5-259COM | 5-259COM |
Mevrouw Helga Stevens (N-VA). - Op 5 juli 2013 verscheen een uitgebreid opiniestuk in La Libre Belgique dat de deplorabele omstandigheden waarin geïnterneerden in België worden opgevangen, nogmaals aan de kaak stelde. Tal van experts, specialisten en vakmensen ondertekenden deze opiniebijdrage.
De situatie blijft immers op alle vlakken precair. De opvang van geïnterneerden in gevangenissen gebeurt in onaangepaste psychiatrische annexen die overbevolkt zijn en waar er een gebrek is aan middelen en mensen. De komst van de forensisch psychiatrische centra zullen het probleem voor een stuk verlichten, maar niet helemaal oplossen. Er komen in deze centra maar 452 plaatsen bij, maar er zitten minstens 1100 geïnterneerden opgesloten. De meerderheid van deze geïnterneerden zal dus nog steeds in mensonwaardige omstandigheden in de annexen verblijven.
De noodkreet in de krant legt voor de zoveelste maal de vinger op de wonde: geïnterneerden zijn geen prioriteit voor de politiek noch voor de ministers van Justitie en Sociale Zaken.
Het recent ingediende wetsvoorstel tot wijziging van de bestaande wetgeving inzake internering heeft nog een heel erg lange weg af te leggen en de forensisch psychiatrische centra zijn nog lang niet operationeel. Ondertussen vallen de geïnterneerden juridisch gezien wel onder de verantwoordelijkheid van de minister van Justitie, maar op het terrein zelf gebeurt er amper iets.
Op Vlaams niveau worden er wel talrijke initiatieven ontplooid: er is de nieuwe zorgrichtlijn, de uitbreiding van de capaciteit in Vlaamse diensten en voorzieningen en extra middelen voor persoonsvolgende convenanten, waarmee voorzieningen geïndividualiseerde ondersteuning en/of zorg kunnen bieden aan cliënten met complexe zorgnoden die een prioritair te bemiddelen zorgvraag hebben. Tevens zijn er middelen om onverwachte noodsituaties te kunnen opvangen en middelen voor aanvullende ondersteuning bij prioritair toe te wijzen hulpvragen voor minderjarigen.
Gezien de meeste geïnterneerden in de annexen zullen blijven, wil ik weten welke concrete stappen de minister op korte termijn en op lange termijn zal ondernemen om de situatie van de geïnterneerden in de annexen fundamenteel te verbeteren.
Mevrouw Annemie Turtelboom, minister van Justitie. - De onderhandelingen voor de exploitatie van het forensisch psychiatrisch centrum, FPC, te Gent lopen. Het zal operationeel zijn op minder dan een jaar tijd.
In Vlaanderen zal de capaciteit met 452 plaatsen toenemen. De opening van het forensisch psychiatrisch centrum in Gent is gepland voor midden 2014. De eerste steen voor het FPC in Antwerpen zal eerstdaags gelegd worden.
De beslissing over de plaats waar geïnterneerden moeten verblijven, is een bevoegdheid van de rechterlijke macht. Gezien de scheiding der machten heb ik daar dus geen vat op.
Door de veel betere en snellere opvang in Vlaanderen in een aangepaste infrastructuur zullen geïnterneerden veel gemakkelijker doorstromen naar het gewone zorgcircuit en dus minder lang in de gevangenis moeten verblijven. Sommige geïnterneerden horen immers helemaal niet thuis in de federale gevangenissen. Een groot deel van het probleem van geïnterneerden ligt in de doorstroming naar externe zorginstellingen voor medium en low risk geïnterneerden.
Momenteel zitten zo'n 1100 geïnterneerden in de Belgische penitentiaire inrichtingen. In een aantal gevallen is ons land daarvoor veroordeeld door het EHRM. Het betreft het meest gevoelige dossier in ons land. De hoedanigheid van de geïnterneerde als mentaal gehandicapte en de kwetsbare positie die daaruit volgt, hebben daarbij een doorslaggevende rol gespeeld. De betrokken geïnterneerde, waarvoor België door het EHRM werd veroordeeld, geniet echter reeds sinds 2009 een erkenning van het Vlaams Agentschap voor personen met een handicap en staat in die hoedanigheid al die tijd ook al op een wachtlijst voor verschillende instellingen in de gehandicaptensector. Toch wacht hij al vier jaar vruchteloos op plaatsing in een instelling. Ik heb mijn Vlaamse collega aangeschreven om bijzondere aandacht te vragen voor dit dossier.
Maar dit is geen alleenstaand geval. Enkele honderden personen in de federale gevangenissen zijn geklasseerd als geïnterneerden, terwijl ze géén geestesstoornis als pathologie hebben, maar een mentale handicap. De enige aangewezen therapeutische behandeling valt dus onder de bevoegdheid van de gemeenschappen.
Ik juich de initiatieven van mijn Vlaamse collega toe, waardoor deze usurperende bevoegdheden inzake internering eindelijk kunnen uitdoven.
Rekening houdend met dit gegeven, is het verkeerd te stellen dat voor alle 1100 geïnterneerden een oplossing moet worden gezocht. Het is de bedoeling om gefaseerd te werken, zodat geïnterneerden veel sneller naar het zorgcircuit kunnen doorstromen.
Sommigen zullen door een strafuitvoeringsrechtbank in een FPC geplaatst worden. Voor andere, zal begeleiding in de instellingen ter bescherming van de maatschappij, bijvoorbeeld Merksplas, volstaan; of zullen voorlopig gehuisvest kunnen worden in de psychiatrische annexen in afwachting dat ze naar het gewone zorgcircuit doorstromen
Mevrouw Helga Stevens (N-VA). - Ik heb met aandacht geluisterd naar het antwoord, maar de kern van de problematiek blijft overeind. Het gaat niet over het aantal mensen dat in de psychiatrische annexen van de gevangenissen verblijft, maar wel over de omkadering in die annexen. Die vraag is niet beantwoord. Een deel van hen verblijft inderdaad in een annex in afwachting van een doorstroming naar andere instellingen, maar ook zij moeten een optimale omkadering krijgen. Dat is nu niet het geval.
Ik maak me ook zorgen over de begeleiding in het FPC te Gent, want die is, zoals het er nu uitziet, ondermaats en stemt niet overeen met de gebruikelijke begeleiding in een psychiatrische instelling.
Er is dus nog heel wat werk aan de winkel!