3-84

3-84

Belgische Senaat

Handelingen

DONDERDAG 18 NOVEMBER 2004 - NAMIDDAGVERGADERING

(Vervolg)

Vraag om uitleg van mevrouw Mia De Schamphelaere aan de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid over «de financiering van de palliatieve zorg» (nr. 3-431)

Mevrouw Mia De Schamphelaere (CD&V). - Ik heb met veel aandacht het antwoord gelezen van de minister op verschillende vragen die hem in het parlement werden gesteld. Ik wens enkele bijkomende vragen te stellen. In de sector blijkt immers wel enige ongerustheid te bestaan.

Zo zou volgens diverse bronnen de uitvoering van het destijds afgesproken palliatieve plan teruglopen of minstens ernstige achterstand oplopen. Nochtans was het de bedoeling om, vertrekkende van een basisbudgettering, de financiering van de palliatieve zorg geleidelijk op te trekken en vorm te geven zowel in de rusthuizen, de netwerken en de ziekenhuizen die daarvoor instaan.

Kan de minister bevestigen of de halvering in 2002 van het aanvangsbudget in de rusthuissector effectief nooit meer werd opgetrokken? Heeft de minister cijfers over de palliatieve registratie in 2001, 2002 en 2003? Hoe is de budgettaire enveloppe palliatieve zorg in zijn geheel en in de diverse zorgsectoren - rusthuizen, netwerken, ziekenhuizen - geëvolueerd in 2001, 2002 en 2003?

Mevrouw Jacinta De Roeck (SP.A-SPIRIT). - Tijdens de vorige regeerperiode is het budget voor de palliatieve zorg verdubbeld. In de rusthuizen echter - en vooral in de rust- en verzorgingstehuizen (de RVT's) - zijn die bijkomende investeringen niet gedaan en werd er zelfs bespaard. Stages in RVT's hebben mij geleerd dat ook daar de vraag naar palliatieve zorg steeds toeneemt. Die zorg is zeer duur. Zo is de zalf die wordt gebruikt voor het verwijderen van dode huid zo duur dat ze maar om de twee dagen wordt gebruikt. Ook zijn de kamers in de RVT's te klein om een goede palliatieve zorg mogelijk te maken. Ook voor de opleiding van het personeel zijn bijkomende middelen nodig.

Het is niet wenselijk dat de euthanasiewet op de helling zou komen te staan omdat de palliatieve zorg niet wordt uitgebouwd zoals het hoort. België heeft de beste palliatieve zorg ter wereld. We moeten er wel voor zorgen dat we dat niveau behouden en we moeten bijkomend investeren in de RVT's.

De heer Rudy Demotte, minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid. - In mijn antwoord op de vraag om uitleg van mevrouw Christel Geerts heb ik inderdaad verwezen naar een doorlichting van de palliatieve zorg. Die audit omvat twee onderdelen: een RIZIV-onderdeel, met een doorlichting van alle initiatieven die onder de bevoegdheid van de RIZIV-diensten vallen enerzijds, en een doorlichting van de Evaluatiecel Palliatieve Zorg van de diensten Volksgezondheid anderzijds. Ik verwacht dit laatste rapport voor het einde van dit jaar te ontvangen.

Het RIZIV-rapport over de palliatieve zorg kan worden geraadpleegd op de website van het RIZIV (www.riziv.fgov.be) en het zal worden besproken op een studiedag van het RIZIV op dinsdag 23 november 2004. Uit dit rapport blijkt dat onder meer het beleidsplan "palliatieve zorg" van mijn voorgangers op Sociale Zaken en Volksgezondheid helemaal niet is stilgevallen en ook geen belangrijke vertraging heeft opgelopen. Het is immers normaal dat de maatregelen die de voorbije jaren werden genomen op bepaalde vlakken enigszins afwijken van de versies in het oorspronkelijke beleidsplan. Uit overleg met alle betrokkenen is immers dikwijls gebleken dat bepaalde maatregelen moeten worden bijgestuurd.

Op pagina 64 van het RIZIV-rapport staat een tabel die een overzicht geeft van de evolutie van de uitgaven die de verschillende maatregelen inzake palliatieve zorg met zich hebben meegebracht voor de ziekteverzekering. Uit die tabel blijkt onder meer dat de uitgaven voor palliatieve zorg de voorbije jaren sterk zijn gestegen.

