5-36COM | 5-36COM |
M. le président. - M. Melchior Wathelet, secrétaire d'État au Budget, à la Politique de migration et d'asile, à la Politique des familles et aux Institutions culturelles fédérales, répondra.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens veroordeelde België voor het terugsturen van een Afghaanse asielzoeker naar Griekenland. Volgens het EHRM wist België dat de asielzoeker daar onmenselijk zou worden behandeld.
Met deze uitspraak legt het Hof een bom onder het Europees asielbeleid.
De Dublin II-verordening stipuleert dat de lidstaat waarlangs een asielzoeker de Europese Unie betreedt, verantwoordelijk is voor de behandeling van de aanvraag. Het Hof oordeelde dat België het verbod op onmenselijke of vernederende behandeling heeft geschonden. De situatie in Griekenland is immers zo schrijnend dat met een uitzetting de fundamentele rechten van de mens worden geschonden. Ook Griekenland werd door het Hof veroordeeld voor mensonterende behandelingen en onterechte detentie. Kortom, dit arrest verbiedt België vanaf nu nog asielzoekers naar Griekenland terug te sturen. Ons land zal die aanvragen zelf moeten behandelen.
Door deze uitspraak hopen velen dat de EU nu zal worden aangezet tot een solidair asielbeleid, waarbij de zuidelijke landen niet langer het gros van de asielzoekers moeten opvangen.
Delen de staatssecretaris en de hele regering mijn analyse dat dit arrest het asielbeleid in Europa uitdrukkelijk aan de kaak stelt?
Is de staatssecretaris het met me eens dat de Dublin II-verordening zorgt voor een kreupel en mensonvriendelijk asielbeleid in Europa? Beaamt de regering mijn stelling dat vooral de noordelijke lidstaten hun procedures moeten herzien en niet langer de zware last op de zuidelijke lidstaten kunnen en mogen afschuiven? Oordeelt de regering dat het de hoogste tijd is om te komen tot een Europese asielsolidariteit?
Gaat de regering met mij akkoord dat een dringende nood bestaat aan een meer eerlijk, menswaardig en rechtvaardig asielbeleid?
Deelt de staatssecretaris mijn mening dat dit arrest nu snel moet leiden naar een uniform Europees asielbeleid?
Wat zal de regering ondernemen om dit arrest niet enkel naar de letter, maar ook naar de geest te laten uitvoeren? Beaamt de staatssecretaris de vaststelling dat alle EU-landen, elk op een meer evenwichtige wijze, een deel van de opdracht op zich moeten nemen? Vereist dit arrest geen evenredig Europees spreidingsplan op korte termijn voor alle asielzoekers?
De heer Melchior Wathelet, staatssecretaris voor Begroting, voor Migratie- en asielbeleid, voor Gezinsbeleid en voor de Federale Culturele Instellingen. - In de eerste plaats wijs ik erop dat het Europees Hof in dit arrest België niet veroordeelt voor mensonterende behandeling en onterechte detentie, maar alleen voor schending van de artikelen 3 en 13 van het EVRM.
Het eerste deel van het arrest betreft de procedure voor de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. We onderzoeken momenteel of we maatregelen moeten nemen inzake effectiviteit van de schorsende periode.
Het tweede deel van het arrest heeft betrekking op Griekenland. Zolang Griekenland geen vooruitgang boekt, zal België een groot deel van de dossiers zelf moeten behandelen. Het is natuurlijk frustrerend dat Griekenland zijn Europese en internationale verplichtingen niet nakomt. In feite wordt België daarvoor veroordeeld.
Het gaat om een individueel arrest in een individuele zaak. Het klaagt vooral de tekorten in het Griekse asielsysteem aan en wijst op de verantwoordelijkheid van de lidstaten om daar rekening mee te houden bij het nemen van de Dublinbeslissing.
De algemene principes van het asielbeleid blijven overeind. Ik denk bijvoorbeeld aan de procedure op basis van de procedurerichtlijn, de status op basis van de kwalificatierichtlijn, de opvang op basis van de opvangrichtlijn en zelfs de bevoegdheidsverdeling onder Dublin, wanneer ze correct is toegepast. Het arrest wijst wel op het gebrek aan een goede en volledige implementatie van de EU-regels in bepaalde lidstaten.
Zorgt de Dublin II-verordening voor een mensonvriendelijk asielbeleid? Naast het feit dat de Dublinverordening momenteel wordt herzien en er daarbij nog meer rekening wordt gehouden met de rechten van de asielzoeker, is de bestaande Dublinverordening wel degelijk gebaseerd op humanitaire principes. Zo zijn bijvoorbeeld de Dublincriteria hiërarchisch opgesteld en bestaat er een humanitaire clausule. Bovendien heeft de Dublin II-verordening tot doel toegang te verzekeren tot de asielprocedure en `asielshopping' tegen te gaan. Door `asielshopping' tegen te gaan, wordt een snelle afhandeling van de procedure bevorderd, wat in het belang is van elke asielzoeker.
Het herzieningsvoorstel geeft de asielzoeker nog belangrijke bijkomende rechten. Zo zijn er meer garanties voor gezinseenheid - punten 2 en 3 van de humanitaire clausule worden verplicht -, is er een verplicht persoonlijk interview zodat alle informatie over de gezinsleden kan worden gegeven, moet bij de asielaanvraag nieuwe informatie in overweging worden genomen, komen er een duidelijkere informatieverplichting, een betere regeling van de detentie en bijkomende rechten inzake beroep en rechtsbijstand en zal de toegang tot de asielprocedure beter gewaarborgd worden bij de terugname van de asielzoeker.
