Antoine Depage, meer dan één afspraak met de geschiedenis

Opgroeien op de boerderij

Antoine Depage wordt in 1862 geboren in Bosvoorde. Hij groeit op in een familie van lokale notabelen, die actief zijn als landbouwers en als handelaars.
De schoolcarrière van de kleine Antoine is geen succes. Noem hem gerust een ongedisciplineerde leerling. Nadat hij met veel moeite zijn middelbare studies heeft beëindigd, kiest hij ervoor om te werken op de ouderlijke boerderij. Maar dat is buiten de invloed van de familie Solvay gerekend...

De Solvays zijn buren en vrienden van de familie. Ze raden hem aan om hun voorbeeld te volgen en zich in te schrijven aan de universiteit. Hij kiest voor de faculteit geneeskunde, ... omdat de inschrijvingsgelden daar het laagst zijn.

Tot zijn eigen verrassing arts

De Solvays krijgen gelijk: in 1887 studeert hij af met de grootste onderscheiding.
Eén van zijn leermeesters, Paul Héger, een gerenommeerde professor aan de Université Libre de Bruxelles, ontwaart onder Antoines ruwe bast zijn intelligentie, doorzettingsvermogen en werklust. Héger brengt hem de nodige intellectuele bagage en wetenschappelijke discipline bij. Antoine wordt verliefd op de nicht van zijn leermeester, Marie Picard. In 1893 trouwen ze, maar tijdens de Eerste Wereldoorlog slaat het noodlot toe. Marie reist in het begin van de oorlog naar de Verenigde Staten om er fondsen te werven voor de medische zorgverlening. Ze komt echter op tragische wijze om het leven tijdens haar terugreis wanneer haar schip, de oceaanstomer Lusitania, door de Duitsers getorpedeerd wordt.
De aanval op de Lusitania wordt trouwens één van de elementen die de relaties tussen de neutrale Verenigde Staten en Duitsland aanzienlijk doet verslechteren. In 1917 verklaart de VS uiteindelijk de oorlog aan Duitsland.

Visionair inzake ziekenverzorging

Tussen 1890 en 1913 beleeft Antoine Depage zijn meest succesvolle en actiefste periode als chirurg. Zo merkt hij dat de verpleging van de zieken veel te wensen overlaat. In 1907 richt hij daarom een eerste verpleegsterschool op, 'L'École Belge d'Infirmières Diplômées' in Elsene. De dagelijkse leiding is in handen van een ervaren verpleegster... Miss Edith Cavell, met wie Depage voordien al samenwerkte. Lees ook: Duitse oorlogsrechtbank in de Senaat, over het oorlogstribunaal dat Cavell veroordeelde.

Voortrekker op het vlak van medische zorg tijdens de Eerste Wereldoorlog

Bij het uitbreken van de oorlog ontstaat snel een grote nood aan medische zorg dicht bij het front. De Belgische vorsten, die in De Panne resideren, vragen aan dokter Depage om daar het Hôtel de l’Océan om te bouwen tot een oorlogshospitaal. Mede dankzij de koninklijke steun slaagt hij in deze opdracht in amper zes weken tijd. Na enkele maanden is de capaciteit al opgetrokken van 200 naar 1.200 bedden.

De eigenzinnige Antoine Depage heeft last met de militaire structuur waarbinnen hij moet werken. Depage, ondertussen Kolonel-dokter, kiest zijn eigen universitair geschoolde en bekwame chirurgen. Het Hôpital de l'Océan in De Panne geniet al snel een ijzersterke reputatie. De nieuwste medische technieken worden er toegepast en de sterftecijfers na een operatie zijn zéér laag. Prothesen worden ter plaatse gemaakt en er is zelfs een tandheelkundige dienst. Antoine Depage beseft het belang van professionele expertise. Hij zorgt voor bijscholing voor de artsen die verspreid zijn over het front via bijeenkomsten waar recente medische ontwikkelingen besproken worden.

Tot zijn eigen verrassing senator

Opnieuw neemt het leven van Antoine Depage een verrassende wending. In februari 1920 wordt hij gevraagd om zich kandidaat te stellen voor de Senaat op de lijst van de liberale partij. Hij wil geen campagne voeren en staat op een theoretisch onverkiesbare plaats. Maar dankzij een groot aantal voorkeurstemmen wordt hij toch verkozen...

Het politieke handelen van senator Depage in de Hoge Vergadering is ontdaan van alle kleingeestigheid en wordt gekenmerkt door een brede en vooruitstrevende visie. Als een wetenschapper die na het uitvoeren van een aantal laboratoriumonderzoeken zijn conclusies trekt, pleit hij voor de invoering van de 8 uren werkdag en de 48 uren werkweek (p. 1016 tot 1018, p. 1023). Zijn stijl in het halfrond is die van een wetenschapper die na het uitvoeren van een aantal laboratoriumonderzoeken zijn conclusies trekt. Met deze objectief-wetenschappelijke aanpak wil hij de senatoren overtuigen om het voorstel aan te nemen.

Zijn interventies doen 21ste eeuws aan: de preventie van arbeidsongevallen, hygiënische werkomstandigheden, maar ook het belang van voldoende slaap liggen Antoine Depage nauw aan het hart! Om zijn standpunten kracht bij te zetten wil hij grafieken projecteren op een scherm... Jammer genoeg is dit in het halfrond van de Senaat nog niet toegelaten.

In een opmerkelijke toespraak over de hervorming van de gezondheidsdienst van het leger wil hij het lot van de gewonde soldaten verbeterd zien. Alleen al door zijn eigen ervaringen tijdens de Eerste Wereldoorlog als kolonel-dokter.

Hij opereert ondertussen nog amper. Senator Depage geeft nu via het woord en de pen het beste van zichzelf en stelt in de Senaat zijn medische ervaring ten dienste van de volksgezondheid.

Strijd tegen kanker!

Tijdens de discussies over de begroting voor 1924, brengt hij de strijd tegen kanker onder de aandacht. Senator Antoine Depage heeft een volledig plan uitgedacht om de strijd tegen kanker aan te binden, gaande van de sensibilisering tot behandeling van de ongeneeslijke kankerpatiënten. Samen met dr. Bayet sticht hij in datzelfde jaar de Belgische Nationale Liga tegen kanker. Depage is ook op dit vlak een baanbreker!

Afscheid van een uitmuntende en loyale collega

Op 10 juni 1925 overlijdt Antoine Depage. In de kennisgevingsbrief van de Senaat aan zijn leden staat: "In overeenstemming met een beslissing van het Bureau, begeeft de Senaat zich in groep, vergezeld van een cavalerie-escorte, naar de begrafenis van zijn leden, indien deze plaatsvindt in Brussel tijdens de parlementaire zittingsperiode."

De leden moeten om 14 uur in rouwuniform aanwezig zijn in de Senaat, van waar ze in protocollaire volgorde in verschillende wagens vertrekken naar de begrafenis.

De Senaat brengt op 23 juni 1925 hulde aan een 'groot en nobel man'. Uit de toespraken van Senaatsvoorzitter 't Kint de Roodenbeke, minister van Buitenlandse Zaken Emile Vandervelde, senator Magnette, senator Henri Lafontaine en senator Braun blijkt grote waardering voor hun uitzonderlijke collega.