5-23 | 5-23 |
De heer Guido De Padt (Open Vld). - Volgens recente berichtgeving dreigt de financiële situatie bij de vervoersmaatschappij NMBS te ontsporen. De situatie zou zo precair zijn dat de commissarissen-revisoren voorlopig weigeren de rekeningen van 2010 goed te keuren. Ze vrezen namelijk voor de continuïteit van de onderneming. In ruil voor hun handtekening vragen de commissarissen-revisoren een letter of comfort, een garantie van de NMBS Holding en een geloofwaardig herstel- en saneringsplan. Dat plan zou vorige week op de tafel van de raad van bestuur van de holding hebben gelegen. Het plan zou de bestuurders noch de revisoren hebben kunnen overtuigen. Ze eisten blijkbaar meer verduidelijking.
Eind 2010 had de NMBS Groep in nauwelijks twee jaar een schuld van 783 miljoen euro opgebouwd en tegen het einde van dit jaar zou ze zelfs met een schuldenlast van 1 miljard euro geconfronteerd worden. Het grootste gedeelte van de schulden van de vervoersmaatschappij zou uitstaan bij de NMBS Holding. De kredietwaardigheid van de holding is erg belangrijk, aangezien ze fungeert als bankier van de NMBS Groep.
Hoewel de spoorwegmaatschappij jaarlijks ruim 900 miljoen euro aan exploitatiedotaties ontvangt, zou de holding iedere dag ongeveer 1 miljoen euro ter beschikking stellen om het spoorbedrijf draaiende te houden. Dat zou op termijn niet houdbaar blijken en dit zou de revisoren ertoe brengen de rekeningen van de holding niet langer goed te keuren.
Op het einde van de maand vinden de algemene vergadering van de NMBS en van de NMBS Holding plaats. Zonder groen licht van de revisoren is het ondenkbaar dat de aandeelhouder van de holding de rekeningen van de vervoersmaatschappij goedkeurt.
De schulden van de NMBS Groep mogen niet langer stijgen. Eind 2010 waren ze al opgelopen tot meer dan 3 miljard euro. Hieromtrent wijs ik op artikel 88 van het beheerscontract 2008-2012 tussen de staat en de NMBS Holding, waarin beschreven staat dat de Belgische staat vooropstelt dat de geconsolideerde netto financiële schuld op het niveau van de NMBS Groep, buiten specifiek overeengekomen financieringen en bij onveranderde boekhoudnormen, gestabiliseerd wordt op het niveau van juni 2008 en vanaf dan niet langer meer mag aangroeien. De situatie van vandaag is mijns inziens dan ook helemaal in strijd is met de bepalingen van dit artikel.
Kan de minister de correcte situatie schetsen van de financiële toestand bij de NMBS Groep met bijzondere aandacht voor de problemen, samen met de inhoud van het saneringsplan en de te verwachten maatregelen om de groep weer op het juiste financiële spoor te krijgen?
Ik had nog twee vragen over de consultancyopdrachten en de dochterondernemingen van de NMBS, maar mag die van het bureau niet stellen. Ik betreur dat ten zeerste. Het bureau maakt op die manier de senatoren een beetje monddood. Mij bekruipt onvermijdelijk het gevoel dat ik in een kleuterklas zit, waar de juffrouw me zegt dat ik één vraag mag stellen en dat ik verder moet zwijgen. Ik zal me dus tot die ene vraag beperken, zij het in de stille hoop dat de minister met haar gebruikelijke vriendelijkheid alsnog op mijn andere vragen een schriftelijk antwoord geeft.
De voorzitter. - Mijnheer De Padt, u vroeg in uw mondelinge vraag ook schriftelijke informatie. Dat vond het bureau merkwaardig voor een mondeling debat. Dat is de reden van de schrapping.
De heer Guido De Padt (Open Vld). - Ik had die twee vragen aan deze vraag toegevoegd, omdat ik volgens de diensten maar één vraag mocht indienen. Het is hoe dan ook jammer dat in een democratische assemblee de vragen beperkt worden. Het ging tenslotte niet over details, maar over de job van veertigduizend mensen.
