4-105

4-105

Belgische Senaat

Handelingen

ZATERDAG 19 DECEMBER 2009 - OCHTENDVERGADERING

(Vervolg)

Wetsontwerp tot wijziging van de wet van ... betreffende een algemene regeling voor rookvrije gesloten plaatsen toegankelijk voor het publiek en ter bescherming van werknemers tegen tabaksrook (Stuk 4-1549) (Evocatieprocedure)

De heer Louis Ide (Onafhankelijke). - Vanmorgen hebben we in deze vergadering gesproken over menswaardigheid, over menswaardige opvang voor daklozen en na het reces zullen we spreken over menswaardige palliatieve zorg.

Ik wil mijn collega-senatoren oproepen om menswaardig te stemmen en mensenlevens te redden. Wat is er sinds precies één maand geleden in de geesten van de senatoren veranderd? Ik vraag de senatoren bij de stemming te denken aan de patiënten die onvrijwillig het slachtoffer zijn van tabaksrook. Wie voor het wetsontwerp in zijn huidige vorm stemt, kan zijn handen niet in onschuld wassen. De rode knop is geen Pontius Pilatusknop.

De voorzitter. - We stemmen over amendement 1 van de heer Ide.

Stemming 8

Aanwezig: 59
Voor: 12
Tegen: 44
Onthoudingen: 3

-Het amendement is niet aangenomen.

De voorzitter. - We stemmen over amendement 2 van de heer Ide.

Stemming 9

Aanwezig: 59
Voor: 12
Tegen: 44
Onthoudingen: 3

-Het amendement is niet aangenomen.

-Dezelfde stemuitslag wordt aanvaard voor amendement 3 van de heer Ide. Het amendement is dus niet aangenomen.

De voorzitter. - We stemmen nu over het wetsontwerp in zijn geheel.

Mevrouw Lieve Van Ermen (LDD). - Als burger ben ik al meer dan een halve eeuw met mijn hart overtuigd van het nut van niet roken. Als arts, wetenschapper en cardioloog ben ik al zevenendertig jaar met mijn hersenen overtuigd dat niet roken goed is voor het welzijn en de gezondheid. In mijn praktijk probeer ik mijn patiënten van die stelling te overtuigen. Meer nog, sinds minder dan een decennium weten we dankzij studies dat roken een ernstig risico inhoudt voor de niet-roker, als meeroker. Als wetenschapper primeert dat voor mij. Om zesduizend verkeersdoden te vermijden, installeren we flitspalen en voeren we tal van regels in, maar voor twaalfduizend hartdoden kunnen we geen regels stellen.

Op dit punt bevind ik me in spreidstand met mijn fractie, waar ik ondanks alles toch deel van uitmaak. Dat ik mijn overtuiging vanaf deze stoel in de Senaat mag uitspreken, heb ik te danken aan de LDD. Ik zal me dus bij de stemming over dit wetsvoorstel onthouden.

De heer Patrik Vankrunkelsven (Open Vld). - Enkele weken geleden hebben we in de Senaat uitstekend werk verricht. Door een kleine aanpassing aan te brengen in het wetsontwerp dat de Kamer ons had overgezonden, hadden we een goed voorstel goedgekeurd, dat duidelijkheid bracht voor de horeca.

Het huidige voorstel is onduidelijk. Het komt niet tegemoet aan de bekommernissen van iedereen die met de gezondheid begaan is. Het komt evenmin tegemoet aan de horeca, omdat het een zeer onduidelijke toekomst voor de horecauitbaters schept. Daarom kan ik niet anders dat tegenstemmen.

Het is de laatste keer dat ik de Senaat toespreek. Ik wil van die gelegenheid gebruik maken om alle collega's te bedanken voor de toffe samenwerking in de voorbije tien jaar. Ik wens ook uitdrukkelijk de diensten van de Senaat te bedanken voor hun grote deskundigheid.

(Langdurig en levendig applaus)

De heer Hugo Coveliers (VB). - Uit bezorgdheid voor de kwaliteit van de wetgeving zal ik tegen dit wetsontwerp stemmen. Het is duidelijk dat discriminatie niet toelaatbaar is. Desondanks maakt de wetgever opnieuw een wet waarin wordt gediscrimineerd. Er zijn maar twee oplossingen in verband met roken in de horeca: ofwel wordt roken verboden in alle publieke ruimtes, om gezondheidsredenen, ofwel laat de wetgever de vrijheid om te roken primeren op een eventueel korter leven. Ook voor dat laatste standpunt breng ik respect op. In dat geval moet de exploitant echter worden verplicht een uithangbord op te hangen waarop aangekondigd wordt dat roken toegestaan is, samen met de vermelding dat roken dodelijk is. In die twee gevallen wordt het principe van niet-discriminatie geëerbiedigd. Dat principe is een grondwettelijk beginsel. Beginselen vastgelegd in Europese verdragen zijn er niet om toegepast te worden à la tête du client. Die principes zijn fundamenteel en moeten worden toegepast, in plaats van een wet te maken die dreigt vernietigd te worden door het Grondwettelijk Hof. Op die manier wordt opnieuw twijfel gezaaid en komen mensen in moeilijkheden. Dit wetsvoorstel is kwalitatief slecht. Ik zal dus tegen stemmen.

