5-63COM

5-63COM

Commission des Finances et des Affaires économiques

Annales

MERCREDI 27 AVRIL 2011 - SÉANCE DE L'APRÈS-MIDI

(Suite)

Demande d'explications de M. Bert Anciaux au vice-premier ministre et ministre des Finances et des Réformes institutionnelles sur «la répartition des contrats de sponsoring de la Loterie nationale» (nº 5-522)

M. le président. - M. Bernard Clerfayt, secrétaire d'État à la Modernisation du Service public fédéral Finances, à la Fiscalité environnementale et à la Lutte contre la fraude fiscale, répondra.

De heer Bert Anciaux (sp.a). - Bij een vorige vraag om uitleg over de werking van de Nationale Loterij, de subsidies en de sponsoringbedragen, weigerde de minister van Financiën te antwoorden op de vraag naar het onderdeel `sponsoring'. De Nationale Loterij ondersteunde 830 evenementen en ging daarvoor vermoedelijk evenveel sponsoringcontracten aan. Het zijn de diensten van de Nationale Loterij die deze sponsoringovereenkomsten onderhandelen en aan de raad van bestuur voor goedkeuring en uitvoering voorleggen.

Als nv van publiek recht is de Nationale Loterij een overheidsbedrijf, voor 100% in handen van de federale overheid. Het parlement heeft het recht en de plicht om toezicht uit te oefenen op de activiteiten van de Nationale Loterij. De minister legitimeerde zijn weigering om te antwoorden op de sponsorcontracten met het argument dat de Nationale Loterij zich in een concurrentiële positie bevindt en dat die informatie de belangen van de Nationale Loterij kan schaden. Dat argument houdt geen steek, mag als irrelevant en zelfs potsierlijk worden geïnterpreteerd. De Nationale Loterij beschikt over een bijna-monopolie voor het organiseren van legaal gokken. In zijn eerste antwoord stelde de minister zelf dat de concurrentie van de Nationale Loterij zich vooral in de illegaliteit ontwikkelt. Het argument van een illegale concurrentie klinkt erg bizar en kan in deze context niet standhouden. Sponsordossiers geheimhouden ter bescherming tegen illegale circuits lijkt me wel erg vergezocht. Kortom, de minister beschikt niet over een legale reden om informatie over de werking van een overheidsbedrijf buiten het publieke forum te houden. De minister gaat op dit punt ernstig in de fout en ontzegt mij mijn grondwettelijke rechten en plichten als senator. Daarmee begeeft hij zich op glad ijs.

Daarom bied ik de minister via deze vraag om uitleg nogmaals de mogelijkheid om een correct, volledig en helder antwoord te geven op alle vragen die ik stelde over het onderdeel sponsoring van de Nationale Loterij.

Hoeveel sponsoringcontracten sloot de Nationale Loterij af in de periode 2006-2010, per jaar? Wat was het bedrag voor elke contractant? Welke tegenprestaties werden per contract gevraagd? Op basis van welke objectieve criteria selecteerde de Nationale Loterij de aanvragen om er sponsoringcontracten mee te sluiten? Hanteert de Nationale Loterij bepaalde verdeelsleutels? Kan de minister de beslissing om sponsorgelden toe te kennen en sponsorcontracten af te sluiten, beïnvloeden? Wie controleert de uitvoering en de rechtvaardiging van deze sponsoringcontracten? Wie evalueert het verloop en de return? Over welke instrumenten beschikt de minister om vriendjespolitiek te voorkomen? Wie beslist uiteindelijk welke ploegen of teams financiële steun ontvangen uit de middelen van de Nationale Loterij? Begeeft de Nationale Loterij zich niet volledig op het terrein en de bevoegdheden van de verschillende overheden in dit land, zeker ook van de Gewesten en de Gemeenschappen? Ontwikkelt de Nationale Loterij op deze manier geen parallelle financieringsstructuur, zonder de doorzichtigheid en de grondige democratische controle eigen aan elk overheidsbeleid? Bij welke instantie kunnen afgewezen kandidaten voor sponsoring door de Nationale Loterij terecht met hun klachten? Beschikt de minister over informatie over dergelijke klachten en de wijze waarop ze worden behandeld?

