2-276 | Belgische Senaat | 2-276 |
Waarschuwing: de blauwe kleur geeft aan dat het gaat om uit het Frans vertaalde samenvattingen.
Voorzitter: de heer Jean-Marie Happart, ondervoorzitter
(De vergadering wordt geopend om 10.15 uur.)
De voorzitter. - De heer Malcorps verwijst naar zijn schriftelijk verslag.
-De algemene bespreking is gesloten.
(Voor de tekst geamendeerd door de commissie voor de Financiën en voor de Economische Aangelegenheden, zie stuk 2-1473/4.)
-De artikelen 1 tot 4 worden zonder opmerking aangenomen.
-Over het wetsontwerp in zijn geheel wordt later gestemd.
De voorzitter. - De heer Maertens verwijst naar zijn schriftelijk verslag.
-De algemene bespreking is gesloten.
(De tekst aangenomen door de commissie voor de Justitie is dezelfde als de tekst van het door de Kamer van volksvertegenwoordigers overgezonden ontwerp. Zie stuk Kamer 50-2059/5.)
-De stemming over het wetsontwerp in zijn geheel heeft later plaats.
De voorzitter. - Ik stel voor het wetsontwerp en het wetsvoorstel samen te bespreken. (Instemming)
Mevrouw Taelman verwijst naar haar schriftelijk verslag.
-De algemene bespreking is gesloten.
(De tekst aangenomen door de commissie voor de Justitie is dezelfde als de tekst van het door de Kamer van volksvertegenwoordigers overgezonden ontwerp. Zie stuk Kamer 50-2053/5.)
-De stemming over het wetsontwerp in zijn geheel heeft later plaats.
De voorzitter. - Mevrouw Taelman verwijst naar haar schriftelijk verslag.
-De algemene bespreking is gesloten.
(De tekst aangenomen door de commissie voor de Justitie is dezelfde als de tekst van het door de Kamer van volksvertegenwoordigers overgezonden ontwerp. Zie stuk Kamer 50-1436/8.)
-De artikelen 1 en 2 worden zonder opmerking aangenomen.
-Over het wetsontwerp in zijn geheel wordt later gestemd.
Mevrouw Nathalie de T' Serclaes (MR), rapporteur. - De Senaat heeft de door de Kamer van volksvertegenwoordigers teruggezonden tekst tijdens zijn vergadering van 19 maart 2003 besproken.
De Kamer heeft een amendement goedgekeurd op artikel 12, dat betrekking heeft op de inwerkingtreding van de wet. Het was daarbij de bedoeling de tekst in zijn oorspronkelijke versie te herstellen en de wet op een door de Koning te bepalen datum in werking te laten treden. De verantwoording luidt als volgt: Het is noodzakelijk dat vooraleer de wet in werking treedt, een koninklijk besluit wordt uitgewerkt met uitvoeringsbepalingen en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Zo moet in een snelle procedure worden voorzien voor de noodhulp. Bovendien moet dit koninklijk besluit in Ministerraad worden overlegd. Drie maanden lijkt te kort en een niet haalbare termijn.
De minister heeft tevens verwezen naar het deel van het ontwerp dat onder de toepassing van artikel 78 valt, dat door de Kamer opnieuw werd geamendeerd en waarin de Koning bepaalt wanneer de wet in werking zal treden. Hij heeft onderstreept dat de regering van plan is snel werk te maken van de opstelling van de koninklijke besluiten. De commissie voor de Justitie was het niet eens met het standpunt van Kamer, maar ze begreep wel dat de termijn van drie maanden, die oorspronkelijk door de Senaat was vooropgesteld, te kort is.
De heren Mahoux en Istasse en mevrouw Nyssens hebben bijgevolg een amendement ingediend ertoe strekkend dat de wet acht maanden na publicatie in het Belgisch Staatsblad in werking treedt. De termijn voor de inwerkingtreding moet worden vastgelegd om er zeker van te zijn dat de wet snel kan worden toegepast. Het amendement werd aangenomen met negen stemmen bij één onthouding. Het wetsontwerp in zijn geheel werd eenparig aangenomen door de tien aanwezige leden.
De commissie heeft besloten haar vertrouwen te schenken aan de rapporteur, zodat het ontwerp vóór het einde van deze regeerperiode in Kamer en Senaat kan worden goedgekeurd.