Mevrouw Inge Vervotte, minister van Ambtenarenzaken en Overheidsbedrijven. - De raden van bestuur van de drie entiteiten van de NMBS Groep staan de komende dagen en weken voor belangrijke beslissingen.
Er zijn heel wat doelstellingen die moeten worden gehaald, doelstellingen op het vlak van de veiligheid, de stiptheid, de reizigersgroei door het mobiliteitsinfarct, maar ook doelstellingen met betrekking tot de financiële gezondmaking. Voor elk van die doelstellingen zijn trajecten opgesteld.
Ik wijs erop dat bij het sluiten van de beheersovereenkomst voor de periode 2008-2012 er nog geen economische crisis was. De financiële crisis die in 2008 begon, had een instorting van de goederenmarkt als gevolg. Dat zien we duidelijk in de cijfers: niet alleen B-Cargo, maar de hele goederenmarkt werd met die instorting geconfronteerd. Andere kenmerken van die crisis zijn de stijging van de kostprijs voor energie - de NMBS is trouwens betrokken in een rechtsgeding hierover - en de hoge inflatie. Het zijn maar enkele elementen van de crisis, maar ze hebben een belangrijke impact gehad op de financiële resultaten.
In 2009 was de volle impact van crisis op de resultaten van de NMBS Groep te zien: de EBITDA bedroeg min 115 miljoen euro in plaats van de verwachte 214 miljoen euro. Op mijn vraag heeft de NMBS Holding in april 2010 het initiatief genomen om een diepgaande analyse van de verslechterde resultaten uit te voeren. Dat gebeurde met ondersteuning van de Boston Consulting Group. De conclusie van de studie was dat de NMBS Groep tegen 2012 een geconsolideerde EBITDA van 150 miljoen euro moet halen en dat elke entiteit hiertoe zijn steentje moet bijdragen. Met ander woorden, de NMBS, Infrabel én de NMBS Holding moeten samen de doelstelling bereiken en onderling afspraken maken over het verdelen van de inspanningen.
De schuld moet worden gestabiliseerd. Dat was mijn uitgangspunt en dat is ook in de beheersovereenkomst opgenomen. Het wegwerken van de schuld is een ander verhaal, waarover ik in het parlement al eerder heb gesproken.
Er zijn al maatregelen genomen. De financiële resultaten van de NMBS Groep zijn in 2010 al verbeterd. Ik ga dus niet akkoord met de berichten waaruit zou blijken dat we nu pas wakker worden en de jaarresultaten niet zouden hebben bekeken. Dat is wel degelijk gebeurd en er zijn maatregelen genomen, die trouwens al resultaten hebben opgeleverd.
De productiviteit is gestegen. De investeringsprojecten worden beter gevolgd. Sommige commerciële activiteiten leveren een positieve bijdrage. Ook niet onbelangrijk is de modernisering van de financiële en beheersinstrumenten, SAP ERP, sinds 1 januari 2010. De inspanningen werden wel onderschat De kloof met het vooropgestelde doel van 150 miljoen euro in 2012 is echter nog zeer groot. Dat baart me heel wat zorgen, want 2012 ligt niet meer zo veraf.
Er zijn twee elementen die noodzakelijk zijn voor de gezondmaking van de NMBS Groep: de verdere herstructurering van het goederenvervoer - dat is een moeilijke dobber met een grote financiële impact - en de aanpak van de tekorten op het vlak van de openbare dienst.
Ik heb een brief gericht aan de drie CEO's en aan de voorzitters van de respectieve raden van bestuur om mijn ongerustheid over die financiële situatie te uiten. In mijn brief heb ik er ook op gewezen dat de drie bedrijven moeten samenwerken om de gezondmaking te realiseren en dat we de doelstelling van 150 miljoen euro in 2012 aanhouden.
Ik betreur dat men in de NMBS Groep de gewoonte heeft aangenomen plannen die ter bespreking voorliggen, te lekken. Ik heb soms het gevoel dat het doelbewust gebeurt. Ik wijs op de confidentialiteit die leden van raden van bestuur in acht moeten nemen. Ik zal daar aandacht voor hebben en indien nodig maatregelen treffen. Het kan niet zo zijn dat zaken die worden besproken, naar buiten worden gebracht in de hoop dat er zoveel weerstand zal ontstaan dat de leden van de raad van bestuur moeten besluiten dat er geen draagvlak is.
