5-172COM | 5-172COM |
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Ik heb nogal wat van mijn vragen om uitleg in schriftelijke vragen omgezet, maar deze wilde ik toch `live' stellen.
Mijn vragen zijn vaak ingegeven door verontwaardiging, al besef ik ook wel dat de minister niet rechtstreeks kan ingrijpen in problemen in het buitenland. Vandaag wil ik specifiek de aandacht van de minister vestigen op een zorgwekkende evolutie in Amerika. In zijn eerste verkiezingscampagne beloofde president Obama dat hij de ergste excessen van de regering-Bush in de strijd tegen het terrorisme drastisch zou milderen. Hij kwam zijn belofte slechts gedeeltelijk na. Sterker nog, op sommige vlakken is de huidige president veel roekelozer en zijn acties problematischer dan die van zijn voorganger Bush. En dat wil wat zeggen. Uit een reportage van The New York Times blijkt dat de president elke dinsdag persoonlijk, maar uiteraard op aangeven van zijn administratie, de lijst vastlegt van de personen die met een aanval met drones mogen worden gedood. Sinds Obama aan de macht is, voerden de Amerikanen vijf keer meer aanvallen met drones uit dan tijdens de periode van George W. Bush. Daarbij zijn honderden mensen gedood, vooral in Pakistan en Jemen. Het lijkt wel of Obama de buitengerechtelijke executies reduceert tot een routinebezigheid en ze nagenoeg als normaal gaat zien. De raids blijven, in welk perspectief we ze ook bekijken, standrechtelijke executies. De betrokkenen wordt het recht ontzegd op een eerlijk proces en op verdediging. Dat is flagrant in strijd met het internationaal recht. Bovendien schenden de VS de nationale soevereiniteit van de geviseerde staten.
Ik vind het gebrek aan verontwaardiging daarover onbegrijpelijk en stuitend. Daarbij groeit mijn overtuiging dat we veel minder begrijpend of ontwijkend zouden reageren, als China of Rusland buiten hun landsgrenzen mensen met drones zouden executeren. De kans wordt trouwens groot dat die landen het voorbeeld zullen volgen, want de VS scheppen meer dan een gevaarlijk precedent. Ik durf me niet voorstellen wat er zou gebeuren als er een wapengestoorde schietgrage, waarschijnlijk republikeinse, president aan de macht komt. Die zou nog minder terughoudendheid tonen in het uitkiezen van de doelwitten.
De regering-Obama claimt echter dat er bij de aanvallen nooit burgerslachtoffers vallen. Dat klopt, op voorwaarde dat we de criteria van de VS overnemen! Volgens de Amerikaanse definitie, een sterk staaltje orwelliaanse taalmanipulatie, is elke man ouder dan 21 jaar die zich in de buurt van een aanval ophoudt, een terrorist. Men gaat ervan uit dat wie zich in de buurt van het doelwit beweegt, uitermate slechte bedoelingen koestert. Sinds die groteske herdefiniëring en de schuld door associatie, steeg het aantal gedode terroristen spectaculair en bleef het aantal burgerslachtoffers tot een minimum beperkt.
De tactische successen waarbij men hooggeplaatste terroristen weet uit te schakelen, kunnen op korte termijn misschien een terroristische aanval voorkomen. Op strategisch vlak en op lange termijn vrees ik echter dat ze omgekeerd werken. De onwettige aanvallen zetten kwaad bloed en kweken sympathisanten bij de mensen of bewegingen die men bestrijdt. Ik waarschuw daarbij opnieuw voor de gevolgen wanneer andere wereldmachten de dronetechnologie gaan beheersen.
Hoe beoordeelt de minister de praktijk van de VS om vermoedelijke terroristen buitengerechtelijk te executeren door het gebruik van drones? Is dat volgens de minister in overeenstemming met het internationaal recht? Deelt de minister mijn verontwaardiging en mijn ongerustheid?