De heer Philippe Mahoux (PS). - Ons amendement heeft tot doel ervoor te zorgen dat de slachtoffers effectief worden vergoed en dat er uitvoeringsbepalingen worden uitgewerkt. We trekken de goede bedoelingen van de regering niet in twijfel, maar de huidige zittingsperiode loopt ten einde en we weten niet hoe de volgende regering zal zijn samengesteld. Door een termijn vast te leggen, bieden we de slachtoffers een bijkomende waarborg.
-De algemene bespreking is gesloten.
(Voor de tekst geamendeerd door de commissie voor de Justitie, zie stuk 2-1324/10.)
-De artikelen 1 tot 12 worden zonder opmerking aangenomen.
-Over het wetsontwerp in zijn geheel wordt later gestemd.
De voorzitter. - De heer Siquet verwijst naar zijn schriftelijk verslag.
De heer Philippe Mahoux (PS). - Het wetsvoorstel dat ik samen met de heer Poty heb ingediend, strekt ertoe om bedragen die volgens de wet onvatbaar zijn voor beslag effectief onvatbaar te maken. De onvatbaarheid voor beslag van op bankrekeningen gestorte bedragen was niet gewaarborgd wegens de schuldvergelijking die systematisch door de banken wordt toegepast.
Aanvankelijk was het onze bedoeling de opening van sociale bankrekeningen mogelijk te maken. De bedragen die daarop zouden worden gestort, zouden onvatbaar zijn voor beslag. Inmiddels heeft het parlement het voorstel van mevrouw Lalieux tot instelling van een universele bankdienstverlening aangenomen. Het was dus niet meer nodig een systeem van sociale bankrekeningen in te voeren. Het kwam er evenwel op aan de op die rekeningen gestorte bedragen onvatbaar te maken voor beslag.
Het wetsvoorstel van mevrouw Lalieux had nog een bijkomende doelstelling. Sommige mensen wilden geen bankrekening openen omdat ze vreesden dat er beslag zou worden gelegd op het geld dat absoluut onontbeerlijk was voor hun levensonderhoud. Werken met baar geld houdt echter een aantal gevaren in. Ik verwijs in dat verband naar de postbodes die soms veel geld op zak hebben voor de uitbetaling van de pensioenen. Sommige ziekenfondsen betalen nog steeds in baar geld. Voorts zijn de kosten die de banken aanrekenen bij de uitbetaling van een circulaire cheque soms zeer hoog in vergelijking met het betaalde bedrag.
Na de indiening van het wetsvoorstel hebben we contact gehad met de Raad voor het Verbruik en met de Belgische Vereniging van Banken. We hebben geantwoord op hun bezwaren. Deze wet betekent een zeer belangrijke sociale vooruitgang.
De heer René Thissen (CDH). - Ik wil erop wijzen dat onze fractie achter dit voorstel staat, dat in de loop van de besprekingen werd aangepast en verbeterd. Aanvankelijk strekte het er enkel toe een aantal sociale uitkeringen te beschermen. Wij hebben erop gewezen dat het probleem ruimer was omdat het beslagrecht van de banken op elk bedrag van toepassing is terwijl lonen voor een deel onvatbaar zijn voor beslag. Dat probleem moest dus worden opgelost.
Er moest een middel worden gevonden om zowel de uitkeringen of de lonen van sommige personen te beschermen als de belangen van de schuldeisers en om te voorkomen dat de als uitkering bedoelde bedragen uit het vermogen verdwenen.
De oplossing bestaat erin dat alle bedragen gedurende één maand onvatbaar blijven voor beslag. Lonen en uitkeringen worden normaal gezien maandelijks uitbetaald. Na die maand maakt het saldo deel uit van het gewone vermogen waarmee de schuldeisers kunnen worden terugbetaald en de verbintenissen worden nagekomen.
Vandaag kan niemand nog zonder de bankdiensten. We zullen dit voorstel zonder enige aarzeling goedkeuren.
-De algemene bespreking is gesloten.
(Voor de tekst geamendeerd door de commissie voor de Financiën en voor de Economische Aangelegenheden, zie stuk 2-786/6.)
De voorzitter. - Ik herinner eraan dat de commissie een nieuw opschrift voorstelt: Wetsvoorstel betreffende de onvatbaarheid voor beslag van de bedragen waarvan sprake is in de artikelen 1409, 1409bis en 1410 van het Gerechtelijk Wetboek wanneer die bedragen op een bankrekening zijn gestort.
