5-97 | 5-97 |
Mme la présidente. - Je vous propose de joindre ces questions orales. (Assentiment)
De heer Johan Verstreken (CD&V). - De afgelopen dagen hebben het Russische parket en de Russische belastinginspectie bij verschillende organisaties controles uitgevoerd. Bij de tientallen geviseerde organisaties zaten ook ngo's, waaronder de belangrijke mensenrechten-ngo's Human Rights Watch, Transparency International en Memorial.
De druk op de ngo's is sinds de terugkeer van Vladimir Poetin als president sterk opgevoerd. Door het buitenland gefinancierde ngo's zijn sinds vorig jaar verplicht zich als buitenlandse agenten te registreren. Als ze buiten de lijntjes kleuren, riskeren ze hoge boetes en hun leden zelfs celstraffen.
De Russische Doema heeft begin februari een omstreden wet aangenomen die verbiedt om minderjarigen bepaalde informatie te verschaffen die wordt omschreven als `homoseksuele propaganda'.
De golf van controles dient om de druk op het maatschappelijke middenveld in Rusland op te voeren en dissidenten monddood te maken.
België erkent het grondrecht van de vrijheid van meningsuiting. De specifieke huiszoekingen en speciale wetten maken de uitoefening van dat recht in de praktijk bijzonder gevaarlijk.
Op welke wijze heeft ons land de specifieke controleacties en de omstreden wetgeving in haar geheel bij de Russische autoriteiten en bij de internationale instanties aangekaart? Heeft de Raad Buitenlandse Zaken van de EU al een eensgezind standpunt ingenomen? Werden Belgische ngo's die in Rusland actief zijn, al met huiszoeking of andere controleacties geconfronteerd? Zo ja, welke ondersteuning verleent de Belgische ambassade?
De heer Patrick De Groote (N-VA). - Mijn vraag sluit aan bij de vraag van collega Verstreken.
De Russische justitie heeft invallen gedaan bij Amnesty International in Moskou. Dat heeft de mensenrechtenorganisatie maandag gemeld. Volgens Amnesty kaderen de invallen in de strategie van harde tegenwerking en intimidaties ten aanzien van organisaties die kritiek kunnen uiten op de niet-naleving van de vrijheid van meningsuiting en op de schending van andere mensenrechten.
Bij de inspectie bij Amnesty International zou een cameraploeg van de nationale televisiezender NTV aanwezig zijn geweest. Die zender wordt ingezet in een lastercampagne tegen alle soorten organisaties die een andere mening vertolken dan die van het staatshoofd.
Inmiddels is het duidelijk dat die actie ruimer was. De Russische justitie is ook binnengevallen bij Human Rights Watch, Transparency International en nog een tachtigtal andere organisaties, zoals de Konrad-Adenauer-Stiftung, waar computers werden meegenomen. Dat is een regelrechte aanval op onafhankelijke observatoren en critici en op de vrije meningsuiting.
Rusland heeft in een recent verleden ook wetten aangenomen die de binnenlandse oppositie en de buitenlandse waarnemers monddood moeten maken. Een ervan gebiedt ngo's zich als `buitenlands agent' aan te melden als zij geld uit het buitenland ontvangen, op straffe van hoge boetes en maximaal drie jaar cel voor de leden. Een andere maatregel verruimt de definitie van hoogverraad en legt celstraffen tot 20 jaar op.
Catherine Ashton heeft reeds haar diepe bezorgdheid geuit, de Duitse minister van Buitenlandse Zaken heeft twee Russische diplomaten ontboden en de Franse minister van Buitenlandse Zaken heeft een nota geschreven naar de Russische ambassade met een uitnodiging.
Zal de minister bij zijn Russische gesprekspartners zijn bezorgdheid uiten over het geringe democratische gehalte van de Russische rechtsstaat? Zal hij dit aankaarten op alle niveaus waar hij actief is? Worden, gelet op de omvang van de acties, sancties vooropgesteld?
De heer Didier Reynders, vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken. - Samen met de Europese Unie volgt België de mensenrechtensituatie in Rusland op de voet. In mijn bilaterale contacten met Russische gesprekspartners kaart ik de mensenrechtensituatie systematisch aan. Dat heb ik ook gedaan tijdens mijn onderhoud met mijn ambtgenoot Sergej Lavrov in Moskou einde januari. Op het niveau van de Europese Unie wordt die situatie eveneens besproken, ook op de topontmoetingen met Rusland.
Wat de Russische houding ten aanzien van buitenlandse ngo's betreft, verwijs ik naar de duidelijke verklaring van Catherine Ashton op 26 maart. Ze uitte daarin de bezorgdheid van de EU over de acties van de autoriteiten tegen de ngo's in Rusland. Ze verwees ook naar andere recente ontwikkelingen in verband met de mensenrechten, zoals de acties tegen mensenrechtenactivisten, de LGBT-wetgeving en enkele rechtszaken van politieke aard. Ze benadrukte dat dit een zeer zorgwekkende tendens is.
Ik sluit mij aan bij deze verklaring en bezorgdheid. Bij mijn weten werden tot nog toe geen Belgische ngo's in Rusland het voorwerp van controles op basis van de nieuwe wet. Op de Raad Buitenlandse Zaken van 11 maart stond Rusland op de agenda. De mensenrechtendimensie is daar uiteraard aan bod gekomen. Er werd onder meer verwezen naar de Russische verplichting om de democratische rechten en vrijheden te waarborgen, overeenkomstig de engagementen in de OVSE en in de Raad van Europa. De Belgische diplomatie en ikzelf blijven de zaak volgen. Samen met onze Europese partners zullen we elke gelegenheid aangrijpen om de problematiek aan te kaarten.
De heer Johan Verstreken (CD&V). - Ik dank de minister voor zijn antwoord. Ik hoop inderdaad dat hij in al zijn contacten met andere overheden uiting zal geven aan de bekommernis om de mensenrechten in Rusland te doen respecteren.
De heer Patrick De Groote (N-VA). - We mogen terecht spreken van een georkestreerde aanval, en zelfs van een intimidatiepoging ten aanzien van buitenlandse ngo's en organisaties.
Ik dank de minister omdat hij zich aansluit bij de verklaring van Catherine Ashton en eventueel stappen wil doen. Ik hoop dat we na de Arabische lente niet toe zijn aan de Russische ijstijd.