5-179COM | 5-179COM |
M. le président. - M. Hendrik Bogaert, secrétaire d'État à la Fonction publique et à la Modernisation des Services publics, répondra
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties leeft bijna een miljard mensen in een situatie van chronische honger. Dat betekent dat zowat een op zes mensen dagelijks honger lijdt. Een belangrijke oorzaak daarvoor blijkt de alsmaar stijgende prijs van voedsel. Speculatie op voedsel is niet de enige oorzaak voor de prijsstijgingen, maar draagt er aanzienlijk toe bij. Olivier De Schutter, de speciale VN-rapporteur voor het recht op voedsel, schatte dat die stijging voor 30 procent het gevolg is van speculatie. Door voedselspeculatie worden de prijzen van voedingswaren kunstmatig opgedreven en zijn ze vatbaar voor grote en plotse schommelingen. Die volatiliteit kan nog meer speculatie aantrekken en zo een spectaculaire luchtbel ofwel een vicieuze cirkel van prijsdestabilisatie veroorzaken. Mensen in armoede die gemiddeld twee derde van hun inkomen uitgeven aan voedsel, zijn daarmee de eerste slachtoffers van speculatie. De basisvoedingsproducten, die voor hen al duur zijn, worden zo geheel onbetaalbaar. De nieuwssite De Wereld Morgen onthulde dat BNP Paribas zich via hedgefondsen bezondigt aan speculatie op voedsel. Ook volgens de organisatie Friends of the Earth Europe had BNP Paribas in november 2011 meer dan 700 miljoen euro geïnvesteerd in landbouwproducten en vee door middel van beleggingsfondsen. Hoewel dat maar een fractie uitmaakt van hun totale portefeuille, heeft het een grote impact op de voedselprijzen.
De Belgische staat is sinds de overname van Fortis door BNP Paribas met een aandeel van ongeveer 11% veruit de grootste aandeelhouder van de bank. Er hebben ook twee overheidsvertegenwoordigers namens België zitting in de raad van bestuur van de bank.
Is de minister op de hoogte van die gegevens? Wat zal hij doen om te beletten dat BNP Paribas verder speculeert op voedsel? De minister zal mogelijk opnieuw verwijzen naar een antwoord dat hij in mei 2012 gegeven heeft aan volksvertegenwoordiger Moriau. Hij heeft toen echter gezegd dat de volksvertegenwoordiger die vraag in het najaar opnieuw mocht stellen, omdat hij dan meer informatie zou kunnen geven. Ik heb dat goed gelezen en daarom stel ik die vraag vandaag opnieuw.
De heer Hendrik Bogaert, staatssecretaris voor Ambtenarenzaken en Modernisering van de Openbare Diensten. - Ik lees het antwoord van de minister.
BNP Paribas heeft meermaals bevestigd rond voedsel alleen ethisch te willen werken. Daarover bestaat een beleid dat wordt beschreven in een position paper over Essential Food Commodities, opgesteld door het Corporate Social Responsibility Department van BNP Paribas. Ik heb voor de heer Anciaux een kopie beschikbaar. BNP Paribas is een van de 29 banken die begin dit jaar door Friends of the Earth Europe, een ngo waarnaar de heer Anciaux verwees, gedetailleerd werd ondervraagd en die ook gedetailleerd heeft geantwoord. De situatie lijkt mij dus transparant. Er zijn ook banken die dat niet hebben gedaan. BNP Paribas zegt dat de investeringsproducten van de groep de markten voor landbouwproducten niet destabiliseren. De bank beseft dat sommige bevolkingsgroepen enorm kwetsbaar zijn voor de prijsschommelingen en er werden dan ook sterke engagementen aangegaan om de activiteiten in dit domein te beperken.