-De artikelen 1 tot 5 worden zonder opmerking aangenomen.
-Over het wetsvoorstel in zijn geheel wordt later gestemd.
De voorzitter. - Mevrouw Kaçar verwijst naar haar schriftelijk verslag.
De heer Philippe Mahoux (PS). - Dit voorstel werd een hele tijd geleden ingediend. Ik maak van deze gelegenheid gebruik om hulde te brengen aan een van de indieners ervan, mijn collega en vriend Jacques Santkin, die helaas overleden is. Dit voorstel, dat ik samen met mevrouw Laloy steun, heeft tot doel te voorkomen dat er tijdens de winterperiode uithuiszettingen plaatsvinden.
Er werd lang over het onderwerp gediscussieerd en uiteindelijk werd het voorstel verworpen. Dat is schandalig, gelet op het feit dat de draagwijdte van het wetsvoorstel uiterst beperkt is: het heeft uitsluitend tot doel te voorkomen dat huurders, zelfs wanneer ze volledig berooid zijn, tussen 1 december en 29 februari op straat worden gezet. Dit voorstel is helemaal niet revolutionair, het is louter een kwestie van menselijkheid.
Het is helemaal niet de bedoeling een systeem in te voeren dat huurders de mogelijkheid biedt zich aan hun verplichtingen te onttrekken, maar om te vermijden dat mensen in moeilijkheden op straat worden gezet. Die bepaling verandert niets aan de vastgelegde procedures en aan de plichten van eigenaars en huurders.
Ik herhaal dat ik het schandalig vindt dat de commissie dit wetsvoorstel heeft verworpen. We staan er uiteraard nog steeds achter en hopen dat de Senaat het vooralsnog zal goedkeuren.
-De algemene bespreking is gesloten.
-De stemming over de conclusie van de commissie heeft later plaats.
De heer Johan Malcorps (AGALEV). - Op 12 maart wijdde de Belgische vereniging voor milieurecht een studiedag integraal aan een evaluatie van de wet van 12 januari 1993 op het vorderingsrecht voor de bescherming van het leefmilieu. Op dat colloquium was de fine fleur aanwezig van de gerechtelijke wereld die zich inzet voor een beter handhavingsbeleid inzake leefmilieu. De studiedag werd ingeleid door de heer Tavernier, de minister van Leefmilieu. De minister van Justitie was uitgenodigd om het slotwoord uit te spreken, maar er daagde zelfs geen afgevaardigde van het kabinet van Justitie op.
De vraag is waar we tien jaar na de goedkeuring van deze belangrijke wet staan. Beschikt de minister over cijfergegevens over het aantal vorderingen dat op basis van de wet van 1993 werd ingesteld door milieuverenigingen, door administratieve overheden (voornamelijk de gemeentebesturen), door inwoners die krachtens artikel 271, §1, van de nieuwe gemeentewet in de plaats zijn getreden van de gemeentelijke overheid of door het parket zelf?
Wij hebben de indruk dat burgers en verenigingen de jongste jaren geregeld een beroep hebben gedaan op het vorderingsrecht, onder meer door inwoners die krachtens artikel 271, §1, van de nieuwe gemeentewet in de plaats zijn getreden van de gemeentelijke overheid. Het bekendste voorbeeld is het ISVAG-proces, maar ook het Eurantex-proces en het proces rond het slachthuis te Bavegem, die werden ingeleid door milieugroepen en buurtcomités. Blijkbaar wordt door gemeentebesturen en andere administraties, en zeker door het parket, veel minder gebruik gemaakt van de vorderingsmogelijkheid, hoewel men zeer dikwijls op de hoogte is van kennelijke inbreuken op de milieuwetgeving en ter zake vorderingen zou kunnen instellen.
Hoe verklaart de minister dit? Vindt hij het niet nodig om hieromtrent samen met de toeziende overheden die bevoegd zijn voor lokale besturen en leefmilieu initiatieven te nemen en de gemeenten uit te nodigen actiever gebruik te maken van deze mogelijkheid, gelet op de effectieve straffeloosheid inzake milieu-inbreuken die op het terrein wordt vastgesteld?