De heer Louis Ide (Onafhankelijke). - Ik ga ook tegenstemmen omdat ik de wet verkeerd vind.

Mochten mijn amendementen zijn aangenomen dan kon de rechter een overgangsmaatregel inroepen tot 2012 en dan was er geen sprake van discriminatie geweest.

Dat is echter een klein argument, het grootste argument blijft voor mij dat van de volksgezondheid.

Ik dank collega Patrik Vankrunkelsven uitdrukkelijk: hij heeft waarlijk zijn nek uitgestoken voor een algemeen rookverbod en heeft daar zwaar voor moeten lobbyen in zijn eigen fractie. Maar het is misgelopen toen de heer Tommelein een maand geleden hier op het spreekgestoelte kwam verklaren dat een alternatieve meerderheid geen bezwaar was voor de Open Vld-senaatsfractie - het staat in het verslag.

Patrik Vankrunkelsven heeft dus het hoofd in de schoot moeten leggen en er komt geen algemeen rookverbod vanaf 1 januari 2012. Ik betreur dat ten zeerste.

De heer Bart Tommelein (Open Vld). - In de Senaat was er een wisselmeerderheid, maar in de Kamer was die er niet!

Ik kan niet namens de Kamer spreken aangezien ik daar geen lid meer van ben. Ik heb in de Senaat inderdaad gezegd dat een algemeen rookverbod voor ons geen probleem was, maar dat voorzien moest worden in voldoende overgangsmaatregelen en een behoorlijke overgangsperiode. De wet die voorligt komt aan die wens tegemoet.

Wat mijn fractie en mezelf betreft, wij zitten op een lijn. Wij respecteren het standpunt van de heer Vankrunkelsven. Hij mag naar eigen overtuiging zijn stem uitbrengen, een gedrag dat in andere fracties blijkbaar niet toegelaten is.

M. Philippe Moureaux (PS). - Je voudrais tout d'abord remercier M. Vankrunkelsven et lui rendre hommage. Il a beaucoup apporté au Sénat. Je l'ai connu lors de négociations d'un autre type. J'ai noté son attitude courageuse et claire vis-à-vis du présent dossier. Je suis toujours un peu effrayé quand des personnes de cette qualité quittent nos assemblées, et je m'interroge : peut on encore être parlementaire quand on a trop de principes ? Je voudrais en tous cas le remercier pour son action. Certes, je suis francophone et je connais son engagement pour la cause flamande. Cela ne m'a cependant jamais empêché d'avoir pour des hommes comme lui non seulement du respect et de l'admiration mais aussi un brin d'amitié.

Je voudrais ajouter que si le présent projet n'est pas parfait, je le voterai toutefois car il est un pas en avant en matière de santé publique. Certains pourront estimer qu'il est peut-être insuffisant. Néanmoins, ne pas le voter, c'est refuser ce pas en avant. C'est donc en conscience et avec pragmatisme que j'émettrai un vote positif.

M. Benoit Hellings (Ecolo). - Voici trois semaines, j'avais salué la décision sage que nous avions prise au terme d'un débat équilibré. Depuis lors, une autre assemblée a pris une décision différente et malheureuse. J'avais alors souligné que, pour un jeune parlementaire comme moi, il était particulièrement réconfortant que la démocratie joue à plein au Sénat. Toutefois, le PS a retourné sa veste, ce qui a empêché un progrès majeur vers la santé publique. Ne reste qu'une avancée médiocre. Nous voterons donc contre ce projet pour témoigner notre colère face à ce revirement.

M. Philippe Mahoux (PS). - La démocratie s'exprime dans les assemblées, c'est l'ensemble des parlementaires et des groupes politiques. Le premier texte de la Chambre ne prévoyait qu'une interdiction partielle et non définitive. Il a ensuite été modifié et a été renvoyé à la Chambre qui a rétabli son projet d'origine en y ajoutant le texte sur lequel nous devons nous prononcer. Celui-ci prévoit une interdiction générale et une date qui, certes, ne correspond pas à celle que nous avions déterminée.

