5-34COM | 5-34COM |
M. le président. - M. Bernard Clerfayt, secrétaire d'État à la Modernisation du Service public fédéral Finances, à la Fiscalité environnementale et à la Lutte contre la fraude fiscale, répondra.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Ik heb mijn vraag bewust tot de eerste minister gericht, omdat zij niet enkel over de bevoegdheid inzake achterstallige kredieten gaat, maar ook over uitspraken die de eerste minister daarover heeft gedaan.
Enige tijd geleden stelde de premier de bevolking gerust. Hij stelde dat het degelijke werk van de regering in lopende zaken kon voorkomen dat er een ernstige sociale en financiële crisis op ons zou afkomen en dat de regering in lopende zaken ons beschermt tegen een collectieve verarming. In België is geen sprake van een bankroet van de overheid of van een pijnlijke sociale crisis, aldus de eerste minister.
Nochtans lijkt het er steeds meer op dat zich, ondanks dit hoerageroep, een betalingscrisis en een sociale crisis voltrekt. Een record aantal Belgen slaagt er niet meer in om zijn huis af te betalen. Het lukt alsmaar meer gezinnen niet meer om de maandaflossing van hun hypothecair krediet tijdig te betalen. Zoals altijd wordt de meest kwetsbare groep het ergst getroffen. Deze mensen zakken door het ijs. Hun betalingsachterstanden stegen in een jaar tijd met 21 procent, tot een recordbedrag van 825,5 miljoen euro.
Het probleem neemt een steeds grotere omvang aan. Maandelijks groeit de zwarte lijst van wanbetalers met meer dan duizend. Het gaat om mensen die drie maanden na de vervaldatum van hun hypothecaire schuld nog steeds niet konden overgaan tot betaling ervan. Eind 2010 kijkt men onthutst naar het recordaantal van 41 860 woonkredieten met zware afbetalingsproblemen.
Bovendien nam het opgetelde achterstallige bedrag in een jaar fors toe met 21% tot 825,5 miljoen euro, of een gemiddelde van 29 827 euro per krediet.
Door de dramatische verslechtering bij de woonkredieten evolueerde de totale betaalachterstand voor alle types kredieten tot 2,42 miljard euro. Dat is een toename met 12% in vergelijking met 2009 en met 30% tegenover 2008. 365 374 mensen in ons land staan met een of meerdere kredieten diep in het rood.
Dat alles blijkt glashelder uit de cijfers van de Centrale voor kredieten aan particulieren, een afdeling van de Nationale Bank van België. Het is duidelijk dat de banken geen heil meer verwachten van een afbetalingsplan en zich genoodzaakt zien om het volledige uitstaande bedrag op te eisen. Blijven de regering en de premier, ondanks deze cijfers, beweren dat het financieel, sociaal en economisch nog zo slecht niet gaat met ons land? Kan de regering naar waarheid declameren dat wij aan een zware financiële en sociale crisis ontsnappen? Is het niet zo dat de crisis op dit ogenblik in alle hevigheid toeslaat voor honderdduizenden mensen? Ontstond de zware financiële en economische crisis van enkele jaren geleden in de Verenigde Staten ook niet toen de huizenmarkt instortte nadat velen hun hypothecaire lening niet meer konden terugbetalen?
Als geboren optimist maak ik mij grote zorgen over de ernstige sociale crisis die zich volgens mij nu voordoet. Ik had het daarnet al met de staatssecretaris voor Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding over de groeiende kloof tussen arm en rijk en zal straks de minister van Klimaat en Energie ondervragen over de stijgende energiekosten. De premier herhaalt keer op keer dat zijn regering van lopende zaken over de mogelijkheid beschikt om de noodzakelijke crisismaatregelen te nemen. Wat kan de regering ondernemen tegen de bijzonder negatieve evolutie waardoor de kredietmarkt dreigt in te storten? Met welke preventieve maatregelen kan een dreigende financiële en sociale catastrofe voor honderdduizenden mensen worden voorkomen?
De heer Bernard Clerfayt, staatssecretaris voor de Modernisering van de Federale Overheidsdienst Financiën, de Milieufiscaliteit en de Bestrijding van de fiscale fraude. - Ik lees het antwoord van de eerste minister.
Er is inderdaad een toename van de betalingsmoeilijkheden bij hypothecaire leningen. De stijging van 20% situeert zich echter op het niveau van het achterstallige bedrag. De stijging van het aantal achterstallige hypothecaire kredieten blijft daarentegen beperkt tot 4%. Bovendien is er ook een sterke groei van het totale aantal hypothecaire kredieten. In 2010 werden bijna 21% meer nieuwe hypothecaire kredieten toegekend dan in 2009. Dat geeft een heel ander beeld van wat u `de crisis' noemt.
Het hypothecair krediet blijft daardoor zonder concurrentie dé kredietvorm waarbij verhoudingsgewijs het minste wanbetalingen voorkomen: slechts 1,67% van alle hypothecaire kredieten kent een betalingsachterstand eind 2010, terwijl dit eind 2005 nog meer dan 2% was. Dat betekent dat onze hypothecaire markt zeer verschillend is van de Amerikaanse. Bij ons is de hypothecaire markt zeer stabiel, daarom hebben wij niet zulke grote problemen gekend als Amerika, Ierland, Spanje of andere landen.
De minister die bevoegd is voor consumentenbescherming heeft de Nationale Bank twee jaar geleden gevraagd te onderzoeken of een uitbreiding van het gegevensbestand tot andere dan kredietschulden een toegevoegde waarde zou kunnen bieden in de strijd tegen overmatige schuldenlast bij consumenten. Deze studie, die uitgevoerd werd op basis van een kruising van de gegevens uit de Centrale voor kredieten aan particulieren en het Preventelbestand met telecomschulden dat door de telecomoperatoren wordt bijgehouden, is nu beëindigd en toont aan dat mobilofonieschulden inderdaad een voorspellende waarde kunnen hebben omtrent toekomstige kredietschulden en aldus een knipperlichtfunctie kunnen betekenen indien ze in de Centrale zouden worden opgenomen. Daardoor zouden in toekomst belangrijke beslissingen kunnen worden genomen op het vlak van het voorkomen van schuldenlast, het voorkomen van terugbetalingsmoeilijkheden bij leningen en armoedebestrijding.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Het is misschien de taak van de staatssecretaris om de ernst van het probleem wat te temperen. Ik hoop dat hij gelijk heeft. Ik vind de cijfers die door de Nationale Bank verspreid worden onrustwekkend: op dit ogenblik hebben bijna 400 000 mensen een betalingsachterstand van meer dan drie maanden. Dat is enorm. Ik heb het gevoel dat we in sneltreinvaart naar een groeiende kloof tussen rijk en arm gaan. Ik ben ervan overtuigd dat dit vernietigend is voor de samenhang in onze maatschappij. Ik hoop dat de regering dit probleem ernstig neemt. Het is wel positief dat de situatie bij ons niet vergelijkbaar is met die in de VS, maar de schrijnende situatie van de mensen die met deze problematiek kampen, lijkt mij niet te vergoelijken. Het aantal hypothecaire kredieten is fors toegenomen, dus is die 4% hypothecaire kredietnemers die problemen kennen in absolute cijfers ook fors toegenomen. Ik ben daar bijzonder ongerust over.