Vorderingen die door milieuverenigingen worden ingesteld, worden vaak afgewezen omdat het belang dat ze moeten aantonen, in de wet veel te beperkend wordt omschreven. De beperkingen die aan milieuverenigingen werden opgelegd, hadden tot doel misbruik van het vorderingsrecht voor persoonlijke belangen uit te sluiten. Sommige bepalingen, zoals de strikte territorialiteitsvereisten, sluiten evenwel verenigingen uit die enkel collectieve belangen wensen te verdedigen.
Is op dit vlak geen bijkomende interpretatie of bijsturing van de wet nodig? Ook de voorwaarde dat een eis pas wordt aanvaard als het om een kennelijke inbreuk op de milieuwetgeving gaat, is achterhaald. Op de studiedag werd een uitgebreide discussie gevoerd over de interpretatie van het begrip kennelijk. Wellicht is het beter dat begrip eenvoudigweg te schrappen aangezien het aanleiding geeft tot misverstanden. Alle inbreuken die door burgers als hinderlijk worden ervaren, ook de kleine inbreuken, moeten worden bestraft.
Na de ratificatie van het verdrag van Aarhus in onze parlementen, zou de toegang tot het gerecht voor alle Belgische burgers nog strikter verzekerd zijn. In de praktijk stellen zich echter nog steeds de grootste problemen voor wat de toegang van milieuverenigingen tot de Raad van State betreft. Na Aarhus kan het "moeilijk te herstellen nadeel", zoals bedoeld in artikel 17 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State niet langer in beperkende zin geïnterpreteerd worden als een "persoonlijk of specifiek nadeel". De rechter zou te allen tijde moeten aanvaarden dat verenigingen optreden om collectieve belangen te verdedigen die in hun statuten zijn ingeschreven, zodat milieuverenigingen onverkort toegang krijgen tot administratieve procedures in kort geding en zodat schorsingen op korte termijn haalbaar worden, anders komt er pas na vele jaren een uitspraak ten gronde die dan door de feitelijke evolutie op het terrein geen relevantie meer heeft. Ik verwijs in dat verband naar de uitspraak over het klooster van Opgrimbie. Deelt de minister deze analyse en vindt hij een bijsturing van de wetgeving ter zake noodzakelijk?
Bovendien rijst de vraag of verenigingen, net als natuurlijke personen, geen beroep moeten kunnen doen op gerechtelijke bijstand voor de dikwijls moeilijke procedures die nodig zijn om collectieve belangen te verdedigen. In vele gevallen gaat het immers om verenigingen van burgers met weinig financiële armslag, die zich makkelijk door de gerechtskosten of financiële risico's kunnen laten ontmoedigen. Volgens artikel 9 van de conventie van Aarhus mogen de kosten van de procedure echter geen belemmering vormen voor burgers of hun verenigingen. In Duitsland bestaat een bijstand in de gerechtskosten voor verenigingen. In het Verenigd Koninkrijk en Nederland kan de rechter - in het geval van verenigingen die collectieve belangen verdedigen - een billijke regeling voorstellen voor de kosten die ten laste kunnen gelegd worden van de partij van wie de klacht verworpen werd. Meent de minister dat ook in België een dergelijke regeling zou moeten bestaan om het Aarhus-verdrag naar behoren toe te passen?
Daarnaast kan naar Amerikaans model overwogen worden om verenigingen, die statutair collectieve belangen verdedigen, de mogelijkheid te geven om overheden voor de rechter te dagen, indien door het stilzitten van de overheid wettelijke of verdragsrechterlijke bepalingen inzake leefmilieu en volksgezondheid niet worden gehaald. Ik verwijs naar de vorderingen van Amerikaanse milieubewegingen tegen het Amerikaans milieubureau inzake het naleven van bepalingen inzake de luchtkwaliteit. Vindt de minister het niet nodig de burgers en hun verenigingen ook concreet de mogelijkheid te bieden om in deze hun rechten onverkort voor de rechter te laten gelden?
Ten slotte kunnen al deze rechten door burgers en hun verenigingen maar volledig ingevuld worden als ze ook terechtkunnen bij gespecialiseerde rechtbanken die inzake milieudelicten de nodige expertise hebben opgebouwd? Concreet wordt de "stakingsrechter" geconfronteerd met het probleem dat zijn tussenkomst vaak een onderzoek naar de wettigheid van een administratieve rechtshandeling vereist. Door de aanstelling van deskundigen gaat dan dikwijls veel tijd verloren en kan de preventieve functie van de milieustakingsvordering worden ondermijnd.
