5-67COM | 5-67COM |
M. le président. - Je vous propose de joindre ces demandes d'explications. (Assentiment)
De heer Patrick De Groote (N-VA). - In het jaarverslag 2010 van de federale ombudsman staat de aanbeveling om een onafhankelijk en doeltreffend toezicht op de gevangenissen en de andere federale plaatsen van vrijheidsberoving te waarborgen.
Ten eerste wijst de federale ombudsman op verschillende problemen met betrekking tot de werking van de centrale toezichtsraad voor het gevangeniswezen en van de plaatselijke commissies van toezicht. Die commissies zijn bij de verschillende gevangenissen ingesteld en staan in voor de controle op de behandeling van de gedetineerden in de strafinrichtingen. Ze moeten er jaarlijks verslag over uitbrengen.
Nu blijkt dat veel plaatselijke commissies niet meer, of niet volledig actief meer zijn, omdat er niet genoeg leden kunnen worden gevonden. De omstandigheden waarin de leden van de commissies hun taken moeten uitvoeren zou de voornaamste reden zijn. Door die problemen zou het penitentiaire complex van Brugge sinds 2007 zelfs geen commissie van toezicht meer hebben.
Ook de centrale toezichtsraad kampt met problemen. Bovendien blijkt dat de verslagen die alle commissies jaarlijks dienen op te stellen sinds 2008 niet meer zijn ingeleverd.
De tweede aanbeveling van de federale ombudsman gaat over de basiswet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden, die bepaalt dat gedetineerden kunnen beschikken over een klachtenrecht. Hiertoe zou binnen elke commissie van toezicht een klachtencommissie worden opgericht. Deze en andere bepalingen van de basiswet zijn echter nog niet in werking getreden. De federale ombudsman beveelt de regering dan ook aan om snel werk te maken van de volledige inwerkingtreding van de basiswet.
Ik had graag vernomen welke maatregelen de minister zal nemen om op korte termijn de problematiek van de commissies van toezicht, in het bijzonder in het penitentiaire complex van Brugge, aan te pakken. Inmiddels werd hierover ook al een mondelinge vraag gesteld. Staatssecretaris Devlies antwoordde daarop dat er begin april een vergadering zou plaatsvinden van de centrale toezichtsraad voor het gevangeniswezen over twaalf mogelijke kandidaturen voor Brugge. Ik had graag de stand van zaken gekend en vernomen tot welke resultaten die vergadering heeft geleid.
De staatssecretaris bevestigde in dat antwoord ook dat de jaarverslagen van de centrale toezichtsraad voor het gevangeniswezen en van de commissies van toezicht eerstdaags zullen worden ingediend. Wanneer zijn die verslagen publiek beschikbaar? Welke redenen en eventuele problemen hebben ertoe geleid dat de basiswet nog niet in werking is kunnen treden voor wat het klachtenrecht van de gedetineerden betreft?
Onlangs publiceerde de minister koninklijke besluiten voor de inwerkingtreding van andere bepalingen van de basiswet. Welk tijdsschema stelt de minister voorop om de resterende bepalingen van de basiswet operationeel te maken?
Mme Fabienne Winckel (PS). - Il semblerait que certaines prisons n'aient plus de commission de surveillance. Chaque établissement doit pourtant être doté d'une telle commission chargée de contrôler sur place comment les détenus y sont traités et de veiller au respect des règles les concernant. Coordonnées par le Conseil central de surveillance pénitentiaire, ces commissions doivent procéder à des visites régulières en prison et établir un rapport annuel sur la situation dans les différentes prisons. Ce rapport doit vous être remis ainsi qu'aux présidents de la Chambre et du Sénat.
Une des raisons de cette absence de commissions de surveillance serait que le Conseil central a peine à trouver des candidats. Par conséquent, certaines d'entre elles ne comptent pas les membres requis, notamment des médecins et des avocats, et ne sont donc pas opérationnelles. Le Conseil central n'aurait remis aucun rapport depuis 2007.
Le système de surveillance actuel ne fonctionne donc pas, alors que les personnes privées de liberté sont particulièrement dépendantes et vulnérables.
La Belgique a signé, en octobre 2005, le Protocole facultatif à la Convention des Nations Unies contre la torture et s'est engagée à mettre en place un mécanisme de prévention chargé de visiter tous les lieux de détention et d'examiner les conditions de détention. Prochainement, elle sera soumise à l'examen périodique universel du Conseil des droits de l'homme de l'ONU.
Des dispositions sont-elles prises afin d'assurer le contrôle indépendant et effectif des établissements pénitentiaires et autres lieux de détention fédéraux ?
Une rétribution ne peut-elle être envisagée pour les membres des commissions, afin d'encourager de nouveaux candidats à s'investir ?
Pourrait-on leur donner les compétences nécessaires afin qu'ils puissent traiter les plaintes des détenus ?
Les précisions sur les compétences des membres de telles commissions ont-elles été communiquées à l'Ordre des Médecins comme il l'avait souhaité ?
De heer Stefaan De Clerck, minister van Justitie. - In drie gevangenissen, met name Brugge, Ruiselede en Dinant was er tot voor kort inderdaad geen commissie van toezicht. Intussen is de commissie van toezicht in Brugge opnieuw samengesteld en werden de benoemingsbesluiten twee weken geleden getekend. Voor de commissie van Dinant werden al enkele kandidaten gevonden. Daar gaat het om een nieuwe commissie die weldra zal worden samengesteld. Ook in Ieper is men volop bezig met het werven van nieuwe leden. Ik verwacht dat ook deze commissie zeer binnenkort opnieuw voltallig zal zijn.