Laisser croire que le présent projet est totalement opposé au texte que nous avions adopté est contraire à la réalité des faits.

M. Benoit Hellings (Ecolo). - Relisez les Annales parlementaires, monsieur Mahoux !

De nombreux sénateurs du PS se sont exprimés il y a trois semaines ou un mois sur cette question. Nous plaidions alors tous dans le même sens. Le Sénat a voté quasiment à l'unanimité, à l'exception de quelques abstentions, une interdiction à partir de 2012.

Je suis désolé, c'est un revirement. Il faut le noter.

De heer Johan Vande Lanotte (sp.a). - Ik heb het amendement van de heer Ide gesteund.

De standpunten in onze partij, net als in vele andere partijen, lopen uiteen. Dat de visies op het rookverbod verschillen is niet abnormaal.

Het probleem met het voorliggende compromis is dat geen keuze wordt gemaakt. Men kan zeggen dat het een stap vooruit is. Men kan echter evengoed zeggen dat door die stap vooruit te zetten, men de kiem van een vernietiging heeft ingebracht. Collega Vandenberghe vatte dat hier gisteren goed samen.

Uiteraard mag men een onderscheid maken tussen twee soorten drankgelegenheden. Men moet dan wel uitleggen waarop dat onderscheid berust. Als men in de wetgeving zelf inschrijft dat voor de ene categorie een rookverbod onmiddellijk van kracht wordt, en voor de andere categorie pas over vier jaar, dan ondergraaft men daarmee de reden om in de eerste categorie onmiddellijk een rookverbod in te voeren.

Om die reden zullen wij het ontwerp dan ook niet goedkeuren. Alle standpunten zijn aanvaardbaar en respectabel. De keuze die men nu maakt, zal echter grondwettelijk geen stand houden. Een regeling die een duidelijke keuze maakte, zou beter zijn geweest. Nu staat de hele wetgeving op de helling.

De heer Dirk Claes (CD&V). - De stemming van een maand geleden in de Senaat was niet tevergeefs. Zonder die stemming zou ook in de Kamer vorige donderdag het voorliggende ontwerp niet zijn goedgekeurd. Door de stemming in de Senaat heeft de Kamer een regeling goedgekeurd waarbij tussen 1 januari 2012 - de oorspronkelijke ingangsdatum van ons amendement - en 1 juli 2014 een volledig rookverbod moet worden ingevoerd.

Ik heb mij onthouden bij de stemming over de amendementen van de heer Ide omdat ik besef dat er een probleem rijst met de schending van het gelijkheidsbeginsel, zoals de senatoren Vandenberghe, Coveliers en Vande Lanotte hebben uitgelegd. Een vernietiging van de wetgeving zou echter een kans bieden om sneller tot een rookvrije horeca te komen.

M. Philippe Monfils (MR). - Si ce dossier est très embrouillé depuis le début, ce n'est certainement pas la faute du MR qui, au départ, souhaitait laisser à chacun la liberté d'annoncer si l'on pouvait fumer ou non à l'intérieur de l'établissement. Cette piste n'a pas été suivie.

Depuis lors, toute une série de propositions ont été élaborées, avec un mouvement de ping-pong entre la Chambre et le Sénat pour aboutir à ce compromis, acceptable selon moi. En effet, à un moment donné, il faut bien mettre un terme à ce genre de débat. C'est la raison pour laquelle nous soutiendrons le projet, tout en regrettant qu'on n'ait pas défini beaucoup plus tôt une position claire qui aurait arrangé tant le secteur Horeca que ceux qui sont sensibles aux conséquences pour la santé publique de la nocivité du tabac.

Pour le reste, je voudrais aussi remercier M. Vankrunkelsven du travail qu'il a accompli. En tant que président de la commission de la Justice, il a réussi à tenir tête aux gamins turbulents que nous sommes. Sa tâche n'a pas été facile car il n'est pas juriste, mais il a réussi à mener à bien des débats aussi complexes que celui relatif à la Cour d'assises. Au nom du groupe MR, je le félicite.

Je lui souhaite que sa deuxième vie soit aussi pleine, réussie et brillante que sa vie de parlementaire dans nos enceintes.

M. Jean-Paul Procureur (cdH). - Comme je l'ai indiqué hier en commission, le texte qui va être soumis au vote est à mes yeux le moins mauvais compromis possible étant donné les circonstances et les rapports de force actuels. Il convenait effectivement de faire en sorte que ce texte puisse entrer en vigueur immédiatement.