In het Federaal Veiligheidsplan kreeg Justitie de taak om het vervolgingsbeleid inzake milieudelicten te organiseren via gespecialiseerde parketmagistraten, een gespecialiseerd bijstandmagistraat of via de oprichting van gespecialiseerde kamers bij gerechtshoven en rechtbanken. Hoever staat het hiermee? Welke initiatieven mogen terzake nog worden verwacht?
De heer Marc Verwilghen, minister van Justitie. - De voorwaarden om een rechtsvordering te kunnen instellen worden bepaald in de artikelen 17 en 18 van het Gerechtelijk Wetboek. Daarin staat dat een rechtsvordering niet kan worden aanvaard indien de eiser geen hoedanigheid en geen belang heeft om ze in te dienen. Het belang moet, volgens de wetgeving en de rechtspraak, een reeds verkregen en dadelijk belang zijn. De eiser moet er dus belang bij hebben om te handelen. In ons positief recht is het verboden een zogenaamde actio popularis in te stellen.
De wet van 12 januari 1993 betreffende het vorderingsrecht inzake bescherming van het leefmilieu maakt een vordering tot staking mogelijk. Die wet vormt dus een wettelijke uitzondering op de beginselen van de artikelen 17 en 18 van het Gerechtelijk Wetboek. Ze bepaalt immers dat de procureur des Konings, een administratieve overheid en de organisaties voor milieubescherming die voldoen aan de in de wet vastgestelde voorwaarden een vordering tot staking kunnen indienen bij de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg teneinde een kennelijke inbreuk of een ernstige dreiging voor een inbreuk op één of meer bepalingen van de wetten en verordeningen betreffende de bescherming van het leefmilieu vast te stellen. De vordering tot staking vormt een bijkomend rechtsmiddel ten opzichte van de bestaande rechtsmiddelen in het positieve recht. Er bestaan immers andere procedures, inzonderheid de vordering tot schadeloosstelling, de vordering in kort geding en de toepassing van artikel 271, §1, eerste lid van de Nieuwe Gemeentewet. Die andere middelen kunnen eveneens worden ingeroepen voor de rechtbanken of de afdeling administratie van de Raad van State.
De vordering tot staking biedt vele voordelen. Zij heeft een ruim toepassingsgebied inzake de verwijzing naar het begrip bescherming van het leefmilieu. Ze wordt ingesteld volgens de vormen van de procedure in kort geding overeenkomstig de artikelen 1035 tot 1038 en 1040 en 1041 van het Gerechtelijk Wetboek. De voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg kan samen met zijn beslissing een dwangsom opleggen, wat zijn beslissing efficiënter maakt. De voorzitter kan preventiemaatregelen bevelen. Aangezien het een burgerlijke vordering betreft, is het risico op seponering door het parket onbestaande. Die vordering kan worden ingesteld, niettegenstaande het bestaan van andere mogelijke vorderingen en inzonderheid deze op strafrechtelijk gebied. Er bestaan dus een aantal uitzonderingen op de regel.
Over het aantal ingestelde vorderingen op het gebied van de bescherming van het leefmilieu door verenigingen ter verdediging van het leefmilieu, door bestuurlijke overheden, inzonderheid de gemeentelijke overheden of door de inwoners op grond van artikel 271, §1 van de nieuwe gemeentewet kunnen geen cijfers worden verstrekt bij gebrek aan statistieken terzake.
Aangezien de wet van 12 januari 1993 betreffende een vorderingsrecht inzake bescherming van het leefmilieu niet de enige rechtsgrondslag is op grond waarvan een vordering kan worden ingesteld met het oog op de bescherming van het leefmilieu, vereist de opmaak van dergelijke statistieken een grondig onderzoek van de rechtsspraak van de hoven en rechtbanken en van de Raad van State, wat door tijdsgebrek niet mogelijk is.
Volgens de heer Malcorps zouden de gemeentelijke overheden weinig gebruik maken van de vordering tot staking waarin bovenvermelde wet van 12 januari 1993 voorziet. Ik wijs er evenwel op dat het niet de taak van de Federale Overheidsdienst Justitie is het gebruik van een andere rechtsgrondslag aan de gemeentelijke overheden aan te bevelen. Dat is niet de rol van het departement, maar van de raadslieden, namelijk de advocaten die de gemeenten bijstaan. Anders zou het beginsel zelf inzake de autonomie van de partijen in het gedrang komen.