Volgens een artikel in Le Soir van 20 september zou de bewering van BNP niet kloppen. De krant verwijst naar een fonds dat Opti Hedge heet en dat, aldus de krant, belegt in voedsel- en landbouwproducten, zogenaamde soft commodities. Opti Hedge is een fonds dat in andere, gedifferentieerde fondsen belegt. Het gaat dus om indirecte beleggingen van het BNP Paribasfonds. De meeste beleggingen worden gedaan in intrest-, deviezen- en aandelenmarkten. Wat de grondstoffen betreft, wordt het merendeel van de beleggingen niet gedaan in landbouw- of voedingsproducten, maar in de energiesector, namelijk petroleum, gas en geraffineerde producten, en metalen. De beleggingen in landbouw- en voedingsproducten zijn aldus BNP Paribas absoluut marginaal en bedroegen in augustus hooguit 8% op hun totale activa van op dat ogenblik 34 miljoen USD. Dergelijke kleine percentages hebben geen impact op de wereldvoedselprijzen.
Opti Hedge werd nooit in België gecommercialiseerd en, in tegenstelling tot de beweringen in het bewuste artikel, ook nooit verkocht, ook niet aan professionele investeerders. Ik kan dan ook verzekeren dat Opti Hedge niet met Belgische gemeenschapsmiddelen werkt, aangezien de Belgische staat niet geïnvesteerd heeft in het fonds.
Overigens is de impact van de financiële markten op de volatiliteit van de landbouwproducten een betwiste zaak. Er zijn studies die dat beweren, maar er zijn ook wetenschappelijke onderzoeken, bijvoorbeeld van de OESO, die juist aantonen dat ze de volatiliteit eerder afzwakken. Ik kan de heer Anciaux die OESO-studie overhandigen.
Ik blijf zeer aandachtig de evolutie volgen op het vlak van Europese en internationale regelgeving inzake financiële markten waar producten worden verhandeld die rechtstreeks of onrechtstreeks beleggen in voedsel. Ons land zal elk initiatief steunen dat nodig is om speculatie op dat gebied te verhinderen.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Het stemt mij gelukkig dat de staatssecretaris zegt dat BNP Paribas alleen ethisch handelt in verband met voedsel. Toch bevat het antwoord enigszins een verantwoording over de handelwijze van BNP Paribas. Ik zou graag hebben dat het debat daarover in de raad van bestuur zou worden gevoerd, en dat onze vertegenwoordiger daar zou vragen of BNP Paribas wel ethisch handelt. Enerzijds zegt de minister dat die 34 miljoen USD een zodanig klein bedrag is dat het wereldwijd geen invloed kan hebben. Dat zal wellicht wel zo zijn, maar het is geen goed argument: ofwel is iets ethisch, ofwel niet. Anderzijds zegt de minister dat het zou kunnen dat het OESO-rapport stelt dat de volatiliteit afneemt door de speculatie. De volatiliteit kan toch niet tegelijkertijd afnemen en toenemen! Als een maatregel de volatiliteit afremt, dan moeten we eraan vasthouden omwille van het positief effect op de voedselprijzen, maar eerlijk gezegd, ik betwijfel de uitleg wat. Als de volatiliteit niet afneemt, denk ik dat we het debat moeten kunnen voeren. Minister Vanackere is altijd voorzichtig en dat siert hem in financiële aangelegenheden. In dit geval zou ik wel graag hebben dat hij de vertegenwoordiger van de Belgische staat de opdracht geeft dat dossier te volgen en te bespreken binnen de organen van BNP Paribas.
De heer Hendrik Bogaert, staatssecretaris voor Ambtenarenzaken en Modernisering van de Openbare Diensten. - Ik zal uw terechte vragen zeker doorgeven aan de minister. Wat het verhinderen of activeren van speculatie betreft, moet men evenwel beseffen dat zonder speculanten open posities worden ingenomen. Wanneer de vraag groter is dan het aanbod, zal de prijs stijgen. Met tradingtechnieken wordt het effect geneutraliseerd. Er rijst alleszins een probleem als bestaande open posities worden versterkt, waardoor een heel negatieve speculatie ontstaat. Dat fenomeen zien we soms ook op de financiële markten. Toegegeven, de tradingtechniek is een dubbeltje op zijn kant.