Van de 71 senatoren worden er 40
rechtstreeks verkozen, 21 aangewezen door de gemeenschapsraden en 10 gecoöpteerd.
Daarnaast zetelen in de Senaat 2 senatoren van rechtswege.
Samenstelling |
De samenstelling van de Senaat werd aangepast aan de nieuwe federale realiteit. De senatoren die vroeger door de provincieraden werden verkozen, werden vervangen door gemeenschapssenatoren, aangewezen door en uit de wetgevende raden van de 3 gemeenschappen.
De Vlaamse Raad en de Franse Gemeenschapsraad vaardigen elk 10 gemeenschapssenatoren af; de Duitstalige Gemeenschapsraad mag 1 senator aanduiden.
De 21 gemeenschapssenatoren hebben dus een dubbel mandaat vermits zij zowel in de Senaat als in een gemeenschapsraad zetelen.
Toch is de Senaat geen assemblee van de deelgebieden, zoals dat in sommige andere federale staten wel het geval is.
Meer dan de helft van de zetels in de Senaat is immers bestemd voor senatoren die rechtstreeks door het kiezerskorps zijn verkozen :
* 25 senatoren worden aangewezen door het Nederlandse en 15 door het Franse kiescollege
* van de 10 gecoöpteerde senatoren worden 6 Nederlands- en 4 Franstaligen (telkens verkozen door de Nederlandstalige en Franstalige rechtstreeks verkozen en gemeenschapssenatoren).
De gemeenschapssenatoren zijn weinig talrijk in verhouding tot het totaal aantal senatoren. De twee taalgroepen in de Senaat spelen dan ook een even belangrijke rol voor de vertegenwoordiging en de bescherming van de twee grote taalgemeenschappen in België.
De 29 Franstalige senatoren maken deel uit van de Franse taalgroep; de 41 Nederlandstalige senatoren vormen de Nederlandse taalgroep.
Bepaalde belangrijke wetgeving, zoals de wetten over de federale structuur van het land, moeten met een tweederde meerderheid worden aangenomen, waarbij eveneens een gewone meerderheid binnen elke taalgroep moet worden bereikt.
Voor andere soorten wetgeving bestaat de zogenaamde alarmbelprocedure (artikel 54 van de Grondwet). Als een meerderheid (drie vierden van de leden) van één van beide taalgroepen meent dat een bepaalde wetgevende maatregel de betrekkingen tussen de taalgemeenschappen in het gevaar brengt, wordt de behandeling geschorst en wordt de Ministerraad om een advies gevraagd. Dit kan zich voordoen als een taalgemeenschap vindt dat ze ernstig wordt gediscrimineerd. Tot nog toe werd de alarmbelprocedure nog maar één keer toegepast in de Kamer van volksvertegenwoordigers.
De
kinderen van de Koning die in aanmerking komen voor de troonopvolging worden,
als zij 18 jaar oud zijn, van rechtswege senator.
Oorspronkelijk was het de bedoeling het toekomstige staatshoofd door zijn deelname aan de werkzaamheden van de Senaat een politieke opleiding te bezorgen.
Het lidmaatschap is inmiddels louter symbolisch geworden.
Prins Filip woonde bij voorbeeld het Afrikadebat bij of de zitting ter gelegenheid van de 50ste verjaardag van de Verenigde Naties om zo het belang ervan te benadrukken.
De senatoren van rechtswege zijn pas lid van de Senaat als zij de grondwettelijke eed hebben afgelegd.
Op dit ogenblik hebben Z.K.H. Prins Filip en H.K.H. Prinses Astrid de eed afgelegd als senatoren. Hoewel zij stemrecht hebben vanaf hun eenentwintigste, nemen zij in de praktijk nooit deel aan de stemmingen en worden zij ook niet meegerekend als moet worden nageteld of er voldoende senatoren aanwezig zijn om geldig te kunnen stemmen (= quorum). Zij ontvangen geen enkele vergoeding als senator.
Senatoren worden gekozen of aangewezen voor 4 jaar.
Senatoren moeten volgens de Grondwet aan een aantal voorwaarden voldoen : zij moeten Belg zijn en in België wonen, de burgerlijke en politieke rechten genieten en 21 jaar oud geworden zijn op dag van hun verkiezing.
|
Om tot senator verkozen te worden, moest men vroeger minstens 40 jaar oud zijn. Deze leeftijdsgrens werd door de jongste grondwetswijziging op 21 jaar gebracht. Toch zijn de meeste senatoren nog steeds ouder dan 40. Bijna één kwart van de senatoren zijn vrouwen. Vrouwen zijn in de Senaat nadrukkelijker aanwezig dan in de andere assemblees. Ruim de helft van de senatoren komt uit het onderwijs of is afkomstig uit de openbare sector. De advocaten vormen de derde belangrijkste beroepscategorie, gevolgd door de particuliere sector. |
Opmerkingen voor de webmaster