De keuze om een vordering tot staking of een andere procedure in te stellen, behoort toe aan de partijen. Die keuze wordt in beginsel voorafgegaan door een onderzoek over de voor- en nadelen in ieder afzonderlijk geval. Zo moeten onder andere de aard van de daad, de middelen en het nadeel worden beoordeeld vooraleer de vordering wordt ingesteld. Het zijn ook de partijen die voornoemde elementen moeten onderzoeken, afwegen en hun beslissing daarop baseren. Alleen de hoven en rechtbanken zijn bevoegd om de wetsbepalingen te interpreteren.
Op het internationale niveau maak ik een onderscheid tussen de Europese Gemeenschap en het Verdrag van Aarhus. Op het niveau van de Europese Gemeenschap wordt tussen de verschillende diensten van de Commissie overleg gepleegd over een voorstel van richtlijn van de Commissie betreffende de toegang tot de rechter inzake leefmilieu. Dat voorstel van richtlijn moet, volgens de laatste inlichtingen van de diensten van de Europese Commissie, komende zomer aan de Raad van ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken worden voorgelegd.
Wat de werkzaamheden van de Commissie betreft, zou het, met het oog op de rechtszekerheid, wenselijker zijn dit initiatief te bestuderen vooraleer een eventuele wijziging van de bepalingen van het positieve recht te overwegen. Door een dergelijke werkwijze kan bovendien worden voorkomen dat de verschillende wetgevingen met elkaar tegenstrijdig zijn.
Het Verdrag van Aarhus van 25 juni 1998 betreffende de toegang tot informatie, inspraak bij besluitvorming en toegang tot de rechter inzake milieu-aangelegenheden werd op 21 januari laatstleden door België bekrachtigd. Dat Verdrag treedt op 21 april in werking ten aanzien van België. De derde pijler van het Verdrag van Aarhus is gewijd aan de toegang tot de rechter inzake milieu-aangelegenheden. De twee andere pijlers hebben betrekking op de toegang tot informatie en de inspraak van het publiek bij de besluitvorming.
Artikel 9 van het Verdrag van Aarhus is de sleutelbepaling inzake de toegang tot de rechter. In dat artikel 9, §3, betreffende de bestuursrechtelijke of rechterlijke procedures tegen de schending van het nationale milieurecht wordt bepaald: "... waarborgt elke partij dat leden van het publiek, wanneer zij voldoen aan de eventuele in haar nationale recht neergelegde criteria, toegang hebben tot de bestuursrechtelijke of rechterlijke procedures om te handelen en nalaten van privé-personen en overheidsinstanties te betwisten die strijdig zijn met de bepalingen van haar nationaal recht betreffende het milieu."
Het verdrag legt zodoende aan de Partijen de verplichting op in rechtsmiddelen te voorzien teneinde de naleving van de bepalingen inzake leefmilieu te waarborgen. Ons nationaal recht kent talrijke rechtsmiddelen, die reeds zijn vermeld en de mogelijkheid bieden schendingen van bepalingen betreffende het milieu te betwisten.
De mechanismen inzake bestuursrechtelijke en rechterlijke rechtsmiddelen die in ons positief recht bestaan en inzonderheid het vorderingsrecht inzake bescherming van het leefmilieu waarin de wet van 12 januari 1993 voorziet, beantwoorden in beginsel aan de voorschriften omschreven in het Aarhus-verdrag.
Die mening wordt volkomen gedeeld door de specialisten die zijn gehoord tijdens het colloquium van 12 maart jl. met als thema "Toegang tot de rechter in milieuzaken: een balans 10 jaar na de wet van 12 januari 1993 betreffende een vorderingsrecht inzake de bescherming van het leefmilieu". Derhalve moet de wet van 1993 niet worden gewijzigd, hoewel een parlementair initiatief niet kan worden uitgesloten, onder meer met betrekking tot de door de heer Malcorps aangehaalde betwistingen, die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van het woord "kennelijk".
Wat het strafrechtelijke luik betreft, worden volgens een studie van de Dienst voor het Strafrechtelijk Beleid in België jaarlijks meer dan 1100 veroordelingen uitgesproken inzake inbreuken op het leefmilieu. Sedert het begin van deze legislatuur zijn talrijke inspanningen geleverd in de parketten en rechtbanken om dit soort conflicten te beheren. Ieder parket van het Rijk heeft tenminste één magistraat die in voornoemde materies is gespecialiseerd, en waar mogelijk is er een kamer van de rechtbank terzake gespecialiseerd.