Kan de minister uitsluiten dat België actief heeft meegewerkt aan die buitengerechtelijke executies, door bijvoorbeeld nuttige informatie te delen? Gaat de minister ermee akkoord dat de wijze waarop de VS onschuldige slachtoffers en terroristen definiëren wel erg grotesk en pervers is? Gaat hij ermee akkoord dat de praktijk een gevaarlijk precedent creëert?
Hoe verklaart de minister de stilte van de Europese bondgenoten in deze kwestie? Heeft België de Verenigde Staten daarop al aangesproken? Met welke boodschap? Is het thema al besproken op Europese of op NAVO-bijeenkomsten? Is België bereid om het probleem met klem aan te kaarten en aan te klagen? Ik heb gezien dat de Amerikaanse ex-president Carter van de kwestie een strijdpunt maakt en dat verheugt me. Maar verder ontwaar ik bitter weinig verontwaardiging of actie. Ik kan moeilijk aannemen dat minister Reynders de droneaanvallen een positieve evolutie zou vinden. Ik ben benieuwd te horen wat hij mogelijk acht, ook al weet ik natuurlijk dat Didier Reynders de wereld niet kan beheren of beheersen.
De heer Didier Reynders, vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken. - Het gebruik van drones wordt niet geregeld door een specifieke conventie of een apart verdrag. Vanzelfsprekend moet de inzet van drones in gewapende conflicten wel verlopen in overeenstemming met de regels van het internationaal humanitair recht. In het internationaal recht en in de praktijk van de staten wordt geen onderscheid gemaakt tussen vliegtuigen met en zonder bemanning. Drones moeten dus in militaire operaties worden ingezet met respect voor de geldende regels en principes van het internationaal humanitair recht. Zo moet een onderscheid worden gemaakt tussen militaire doelen en de burgerbevolking en civiele gebouwen. Ook geldt het principe van de voorzichtigheid. Dat betekent dat militaire operaties moeten worden uitgevoerd met de grootste aandacht voor het sparen van de burgerbevolking.
Tot nog toe heb ik geen informatie gekregen over procedures die de Verenigde Staten in deze kwestie zouden volgen. Ik heb ook in de pers gelezen dat president Obama elke dinsdag over een lijst zou beslissen, maar daarover heb ik nooit een officieel verslag ontvangen.
Met vragen over de uitwisseling van militaire inlichtingen moet de heer Anciaux zich wenden tot mijn collega van Defensie. Ik kan alvast wel zeggen dat ik geen informatie heb, noch uit België noch internationaal, over de deelname van België aan een operatie met drones.
Kortom, er zijn regels voor vliegtuigen en die gelden ook voor drones. Vandaag wordt gefocust op de Verenigde Staten, maar misschien moeten we ook eens naar andere landen kijken. Maar nogmaals, ik heb daarover geen informatie.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Ik begrijp dat, als de minister geen informatie heeft, hij moeilijk een voorwaardelijke verontwaardiging kan uitspreken. Een minister van Buitenlandse Zaken moet nu eenmaal de diplomatieke regels volgen. Ik dring er echter wel op aan dat hij informatie opvraagt bij zijn Amerikaanse collega, bij de Amerikaanse ambassade of bij het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Na het zomerreces zal ik hem naar de resultaten vragen.
Ik zal minister van Defensie De Crem met plezier een vraag stellen. Meestal is die wel karig met zijn antwoorden.
De heer Didier Reynders, vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken. - Ik zal misschien eerst uw felicitaties doorsturen aan voormalig president Bush!
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Mijn verontwaardiging is groter wanneer ik teleurgesteld word door mensen die ik vertrouwde dan wanneer het mensen betreft die ik toch al niet vertrouwde. Ik ben inderdaad ontgoocheld over president Obama, dat mag duidelijk zijn. Al beweer ik niet dat de tegenkandidaat beter zou zijn geweest.
Als parlementslid vraag ik de minister met aandrang om de nodige informatie op te vragen, want ik vind dit een ernstige aangelegenheid.
De heer Didier Reynders, vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken. - Ik zal de vraag van de heer Anciaux naar de ambassade doorsturen met het verzoek om een gedetailleerd antwoord te geven.
(La séance est levée à 12 h 00.)