Pour les années 2008 et 2009, le Conseil central de surveillance pénitentiaire n'a pu rendre ses rapports dans les temps requis et ce pour différentes raisons. D'après son président, pour les deux années précitées et pour 2010 le Conseil central a demandé que les rapports des commissions de surveillance soient rendus pour fin mars 2011 au plus tard. À ce jour, environ la moitié des rapports a été transmise. Certaines commissions ne présentent jamais de rapport ; d'autres demandent une prolongation de délai, ce qui est le cas actuellement pour les prisons de Saint-Gilles et de Berkendael.
Quoi qu'il en soit, le Conseil central de surveillance pénitentiaire va déposer son rapport pour les années 2008, 2009 et 2010.
Op 21 april werden twee koninklijke besluiten gepubliceerd houdende de inwerkingtreding op 1 september van dit jaar van een groot deel van de basiswet, met onder andere het klachtenrecht. Een oplossing is dus in zicht. Grote en belangrijke delen van de basiswet zullen op 1 september van kracht zijn. Dat heeft zes jaar geduurd en dat is inderdaad lang, maar het opmaken van de wet zelf heeft zelfs bijna tien jaar geduurd. Ikzelf heb destijds professor Dupont de opdracht gegeven om een eerste ontwerp van beginselwet te maken. De wet werd dan verder begeleid door collega Onkelinx en werd onder haar verantwoordelijkheid ook goedgekeurd. Het was echter utopisch te denken dat deze alomvattende wet onmiddellijk integraal in werking zou kunnen treden. Er was nood aan een grondige voorbereiding waarbij tal van adviezen moesten worden ingewonnen, tal van teksten moesten worden opgemaakt in samenspraak met de mensen op het terrein, proefprojecten moesten worden opgestart, enzovoort. Bovendien kon de wet niet in werking treden zolang niet alle gevangenissen een huishoudelijk reglement hadden opgesteld. Dat is intussen eindelijk gebeurd.
Het organiseren van het toezicht op gevangenissen heeft inderdaad tijd gevraagd, maar het resultaat mag er zijn, al is het werk nog niet helemaal af. Tegen 1 september moeten bepaalde zaken met collectieve brieven worden geregeld en moeten de gevangenissen en het personeel zich voorbereiden op de toepassing van deze besluiten en reglementen. Daarna moeten we onze blik richten op die delen van de wet die nog niet in werking zijn getreden. Ik denk dan vooral aan het detentieplan, het sleutelelement van de wet.
Dat detentieplan bevat afspraken over hoe iemand die in de gevangenis binnenkomt, het traject zal doorlopen zodat de betrokkene, ook in de gevangenis, een zeker perspectief wordt geboden. Dat is een gigantisch werk, vooral omdat het in samenwerking met de gemeenschappen moet lopen. Het gaat namelijk ook over eventuele opleiding, vorming of werk voor de gedetineerde. Dat detentieplan is nu de volgende grote opdracht, maar daarvoor waren eerst andere stappen nodig.
De klachtencommissie wordt dan het allerlaatste deel dat in werking zal treden.
Je suis disposé à discuter de l'élaboration de ces éléments. Un contrôle indépendant et effectif des établissements pénitentiaires et autres lieux de détention fédéraux doit être réalisé. De nombreux contrôles sont déjà effectués et des débats sont entamés, mais il faut organiser l'ensemble.
Les possibilités de rétribution seront prises en considération au plus tard à l'occasion de la mise en vigueur du chapitre de la loi de principe sur la surveillance des prisons. Il faut respecter les travailleurs, et je suis disposé à examiner avec eux la manière de résoudre les problèmes.
Des contacts ont eu lieu entre le Conseil central et l'Ordre des médecins afin de préciser les compétences. L'évolution est tout à fait positive mais il y a encore du travail, et ce dernier est complexe.
Quelques commissions ont été installées, le règlement est d'application partout et une nouvelle partie de la loi entrera en vigueur le 1er septembre. Tout cela démontre que nous suivons la problématique de très près.
De heer Patrick De Groote (N-VA). - Ik ben blij dat de commissie van toezicht in Brugge opnieuw is samengesteld. We moeten snel werk maken van de volledige inwerkingtreding van deze basiswet. Een goede werking van de commissies van toezicht en de volledige inwerkingtreding van de basiswet kunnen de werking van onze gevangenissen alleen maar ten goede komen. Hierdoor zal het gevangenispersoneel binnen een duidelijk wettelijk kader kunnen opereren en wordt de rechtsbescherming van de gedetineerden ten volle gewaarborgd, zoals bepaald in onze verschillende internationaalrechtelijke verbintenissen.
Ik stel vast dat de minister meer discipline wenst in de rapportering van de commissies.
Heeft de minister een timing voor het laatste deel, de klachtencommissie?
Er is in elk geval een positieve, hoewel trage, evolutie. Maar het is beter om traag, maar degelijk te werken.
Mme Fabienne Winckel (PS). - Je remercie le ministre de sa réponse. Il est vrai que les conditions de détention sont parfois très mauvaises dans certaines prisons. Je me réjouis de voir que le ministre a avancé, même si ce fut un peu lent, sur la mise en vigueur de la loi de base.
Concernant les trois établissements où il n'y avait pas de commission de contrôle, je note avec plaisir que les choses ont bougé à Bruges et à Dinant. Avez-vous une idée, monsieur le ministre, de la date à laquelle la commission pourrait être mise en place à la prison d'Ypres ?
J'aimerais aussi savoir quand nous recevrons les rapports de 2008, 2009 et 2010 et si nous pourrons en avoir connaissance avant l'examen périodique universel du Conseil des droits de l'homme de l'ONU.