Waarom toont de minister zich zo terughoudend om glashelder en in totale openheid te communiceren over deze sponsoringcontracten? Vreest hij de eventuele onthulling van systematische belangenvermenging, officieuze netwerken en moeilijk te counteren vermoedens van gesjoemel? Beschikken de minister en de Nationale Loterij over een werkzaam, helder en aangepast deontologisch kader voor hun beslissingen over de toekenning van financiële middelen? Zo ja, kan de minister dat kader toelichten of ter beschikking stellen? Zo neen, hoe verklaart de minister de ontstentenis van een dergelijk noodzakelijk kader? Oefent het Rekenhof toezicht uit op de werking van de Nationale Loterij en zo ja, kan de minister de teneur en de opmerkingen van de verslaggeving hieromtrent toelichten?

Over welke dossiers met betrekking tot de Nationale Loterij neemt de minister zelf beslissingen?

Ik heb niets tegen de staatssecretaris persoonlijk, maar het is toch vreemd dat de minister niet zelf komt antwoorden. Het is de tweede keer dat ik over een delicaat punt zoals de Nationale Loterij een vraag aan de minister stel. Vaak heb ik er geen problemen mee dat de staatssecretaris namens de minister komt antwoorden, maar in dit geval vind ik het wel problematisch omdat ik vrees dat de staatssecretaris opnieuw het antwoord van de minister zal voorlezen en er weer geen diepgaand debat mogelijk is. Dat betreur ik. Het lijkt of de minister zijn verantwoordelijkheid ontloopt.

De heer Bernard Clerfayt, staatssecretaris voor de Modernisering van de Federale Overheidsdienst Financiën, de Milieufiscaliteit en de Bestrijding van de fiscale fraude. - Ik lees het antwoord van de minister van Financiën.

Een groot deel van de vragen werd al beantwoord bij vorige gelegenheden. Ik verwijs naar mijn antwoord op uw vraag om uitleg nr. 5-311 en in het bijzonder naar mijn antwoord op mondelinge vraag nr. 4-1370 van 13 januari 2010 van de heer Van Hauthem.

In dit laatste antwoord geef ik ruime toelichting over de strategie van de Nationale Loterij inzake sponsoring, de gehanteerde criteria en de gevolgde procedures. Ik heb hierbij tevens aangegeven dat de Nationale Loterij jaarlijks ongeveer 830 evenementen en organisaties sponsort en heb hiervan de volledige lijst voor 2009 ter griffie gedeponeerd. Voor 2010 gaat het zelfs om 1 131 evenementen en organisaties, evenwel voor een totaalbedrag dat bijna 2,5 miljoen euro lager ligt.

Wanneer ik in mijn antwoord op uw vorige vraag verwees naar de concurrentiële markt op het vlak van de sponsoring, bedoelde ik daarmee niet enkel de positie van de Nationale Loterij ten aanzien van legale en illegale concurrenten op de markt van kansspelen. Die concurrenten zijn er nochtans: het betreft hier zowel de grote buitenlandse illegale spelaanbieders via het internet als de binnenlandse operatoren met een vergunning van de Kansspelcommissie, waarvan ik vaststel dat zij recentelijk meer en meer reclame maken en promotie voeren. Ik bedoelde echter ook de concurrentiële toestand op het vlak van de sponsoring zelf, waar de Nationale Loterij uiteraard niet de enige gegadigde is om via sponsorovereenkomsten haar naam te verbinden aan publicitair interessante initiatieven. Ik blijf er dus bij dat het niet raadzaam is details van elke individuele sponsorovereenkomst publiek te maken om de Nationale Loterij niet te belemmeren in de uitvoering, in het algemeen belang en volgens handelsmethodes, van haar wettelijke kanalisatieopdracht en om haar commerciële belangen niet te schaden. Ik herinner er trouwens aan dat de gemeenschap in België er alle baat bij heeft dat die belangen niet geschaad worden aangezien alle winst van de Nationale Loterij op de een of andere manier ten goede komt aan de gemeenschap. Krachtens het beheerscontract moet de Nationale Loterij zowel sociaal als economisch over de nodige vrijheid beschikken om haar doelstellingen te bereiken en moet de Staat zich onthouden van enige inmenging in de dagelijkse leiding en in de maatschappelijke en economische realiteit van de Nationale Loterij.

