War Heritage Institute - Les Amis d'Anto Carte / Nervia-Fonds Léon Eeckman
De tentoonstelling
De blikvanger was een uitzonderlijk wandtapijt van de Senaat, Le retour victorieux du Roi Albert à la tête de ses troupes à Bruxelles le 22 novembre 1918 ("De triomfantelijke terugkeer van Koning Albert aan het hoofd van zijn troepen, te Brussel op 22 november 1918").
Het verbeeldt Koning Albert I te paard, die zijn troepen schouwt voor het Paleis der Natie op die 22ste november 1918. Hij wordt omringd door zijn familie en militaire bevelhebbers. Het volk juicht hem toe. Vanop de balkons van het Paleis der Natie kijken de parlementsleden en andere beleidsmakers toe.
Door zijn boeiende thematiek en de specifieke techniek, is dit kunstwerk een must voor zowel kunstliefhebbers als geïnteresseerden in geschiedenis.
Het verhaal van het wandtapijt begint in 1934. Op 17 februari verongelukt Koning Albert I in Marche-les-Dames. De Senaat beslist een wandtapijt te bestellen om de overleden vorst te eren.
Anto-Carte (Bergen, 1886 - Elsene, 1954) krijgt de opdracht om het karton te ontwerpen. Het schilderstalent van deze symbolistische en expressionistische kunstenaar is in de jaren 20 al internationaal erkend. Hij is de oprichter van de groep kunstenaarsgroep Nervia in 1929 (die de Waalse pendant van de Latemse school genoemd wordt), en lesgever monumentale schilderkunst in het toenmalige Institut supérieur des arts décoratifs de La Cambre.
Anto-Carte realiseert dit zowel op historisch als op symbolisch vlak ingewikkelde karton op amper vier maanden tijd. Manufactuur Gaspard De Wit uit Mechelen krijgt de eer om het monumentale wandtapijt te weven. De weverij realiseert dit huzarenstukje in zeven maanden tijd. De levering van het wandtapijt aan de Senaat, op 18 juli 1935, draagt zelfs in zekere mate bij tot een nieuwe periode van bloei voor het kunstambacht van de Belgische wandtapijten.
De app
De Senaat ontwikkelde, samen met het War Heritage Institute (het voormalige Koninklijk Museum voor het Leger en de Krijgsgeschiedenis), een virtuele tentoonstelling. Aan de hand van deze webtoepassing kan de bezoeker het wandtapijt ondervragen. Via de talrijke personages krijgt men telkens een ander perspectief op de gebeurtenissen en krachtverhoudingen die speelden in het nieuwe naoorlogse België. De documenten uit het archief van de Senaat en ander historisch beeldmateriaal geven een boeiend beeld van de krachtverhoudingen in deze chaotische overgangsperiode naar een nieuw tijdperk in de Belgische geschiedenis. De bezoeker wordt uitgedaagd om na te denken hoe actueel zij vandaag de dag nog zijn. Zowel het archief van de Belgische Senaat als zijn kunstcollectie is tot op heden een goed bewaard geheim gebleven. « De kleuren van de bevrijding », de virtuele én in situ tentoonstelling, licht alvast een tipje van de sluier op.
Anto-Carte en De Wit vertellen niet alleen het verhaal van de Koning. Ze tonen eveneens de trots van de overwinnaars en de eerzucht van de militaire leiders. De afgematte koppen van de frontsoldaten resoneren met de uitputting van de gewone bevolking. Over dat alles kijken - hoog op de balkons - de notabelen, de diplomaten, de politici uit. Ook daar is het drama niet ver te zoeken.
De personages belichamen reële personen die (over)leefden tijdens de oorlog en aanwezig waren op die fameuze 22ste november. Tegelijk zijn het ook archetypische figuren die aandacht vragen voor de gevolgen van het geweld. Allen hebben ze een eigen verhaal te vertellen.
Deze virtuele tentoonstelling vertrekt van een magistraal kunstwerk om een belangrijk stuk uit onze geschiedenis tastbaar te maken. Neem de tijd om kennis te maken met de personages, om te genieten van het mooie erfgoed en om uw eigen wortels te ontdekken in de authentieke archiefdocumenten.
Bezoek de virtuele tentoonstelling online
Omdat we u maximaal willen laten genieten van de kleinste details, kan
het laden van deze app wat langer duren.
U kunt hem ook gratis downloaden op uw eigen PC:
Win64 (zip-file) -
Win32 (zip-file) -
Osx (zip-file) -
Linux64 (zip-file).
Deze app functioneert niet op smartphone.
Wegwijs
Deze online expo over Anto-Cartes wandtapijt is onderverdeeld in zeven thema's waarover Koning Albert in zijn Troonrede spreekt. Elk thema heeft een eigen kleur.
