5-64COM | 5-64COM |
De heer Bert Anciaux (sp.a). - In buitenlandse media duiken geregeld berichten op over seksueel misbruik door hulpverleners in de gezondheidssector. Onlangs nog zou een verpleger van het Heliosziekenhuis in Berlin-Buch drie jongetjes hebben misbruikt op de afdeling intensive care. Hij deed dit terwijl de jongens onder narcose waren.
Mensen die zich schuldig maken aan seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag, bevinden zich in de verhouding tot hun slachtoffers vaak in een machtspositie. In de bij ons bekende gevallen gaat het meestal over de vader, een leraar, een huisvriend of pastoraal werker. Ook hulpverleners werken vanuit een grote machtspositie en een typische zorgomgeving biedt uitzonderlijk veel kansen tot misbruik. Het kan, helaas, dus niet anders dan dat ook in deze sectoren vormen van machtsmisbruik voorkomen.
Is de minister op de hoogte van deze problematiek in de gezondheidssector en van de omvang, de aard en andere kenmerken ervan? Beschikt zij over recent onderzoek hiernaar en nam zij initiatieven? Over welke gegevens beschikt ze? Wil ze mij die ter beschikking te stellen?
Is de minister op de hoogte van dit soort misbruiken die plaatsvonden onder narcose? Welke maatregelen zijn van kracht om misbruiken zoveel mogelijk te voorkomen?
Bestaan er meldpunten met betrekking tot gevallen van misbruik en grensoverschrijdend gedrag door hulpverleners? Zo ja, kan ze mij het aantal klachten voor de afgelopen vijf jaar bezorgen? Hoe worden deze misbruiken aangepakt en welke gevolgen werden aan die klachten gegeven? Zo neen, zal zij hieromtrent concrete maatregelen nemen? Met welk argumenten verklaart zij de afwezigheid daarvan?
Bestaan er initiatieven die hulpverleners en patiënten over dat probleem sensibiliseren, informeren en weerbaar maken? Zo ja, worden ze voldoende opgenomen in de opleiding van de hulpverleners en de informatiemaatregelen voor patiënten? Welke andere preventieve beleidsmaatregelen worden aangewend inzake deze problematiek? Zijn de patiënten voldoende op de hoogte van hun rechten en van de kanalen om op te treden tegen eventuele misbruiken? Zo neen, welke concrete maatregelen plant de minister: voor en door wie, wanneer, tegen welke kostprijs, met welke aanpak en welke communicatiestrategieën?
Bestaan er, gelet op hun zwakke positie tegenover de plegers van dit soort misdrijven, bijzondere beschermingsmechanismen voor patiënten uit de geestelijke gezondheidszorg en voor patiënten met mentale beperkingen?
Mevrouw Laurette Onkelinx, vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Maatschappelijke Integratie. - Uw vragen reiken verder dan mijn bevoegdheden als minister van Volksgezondheid. Ik beschik niet over alle gegevens om op al uw vragen te kunnen antwoorden, aangezien verschillende vragen onder de bevoegdheid van Justitie of van de gemeenschappen en gewesten vallen.
Zo heb ik, in antwoord op uw eerste vraag, geen concrete gegevens voor de gezondheidszorgsector. De federale ombudsman `Patiëntenrechten' beschikt niet over relevante gegevens met betrekking tot deze praktijken in het kader van de relatie patiënt-hulpverlener.
Voor het aantal officiële klachten dat bij het gerecht werd ingediend en het gevolg dat eraan gegeven is, moet u zich richten tot de minister van Justitie, die voor deze vragen bevoegd is.
Anderzijds kan de minister van Werk u zeer waarschijnlijk cijfers geven over het aantal klachten met betrekking tot grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbruik op de werkvloer.
Daarenboven zijn de gemeenschappen in het kader van de persoonsgebonden materies bevoegd voor het gezinsbeleid en de bijstand aan personen, twee domeinen waar er initiatieven in verband met grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbruik kunnen bestaan.
Inzake meldpunten zijn er op het federale niveau de vertrouwenscentra kindermishandeling van Justitie. Ze willen een oplossing zoeken in situaties waar er vermoedens zijn van kindermishandeling of waar er kindermishandeling is, via hulpverlening. Voor meer inlichtingen hierover verwijs ik u naar mijn collega, minister De Clerck.