Gelet op de omvang van de gevraagde gegevens is een vraag om uitleg hierover niet wenselijk. Voor de te beschouwen periode gaat het immers om ongeveer 4500 sponsoringcontracten, waarvan u niet alleen de namen en de respectieve bedragen vraagt, maar ook de tegenprestaties. Het daarmee gepaard gaande werk zou het personeel van de Nationale Loterij een onredelijke werkoverlast bezorgen. Indien u in verband met een specifiek dossier bijzondere vragen hebt, ben ik echter steeds bereid daarop in te gaan.

Het budget van de sponsoring met de verdeling over de diverse rubrieken en de sponsorstrategie worden jaarlijks ter goedkeuring voorgelegd aan de raad van bestuur van de Nationale Loterij. Deze raad vergadert in aanwezigheid van twee regeringscommissarissen, die toezicht uitoefenen op de naleving van de wet, het organieke statuut van de Nationale Loterij en het beheerscontract. De rapportering aan de raad van bestuur van de Nationale Loterij is correct, volledig en transparant en zowel de leden van de raad van bestuur als de regeringscommissarissen kunnen daarover alle toelichtingen vragen die ze nodig achten. Als u dit wenst, ben ik bereid u de recentste voorstelling van het sponsoringplan ter inzage te geven.

De sponsoringbudgetten worden opgemaakt naargelang van de marketingdoelstellingen en het sociaalethische gehalte van de dossiers en op basis van de lessen die konden worden getrokken uit de ervaring van de voorbije jaren met de uitvoering van de sponsoringcontracten en het aantal contacten dat via de gesponsorde evenementen tot stand kwam.

De verdeling gebeurt op basis van volgende verdeelsleutel: 36% voor nationale dossiers, 38% voor Vlaamse dossiers en 26% voor Waalse dossiers. Voorts wordt gestreefd naar een optimale spreiding over de doelgroepen van de Nationale Loterij, naar een optimale geografische spreiding en naar een spreiding over het jaar.

Binnen de budgettaire grenzen en volgens voornoemde spreidingscriteria beoordeelt de Nationale Loterij de sponsoringaanvragen die ze ontvangt. De beoordeling gebeurt op basis van de verhouding tussen de gevraagde investering en de geboden publicitaire en/of maatschappelijke return. De uitvoering en rechtvaardiging van de sponsoringcontracten worden gecontroleerd door de Nationale Loterij en het Rekenhof. De evaluatie met het oog op de toekomst gebeurt door de Nationale Loterij. Het Rekenhof heeft met betrekking tot de sponsoractiviteiten van de Nationale Loterij in de loop van de laatste jaren geen enkele opmerking geformuleerd.

Sponsoring is een commerciële bedrijfsinvestering waarvoor publicitaire tegenprestaties worden geleverd. Het is bijgevolg geen parallel financieringsmechanisme en hiermee begeeft de Nationale Loterij zich dus geenszins op het bevoegdheidsterrein van de verschillende overheden. Uit de uitleg die ik gegeven heb, mag overigens blijken dat van ondoorzichtigheid of van een totale afwezigheid van democratische controle geen sprake is.

De heer Bert Anciaux (sp.a). - Ik zal bekijken wat ik verder zal ondernemen en in welke specifieke dossiers ik bijkomende informatie zal vragen.