1. De Koninklijke Familie en het Leger van de IJzer
2. Het défilé van de geallieerden
3. De militaire bevelhebbers
4. De bevolking
5. De prominenten op de balkons
6. "MENSE NOVEMBRI DIE XXII"
7. Het Paleis der Natie
Eens de app gestart is, verschijnen de titels van de thema's door met de muis over het wandtapijt te schuiven.
Wil je het verhaal achter een thema kennen? Klik dan op het thema in kwestie.
Binnen elk thema zitten opnieuw verschillende elementen met een verhaal verborgen.
De titels van de elementen verschijnen door met de muis over een zone te schuiven.
Wil je het verhaal van een element leren kennen? Klik dan op het element in kwestie.
Op die manier komt u zowel historische als kunsthistorische verhalen op het spoor.
In het totaal zitten 82 aanklikbare stukjes verborgen in dit virtuele tapijt. Neem de tijd voor uw ontdekkingstocht.
Vergeet ook de details niet te verkennen. Wat is bijvoorbeeld het verhaal achter de mooie emblemen in de buitenrand
van het wandtapijt? Of de kolommen van het Paleis der Natie.
Alle elementen gevonden denkt u? Dit is de structuur
Gebruikstips
- Maximaliseer eerst het scherm door op de dubbele pijl rechts onder te klikken, kies dan uw taal
- Laat u verrassen - de witte aanwijzertjes helpen u verborgen elementjes te ontdekken
- 1x klikken op een foto of filmpje om het beeld te vergroten/verkleinen
- De terugkeerknop brengt u van een element terug naar de laatste door u gekozen zone, of terug van een zone naar het volledige wandtapijt
- Versleep de tekstboxen over het hele scherm
De lezingen
22 november 1918. De Groote Oorlog is voorbij. Terwijl de laatste Duitse soldaten het Belgische grondgebied verlaten, spreekt Koning Albert I in het Paleis der Natie de Verenigde Kamers toe. De geestdrift is groot. Na vier lange jaren van bezetting en strijd kan het land eindelijk de draad terug opnemen. Maar niets is nog wat het was. België ligt niet alleen letterlijk in puin, de grondvesten van de samenleving zelf zijn verschoven. Koning Albert I beseft het. Hij maant de parlementsleden tot actie. Een nieuw België moet worden opgebouwd. "Aan het werk dus, mijne heren!"
In zeven lezingen ging de Senaat op zoek naar dat nieuwe België. Welke wegen slaat het geteisterde land in op het vlak van de politiek, de sociale organisatie, de gezondheidszorg, het recht, de kunst? Experten schetsten zeven omwentelingen en treden in debat met het publiek.
Lees het boekje met deze zeven lezingen:
- Aan het werk dus, Mijne heren! (3.6 MB)
- Aan het werk dus, Mijne heren! HR (10.3 MB)
Wenst u gratis een gedrukt exemplaar te ontvangen?
Mail ons op [email protected] met vermelding van uw naam en postadres en we sturen het u toe.
| 30.11.2018 |
Prof. dr. Jan Velaers, gewoon hoogleraar rechtsfaculteit Universiteit Antwerpen, auteur van onder meer Albert I. Koning in tijden van oorlog en crisis, 1909-1934. Een staatsgreep in Loppem? Koning Albert I en de invoering van het algemeen enkelvoudig stemrecht, zonder Grondwetsherziening |
| 18.12.2018 |
Michel De Reymaeker, conservateur en chef honoraire des collections communales de la ville de Mons, et Françoise Eeckman, administrateur déléguée des Amis d'Anto-Carte Anto-Carte - un Ymagier au XXième siècle |
| 29.1.2019 |
Prof. dr. Tammy M. Proctor, Department Head and Distinguished Professor of History, Utah State University From Belgian Babies to UNICEF: The First World War, Children, and the Right to Food |
| 1.3.2019 |
Dr. Jean Faniel, docteur en sciences politiques, directeur général du Centre de recherche et d'information sociopolitiques (CRISP) Les rapports de force entre le législatif et l'exécutif en Belgique depuis la Grande Guerre: renversement suite à l'instauration du suffrage universel pur et simple? |
| 19.3.2019 |
Prof. dr. Sophie De Schaepdrijver, professor European History aan de Pennsylvania State University De emancipatorische kracht van de Groote Oorlog |
| 26.4.2019 |
Dr. Vincent Genin, docteur en histoire de l'ULiège et chercheur à la KULeuven Les juristes belges et leur influence internationale dans le monde après la Grande Guerre |
| 17.5.2019 |
Majoor Dr. Erik de Soir, Domain Manager Human Factors & Medecine, Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie, en commandant Magali Huret, diensthoofd van de Dienst Individuele Hulp binnen het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg, Militair Hospitaal Koningin Astrid Shellshock en oorlogstrauma's. Hoe impacteren psychische letsels de slachtoffers en de maatschappij? |