De invoering van een uniform en coherent bestraffingsbeleid is vrij moeilijk omdat de materie grotendeels geregionaliseerd is en de decreten naargelang van het gewest sterk verschillen. De definities inzake inbreuken bijvoorbeeld zijn verschillend: varkensmest is in Wallonië afval en in Vlaanderen niet. Ook de bestraffingswijze verschilt van gewest tot gewest. Een aantal gewesten geven de voorkeur aan een bestuursrechtelijke regeling, andere aan een strafrechtelijke regeling.
In de gegeven omstandigheden werken de federale ministers van Justitie en Leefmilieu momenteel aan een inventaris van alle regelgevingen teneinde over een informatie-instrument te kunnen beschikken voor de parketten en de politiële of bestuurlijke diensten belast met de vaststelling van de inbreuken, maar ook over een gegevensbank op grond waarvan coherente richtlijnen inzake het strafrechtelijk beleid kunnen worden ingevoerd.
Om het optreden van de diensten belast met de bestraffing zo doeltreffend mogelijk op elkaar af te stemmen, rekening houdend met de Europese werkzaamheden, met name met het ontwerpverdrag dat ertoe strekt ernstige milieudelicten strafrechtelijk te bestraffen, hebben beide federale ministers het initiatief genomen een prioriteitenlijst uit te werken inzake de opsporing en de vervolging. Dat is dus een bijkomende concrete vertaling van het strafrechtelijk beleid, die ik verkoos samen met de minister van Leefmilieu op te stellen veeleer dan dit vanuit een zuivere rechterlijke, laat staan strafrechtelijke benadering te doen.
Deze prioriteitenlijst is voor advies aan het College van procureurs-generaal overgezonden en moet dienen als richtlijn voor de invoering van een strafrechtelijk beleid terzake. Wellicht zal dit punt in de komende weken kunnen worden afgerond, zodat ook dit bijkomend instrument ter beschikking staat.
De heer Johan Malcorps (AGALEV). - Ik betreur het dat we de wet van 1993 niet kunnen evalueren bij gebrek aan statistieken. Gerechtelijke uitspraken verschaffen ons wel een aantal indicaties. We zouden echter over statistieken moeten beschikken.
Zoals in Aarhus was overeengekomen, moet werk gemaakt worden van het wegwerken van financiële belemmeringen. Burgers en verenigingen wenden zich niet gemakkelijk tot de rechter uit vrees voor tegenvorderingen. De minister lijkt me wat optimistisch wat de milieukamers betreft in de kleinere gerechtelijke arrondissementen. Op dit ogenblik zijn nog niet overal gespecialiseerde magistraten aanwezig.
Ik ben blij dat werk gemaakt zal worden van een prioriteitenlijst in overleg met de minister bevoegd voor leefmilieu. Wat de milieuovertredingen betreft, moeten we de gemeentelijke autonomie natuurlijk respecteren. Milieuovertredingen mogen echter niet onbestraft gelaten worden. In overleg met de bevoegde gewestelijke ministers moeten we de gemeentebesturen laten weten dat de wet van 1993 ook voor gemeenten geldt. De wet laat hen toe op een soepele manier een aantal aanslepende problemen op te lossen.
De heer Marc Verwilghen, minister van Justitie. - Ik ben het ermee eens dat statistieken noodzakelijk zijn. Ik zal erop aandringen dat deze statistieken worden opgesteld. Ik ben wellicht wat optimistisch. Ik heb echter de indruk dat de heer Malcorps de specialisatiegraad van een aantal magistraten in deze materie onderschat. De magistraten die ik heb ontmoet zijn bijzonder deskundig, vooral de parketmagistraten. Maar ook de zetelende rechters volgen opleidingen. Dat is ook nodig omdat het milieurecht evenals het sociaal recht enorm snel evolueert.
-Het incident is gesloten.
De voorzitter. - We zetten onze werkzaamheden voort vanmiddag om 15 uur.
(De vergadering wordt gesloten om 11.00 uur.)
Afwezig met bericht van verhindering: de heer Istasse, met opdracht in het buitenland.
-Voor kennisgeving aangenomen.