(N.): Vraag gesteld in het Nederlands - (Fr.): Vraag gesteld in het Frans
Een aantal Nederlandse ministeries heeft op 8 december 2004 door gezamenlijk een pakket kantoormiddelen via een elektronische veiling aan te schaffen een besparing gerealiseerd van 44 %. Begin 2005 werd in Nederland een pilootproject gestart door de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van algemene Zaken, de Tweede Kamer, de algemene Rekenkamer, het kabinet van de Koningin en de Raad van State om ervaring op te doen met e-veilen in Nederland.
In België is er een eerste inhaalbeweging gaande (Jepp), doch we staan nog niet ver. Ik vrees dat de slogan « met professioneel inkopen winnen » bij de overheid te weinig navolging krijgt. Mensen en organisaties worden er nu niet beter van als ze geld besparen. Nochtans ligt er een enorm besparingspotentieel in het efficiënt inkopen. Men heeft nog teveel de neiging om bij grote projecten aan te geven dat verspilling « part of the game is ». Vijfjaarlijks Europees onderzoek zegt dat overheden zo'n 12 % van het inkoopbudget kunnen besparen door professioneler te opereren.
E-veilingen zijn bovendien een goed instrument voor optimale marktwerking. Ook de overheid kan hiervan profiteren. Nederlands onderzoek toont aan dat slechts 1 op de 20 e-veilingen tegenvalt. Graag verwijs ik naar de Nederlandse expert terzake, professor Arjan Van Weele, die hoogleraar Inkoopmanagement is aan de TU Eindhoven. Hij beweert het volgende omtrent e-veilen : « Technologie blijkt het probleem niet te zijn, wel de organisatie daarachter. In grote organisaties moeten ongelijksoortige afdelingen, zoals research & development, productie, logistiek, administratie, inkoop, als een team gaan samenwerken. Het hiërarchische verschil tussen die afdelingen frustreert het proces en de organisatie achter de e-veiling. Daar zouden overheden van kunnen leren, zeker omdat die vaak ook nogal hiërarchisch opereren. De grootste besparingen worden gerealiseerd in de voorbereiding van de veiling. Een kleiner deel door de veiling zelf doordat deze het marktmechanisme op zeer directe wijze mobiliseert. ».
In het wetontwerp dat op til staat inzake overheidsopdrachten, zou e-veilen voor de overheid mogelijk worden.
Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen :
1. Plant u binnen de FOD's, POD's of beleidscellen die onder uw bevoegdheid vallen, initiatieven om te werken met e-veilen wat betreft het inkoopbeleid voor deze legislatuur ? Zo neen, waarom niet ? Zo ja, om welke initiatieven zou het gaan ?
2. Hoe staat u ten opzichte van de Nederlandse ervaring inzake e-veilen en het enorme besparingspotentieel dat er gerealiseerd kan worden ? Kan u uw standpunt uitvoerig toelichten ?
3. Kan u de verschillende toepassingsmogelijkheden binnen de FOD's, POD's of beleidscellen die onder uw bevoegdheid vallen, inzake efficiënt aankopen via e-veilingen toelichten ? Waar meent u dat het e-veilen de grootste besparing kan opleveren ?
Antwoord : 1. De FOD kan momenteel geen specifieke initiatieven met betrekking tot e-veilingen plannen wegens het ontbreken van enerzijds een wettelijk kader hieromtrent en anderzijds het niet voorhanden zijn van een aangepast informatica-platform. Beide voorwaarden dienen te worden ingevuld door respectievelijk de Commissie overheidsopdrachten van de Kanselarij van de eerste minister die bevoegd is om de wetgeving aan te passen en door de dienst « e-procurement » van de FOD Personeel en Organisatie die werd aangeduid om een federaal informatica-platform te implementeren inzake « e-procurement », met inbegrip van e-veilingen.
Omtrent de stand van zaken met betrekking tot de wettelijke initiatieven enerzijds en de uitwerking van een federaal e-veiling platform anderzijds wens ik dan ook te verwijzen naar de betrokken bevoegde ministers.
Dit neemt niet weg dat de FOD een gericht aankoopbeleid voert en de nodige initiatieven neemt met het oog op efficiënt en kostenbesparend aankopen. Zoals gesteld in het door het geachte lid aangehaalde citaat van professor A. Van Weele schuilt het besparingspotentieel eerder in de fasen voorafgaand aan de gunningsprocedure (in casu de e-veiling) en in het beheersen van de behoefteaanvragen van de verschillende afdelingen binnen de organisatie met betrekking tot bepaalde product- en dienstengroepen.
In die zin werd binnen de FOD een « netwerk aankoop » opgericht met als doel het ontwikkelen van een aankoopbeleid inzake de verwerving van goederen en diensten met een gemeenschappelijk, afdeling-overschrijdend karakter, waarbij een horizontale coördinatie en overlegstructuur moet zorgen voor het creëren van een breed draagvlak.
De beoogde standaardisatiepolitiek streeft voornamelijk het reduceren van de diversiteit van de courant gebruikte goederen en diensten na en het groeperen van de gestandaardiseerde aankoopbehoeften waardoor betere en voordeligere aankoop- en leveranciersvoorwaarden kunnen worden verkregen. Hierbij maakt de FOD actief gebruik van de « klassieke » aanbestedingsinstrumenten door het regelmatig in mededinging stellen van gegroepeerde aankopen en het afsluiten van raamovereenkomsten. Daarnaast worden de raamcontracten afgesloten door FOR (Dienst FOD-overschrijdende raamcontracten van de FOD Personeel en Organisatie die zich bezig houdt met het afsluiten van contracten ten voordele van federale overheidsdiensten indien een schaalvoordeel bestaat door het groeperen van de behoeften) optimaal aangewend.
2. E-veilingen kunnen pas de gewenste resultaten opleveren wanneer hierachter een gepast aankoopbeleid schuilt. In het verlengde van de standaardisatiepolitiek die wordt gevoerd binnen de FOD zou het instrument van de e-veiling in die zin bijkomende besparingen kunnen genereren. Bij het organiseren van individuele FOD-acties moet evenwel rekening worden gehouden met enerzijds de belangrijke investeringen die nodig zijn voor de implementatie van een informaticaplatform en anderzijds de grootte van de bestelhoeveelheden die een voldoende impact op de prijszetting mogelijk maken. In die zin is FOD-overschrijdende samenwerking aangewezen waarbij de dienst FOR en e-procurement van de FOD Personeel en Organisatie een belangrijke rol dient te vervullen.
3. Wat betreft de toepassingsmogelijkheden inzake e-veilingen legt de Europese richtlijn inzake overheidsopdrachten bepaalde voorwaarden op inzake het gebruik. Elektronische veilingen mogen alleen worden gebruikt voor opdrachten voor werken, leveringen en diensten waarvan de specificaties nauwkeurig kunnen worden bepaald en hierbij moet het mogelijk zijn om in elk stadium van de elektronische veiling de rangorde van de inschrijvers te kunnen bepalen.
Aangezien e-veilingen bovendien pas lonend zijn mits sprake is van voldoende aankoopvolume enerzijds en concurrentie anderzijds, komen voornamelijk courante producten met betrekking tot kantoorbenodigdheden, -uitrusting en -materiaal in aanmerking.