Ook de Orde van geneesheren en de Orde der apothekers hebben de mogelijkheid om op deontologisch vlak maatregelen te treffen tegen geneesheren en apothekers, hoewel die procedures maar a posteriori gebeuren en het wegens de te volgen procedures een zekere tijd vergt voor ze afgerond zijn.
Tot slot, met betrekking tot de gezondheidszorgwerkers, zoals bedoeld in het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen, die hun beroep maar kunnen uitoefenen nadat de bevoegde provinciale geneeskundige commissie of de bevoegde dienst van de federale overheidsdienst Volksgezondheid hun diploma of titel geviseerd heeft, hebben de geneeskundige commissies, ingevolge een op mijn initiatief op 19 december 2008 goedgekeurde wet, de mogelijkheid om dat visum in te trekken of aan bepaalde voorwaarden te onderwerpen indien de betrokken beoefenaar veroordeeld werd voor feiten die relevant zijn voor de uitoefening van het beroep, bijvoorbeeld een veroordeling wegens zedenfeiten.
Cela dit, je viens de recevoir par fax quelques éléments statistiques des réponses de huit commissions médicales provinciales sur dix. Il en ressort que deux cas seulement ont été signalés et qu'ils sont antérieurs à l'entrée en vigueur de la modification légale dont je viens de parler.
Pour les deux commissions médicales qui n'ont pas répondu, à savoir le Brabant wallon-Bruxelles francophone et Anvers, j'insiste pour recevoir des données mais on peut déjà supposer, en fonction des chiffres que j'ai cités, que les hypothèses de retrait de visa d'un prestataire de soins pour faits de moeurs sont en réalité assez rares.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Ik hoop dat ik me vergis, maar ik vrees dat seksueel misbruik ook in de sector van de gezondheidszorg voorkomt. Ik zal meer informatie opvragen bij de ministers van Justitie en Werk.
Mme Laurette Onkelinx, vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, chargée de l'Intégration sociale. - J'apprends à l'instant que l'on vient de recevoir des précisions concernant les deux dernières commissions médicales provinciales. Au total, deux dossiers sont actuellement en cours et deux autres ont été traités par le passé. Dans l'un, des conditions ont été imposées au prestataire de soins et, dans l'autre, aucune condition particulière n'a finalement été imposée.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Ik dank de minister voor haar antwoord. Ik zal mij ook richten tot de andere bevoegde ministers. Alles wijst er echter op dat ook in de gezondheidssector vele dingen verzwegen worden. Zonder enige zucht naar sensatie stel ik daarom de vraag of er geen meldpunt moet komen, naar het voorbeeld van de commissie-Adriaenssens, waar gevallen van misbruik uit het verleden kunnen worden gemeld om nieuwe gevallen van misbruik in de toekomst te helpen voorkomen.
De heer Louis Ide (N-VA). - Ik deel de bezorgdheid van collega Anciaux. Ik ken zelf het geval van een tandarts die door de rechtbank werd veroordeeld en zijn beroep niet meer uitoefent. Er bestaat trouwens geen deontologische orde voor tandartsen. De minister van Justitie zal waarschijnlijk voor de nodige, objectieve gegevens kunnen zorgen. Men mag hier immers niet subjectief te werk gaan.
Mogelijk zullen we een onderscheid moeten maken tussen welzijnswerk en gezondheidszorg. Tegelijk moeten we er ons voor hoeden commissies op te richten voor elk domein afzonderlijk: voor misbruiken in de sport, in de gezondheidszorg, in de kerk, enzovoort. In de Kamer heeft men hier trouwens al ernstig over nagedacht en het debat opengetrokken.
Misschien moeten we ook eens nadenken over een manier om de mensen nog mondiger te maken zodat ze misbruik door personen met een machtspositie durven te rapporteren. Daarvoor hebben we echter objectieve gegevens nodig en is een subjectief aanvoelen onvoldoende.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Op basis van de gegevens die ik bij de minister van Justitie zal opvragen, zal ik bekijken of we initiatieven moeten nemen, zonder daarom een spektakel op te voeren.