Als antwoord op uw mogelijke bezorgdheid voor zowel de Europese noord-zuidverhouding in het kader van asiel als de ontwikkeling van een Europese solidariteit, kan ik melden dat daar nu al instrumenten voor bestaan, bijvoorbeeld het Vluchtelingenfonds en de overname van erkende vluchtelingen.
Voorts zijn er initiatieven voor de nabije toekomst, zoals de mogelijkheid om via het Europees Ondersteuningsbureau voor Asielzaken (EASO) asielondersteuningsteams en andere vormen van steun te sturen naar lidstaten onder druk, het akkoord over de uitbreiding van de richtlijn `status van langdurig ingezeten onderdanen van derde landen' waardoor erkende vluchtelingen zich in andere lidstaten kunnen vestigen en het herzieningsvoorstel van de Dublinverordening, meer bepaald het invoegen van een urgentiemechanisme waardoor een lidstaat die onder grote druk staat, onder bepaalde voorwaarden de opschorting van de transfers kan vragen.
Staan eveneens op het programma: de heronderhandeling van het Vluchtelingenfonds voor een effectievere solidariteit en de communicatie van de Commissie over verhoogde solidariteit.
Tot slot wil ik er ook op wijzen dat een massale solidariteit op gang is gekomen naar aanleiding van het Griekse actieplan.
In elk geval lijdt het geen twijfel dat België een groot voorstander is van een Europees asielbeleid.
Ik ben voorstander van solidariteit, maar degenen die solidariteit vragen, moeten het Europese acquis respecteren. De veroordeling van België omdat Griekenland zijn Europese en internationale verplichtingen niet nakomt, is uiteraard zeer frustrerend voor België, maar ook voor alle Europese lidstaten. Solidariteit is belangrijk, maar ze veronderstelt dat elke lidstaat de Europese en internationale richtlijnen en wetgeving toepast.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Ik neem er akte van dat België alleen veroordeeld is wegens schending van artikel 3 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Hoewel ik begrijp dat het hier over een individueel arrest gaat in een individuele zaak, vrees ik dat deze uitspraak gevolgen kan hebben voor eventuele volgende rechtszaken, indien België dezelfde fouten blijft maken.
Ik begrijp de frustratie van de staatssecretaris omdat België veroordeeld is door het falen van Griekenland. Anderzijds is het zo dat Griekenland en andere zuiderse landen een veel grotere asieldruk ondervinden dan de noordelijke landen van Europa. Dit arrest zou tot gevolg moeten hebben dat de Dublin II-verordening met spoed wordt herzien. De verordening is op zich niet onmenselijk, maar wel onrechtvaardig omdat de druk ligt op de landen waar de asielzoekers binnenkomen. Een echte Europese solidariteit vereist dat er een grotere spreiding komt van de asielzoekers over de verschillende landen en dat de landen in het noorden meer verantwoordelijkheid opnemen ten opzichte van de situatie in het zuiden. Misschien gedraagt Griekenland zich onmenselijk omdat het de toevloed van asielzoekers gewoon niet aankan.
De heer Melchior Wathelet, staatssecretaris voor Begroting, voor Migratie- en asielbeleid, voor Gezinsbeleid en voor de Federale Culturele Instellingen. - De heer Anciaux zegt dat de meeste asielzoekers langs de zuiderse landen binnenkomen. Ik wijs hem er echter op dat België, na Cyprus, het grootste aantal asielaanvragen per inwoner telt.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Mijnheer de staatssecretaris, uw bewering is niet helemaal juist. In België worden wel de meeste asielaanvragen ingediend, maar er komen bij ons niet de meeste vluchtelingen binnen. Volgens Dublin II mag men de vluchtelingen terugsturen naar het land waar ze Europa zijn binnengekomen.
De heer Melchior Wathelet, staatssecretaris voor Begroting, voor Migratie- en asielbeleid, voor Gezinsbeleid en voor de Federale Culturele Instellingen. - Dat klopt. Het probleem is echter dat men in Griekenland zelfs geen aanvraag kan indienen. Bent u het daar dan mee eens?
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Neen, helemaal niet.
De heer Melchior Wathelet, staatssecretaris voor Begroting, voor Migratie- en asielbeleid, voor Gezinsbeleid en voor de Federale Culturele Instellingen. - Sommige landen in het zuiden staan inderdaad onder druk, maar ook Zweden bijvoorbeeld heeft vorig jaar 4000 asielzoekers uit Servië opgevangen. Enige nuancering is dus op zijn plaats.
Elk land moet op zijn minst de regelgeving naleven en zijn verbintenissen nakomen. Als dat effectief gebeurt, ben ik bereid te praten over solidariteit en over een andere verdeling van de lasten. Spanje krijgt veel asielzoekers binnen, net als Italië op dit ogenblik, door de situatie in Tunesië. We hebben Italië onmiddellijk hulp aangeboden. Griekenland doet echter niets. Ik wil ze dan ook geen gunst verstrekken omdat ze zelf niets hebben georganiseerd.