Ik heb in die brief ook het standpunt verdedigd dat de vooropgestelde plannen geloofwaardig moeten zijn en effectief moeten worden uitgevoerd, met prioriteit voor efficiëntiewinsten. Het effect ervan op de dienstverlening aan de klanten moet zo klein mogelijk zijn, maar efficiëntiewinsten mogen ook in de dienstverlening geen taboe zijn. Als we die efficiëntiewinsten niet kunnen boeken, dan is het duidelijk dat we het nooit zullen halen.
Ook moeten de overheadkosten inzake personeel worden onderzocht en aangepakt. We gaan starten met een selectief vervangingsbeleid.
De intragroepfacturen moeten dalen en ook de consultancykosten moeten naar beneden. Ten slotte moet de financiële situatie continu worden gemonitord, om indien nodig onmiddellijk in te grijpen en bij te sturen, zodat men het jaar nadien niet moet vaststellen dat de vooropgestelde resultaten niet werden bereikt.
Momenteel beraden de raden van bestuur zich over al die plannen. Het lijdt geen twijfel dat we een zeer moeilijke en zeer woelige periode tegemoet gaan. De financiële gezondmaking, zeker van de goederenactiviteit, zal nog drastische maatregelen vragen. Vandaag kan ik daar helaas nog niets meer over zeggen, omdat er morgen opnieuw een raad van bestuur van Logistics zal plaatsvinden.
Ik kan wel zeggen dat we onze businessplannen blijvend evalueren. In onze plannen, die we bij Europa hebben ingediend, hadden we een optimistisch, een realistisch en een pessimistisch scenario. Momenteel werken we op het pessimistische scenario en dat zorgt voor onrust bij het personeel. Een en ander betekent ook dat we onze plannen inzake flexibiliteit en andere aspecten daarop moeten aansturen.
We moeten hierover open en transparant kunnen discussiëren, ook in het sociaal overleg. Ik betreur dan ook de aangekondigde acties. Ik hoop dat we alle inspanningen in de toekomst samen kunnen leveren. Het is geen gemakkelijke opdracht, maar ik zie geen alternatief. De teloorgang van de goederenactiviteit zou ik zeer betreuren. Er is volgende maandag een bijeenkomst van de nationale paritaire commissie en van het sturingscomité gepland om het sociaal overleg weer vlot te trekken.
Ik verzeker dat ik het dossier van de financiële gezondmaking op de voet volg en dat het steeds terugkomt in mijn overleg met de gedelegeerd bestuurders van de drie entiteiten. Als we echter aan niets mogen raken, komen we er nooit uit.
Ik heb van de NMBS Groep nog niet alle gegevens over de consultancyopdrachten en de lijst van de dochterondernemingen ontvangen, maar ik heb er sterk op aangedrongen dat dit zo snel mogelijk gebeurt. Ik zal ze dan schriftelijk bezorgen.
De heer Guido De Padt (Open Vld). - Ik dank de minister omdat ze geantwoord heeft op vragen die ik in feite niet heb gesteld.
De Belgische spoorwegen staan voor belangrijke momenten. Dat revisoren weigeren plannen goed te keuren, hebben we nog niet dikwijls meegemaakt. De Belgische Staat moet als referentieaandeelhouder binnen de NMBS alle gezag aanwenden om de CEO's ervan te overtuigen dat het nu niet vijf vóór twaalf is, maar bijna vijf over twaalf. Ik kan aannemen dat een aantal factoren, zoals de crisis, invloed hadden op de resultaten van de NMBS, maar dat geldt ook voor elk bedrijf in ons land. Op dat ogenblik moet men zaaien naar de zak.
Het verheugt mij dat de minister de situatie op een vrij transparante manier heeft toegelicht en dat ze zich bewust is van de mogelijke dwingende en wellicht niet populaire beslissingen die de NMBS boven het hoofd hangen.