Néanmoins, je continue à regretter que l'on n'ait pas pu maintenir la position adoptée par le Sénat, qui constituait une avancée exceptionnelle et qui soulignait la capacité du Sénat d'influer sur le cours des choses.

Le sujet est donc très sensible, les positions peuvent varier au sein d'un groupe et il peut y avoir des affinités avec certains groupes de pression. Cependant, je crois que nous aurions dû approfondir la réflexion en nous basant uniquement sur des considérations de santé publique et les études qui ont été examinées lors des séances enrichissantes que nous avons menées en commission sous la présidence de M. Vankrunkelsven, que je félicite.

Je regrette donc que l'accord que nous avions obtenu ne soit pas maintenu. C'est la raison pour laquelle je m'abstiendrai lors du vote.

De heer Jurgen Ceder (VB). - Merkwaardig is dat de Senaat een tekst gaat goedkeuren waarvan voor- en tegenstanders zeggen dat hij moeilijk de toetsing door het Grondwettelijk Hof zal doorstaan. Iedereen erkent dat er een discriminatie is. De voorstanders kunnen als motivering voor het onderscheid tussen eetcafés en gewone cafés enkel inbrengen dat de tekst een politiek compromis is.

We mogen ook niet uit het oog verliezen dat het Grondwettelijk Hof bij zijn toetsing ook het voorbereidende parlementaire werk erop zal nalezen. Welnu, daarin staat dat zelfs de voorstanders toegeven dat er een probleem is. We weten dus wat ons te wachten staat.

Mevrouw Sabine de Bethune (CD&V). - Mijn fractie is blij dat met het voorliggende wetsontwerp eindelijk een algemeen rookverbod wordt ingevoerd. Dat zal weliswaar stapsgewijs gebeuren, maar wel op redelijk korte termijn.

Mevrouw Freya Piryns (Groen!). - Men zou natuurlijk kunnen zeggen dat het gaat om een stap in de goede richting. Het is dan wel een zeer trage stap; een algemeen rookverbod zal nog zeer lang op zich laten wachten.

Talrijke collega's hebben al gewezen op de mogelijke schending van het gelijkheidsbeginsel.

Groen! is voorstander van een algemeen rookverbod. Ik zal dan ook tegen het voorliggende wetsontwerp stemmen, en dat niet alleen om redenen van volksgezondheid, maar ook omdat ik meen dat niemand tegen zijn wil in mag worden verplicht tabaksrook in te ademen.

We weten wat de gevolgen zijn als de uitbaters de keuze wordt gelaten. Toen het algemene rookverbod in de restaurants werd ingevoerd, werd ook moord en brand geschreeuwd. Inmiddels is gebleken dat de aangekondigde golf van faillissementen is uitgebleven. Niemand kan zich nog inbeelden dat in een gewoon restaurant zou mogen worden gerookt.

Ik was dan ook blij dat de Senaat het lef had om een algemeen rookverbod in te voeren. Het is zeer jammer dat bepaalde politieke fracties op hun stappen zijn teruggekeurd. Mijn fractie zal dus tegenstemmen.

Mme Christiane Vienne (PS). - Je voudrais rappeler tout ce que ce texte doit à MM. Claes et Vankrunkelsven. Je rappelle également qu'il s'agit d'une initiative parlementaire. Nous avons cheminé comme le permet notre démocratie. Il n'y a rien de surprenant à ce qu'un texte qui est une initiative parlementaire soit revu à la Chambre et revienne au Sénat. Au contraire, c'est un gage du bon fonctionnement des institutions.

Le Sénat a apporté une contribution considérable au débat. Je n'aime pas que l'on fasse un usage politicien d'un texte qui concerne la santé publique.

Dans le cas qui nous concerne, nous avions voté une interdiction totale applicable dès le 1er janvier 2012. Le texte nous revient avec une date située entre le 1er janvier 2012 et 2014. Dès le 1er janvier 2010, les travailleurs d'une grande partie du secteur Horeca seront déjà protégés et nous avons jusqu'en 2012 pour faire évoluer le texte.

Je le répète, ce texte est un progrès et je le voterai sans aucune arrière-pensée. Nous avons fait du très bon travail.

De voorzitter. - Ik feliciteer de heer Vankrunkelsven met zijn politieke loopbaan en dank hem voor zijn bijdrage aan het politieke debat.

De voorzitter. - Wij gaan over tot de stemming.

Stemming 10

Aanwezig: 61
Voor: 39
Tegen: 19
Onthoudingen: 3

-De Senaat heeft het wetsontwerp ongewijzigd aangenomen. Het zal aan de Kamer van volksvertegenwoordigers worden overgezonden met het oog op de bekrachtiging door de Koning.