Het is mij niet duidelijk in welke registratiegegevens mevrouw De Schamphelaere geïnteresseerd is. De belangrijkste beschikbare gegevens over de sectoren die door het RIZIV worden opgevolgd zijn in ieder geval in het RIZIV-rapport verwerkt. Voor 2003 werd voor de palliatieve zorg in de rustoorden 5,299 miljoen euro vrijgemaakt. Dit bedrag is inderdaad lager dan het budget dat oorspronkelijk voor de palliatieve zorg in de rustoorden was gereserveerd, namelijk 12,394 miljoen euro.

In het begin was het budgettair niet mogelijk en misschien ook niet wenselijk het volledige bedrag hieraan te besteden. Later is echter gebleken dat voor de sector een verhoging van het budget zelfs geen prioriteit was.

De financiering van de palliatieve functie in ROB en RVT is enkel bestemd voor sensibilisering en opleiding van het personeel en voor een beperkte registratie van de overleden patiënten. Volgende gegevens worden hierbij genoteerd: leeftijd, geslacht, eerste datum van opname in de instelling, datum van aanvraag van de palliatieve verzorging, datum vanaf wanneer de patiënt als palliatief werd beschouwd, einddatum van het verblijf in de instelling en plaats en datum van overlijden. De rustoorden die recht hebben op deze financiering, krijgen per patiënt in de categorie B of C 0,28 euro per dag.

Tot nog toe konden de geregistreerde gegevens slechts beperkt geanalyseerd worden. In afwachting van een nieuwe internettoepassing voor het opvragen van de gegevens, die eerstdaags on line zal staan, registreren de rusthuizen de gegevens in verband met hun palliatieve functie nog op papier. Omdat de betrokken RIZIV-dienst niet bij machte is deze papieren registratie te verwerken, werden voorlopig enkel de gegevens van het eerste jaar opgevraagd. Een deel daarvan - 150 instellingen - werd verwerkt. De samenvatting van deze verwerking zal ik u bezorgen.

Vanaf het voorjaar van 2005 is het mogelijk de registratie on line door te geven. Dat zal de volledige verwerking ervan mogelijk maken. Op basis van de toekomstige registratiegegevens en mede in het licht van de discussies op de RIZIV-studiedag over palliatieve verzorging, zal de palliatieve verzorging in de rustoorden in de nabije toekomst geëvalueerd moeten worden. Op termijn kan dit leiden tot een verhoging van het budget voor de palliatieve functie in de rustoorden als dat prioritair blijkt te zijn.

Ik kan u verzekeren dat ook de budgetten van de FOD Volksgezondheid de afgelopen jaren stelselmatig zijn toegenomen, zowel voor de supportteams in de ziekenhuizen, de netwerken en associaties, als voor de palliatieve verpleegeenheden in ziekenhuisverband. Zo kregen bijvoorbeeld de verpleegeenheden een ruimere omkadering én werd de staf van de associaties met een psycholoog uitgebreid.

Om te besluiten wil ik erop wijzen dat de sector van de palliatieve verzorging een enorme uitbreiding heeft gekend, waarvoor ook de nodige middelen werden uitgetrokken. Het is een jonge sector en een doorlichting was dan ook op haar plaats. 2005 wordt vooral een jaar van reflectie, overleg en beslissingen.

Mevrouw Mia De Schamphelaere (CD&V). - Ik probeer een concreet zicht te krijgen, niet alleen op de verwachtingen, maar ook op de duidelijke signalen dat het palliatieve plan niet wordt uitgevoerd zoals afgesproken. De minister geeft dit eigenlijk ook toe.

Mensen worden maar aan het einde van hun leven opgenomen in een rust- een verzorgingstehuis. De vraag naar palliatieve zorg in deze instellingen is enorm. In mijn gemeente is de verblijfsduur in een rust- en verzorgingstehuis bijvoorbeeld minder dan acht maanden. De vraag naar palliatieve zorg is misschien niet even groot als bij patiënten die acuut terminaal ziek zijn Een rusthuis heeft ook niet dezelfde medische omkadering als een ziekenhuis of een palliatief netwerk. Er worden ook niet specifiek zwaar zieke mensen verzorgd. Misschien is dat de reden waarom deze instellingen niet lobbyen om in de noodzakelijke palliatieve zorgverstrekking te kunnen voorzien.

Volgens de minister is het niet echt een prioriteit. Ook dat heeft misschien te maken met het feit dat er weinig artsen, maar vooral veel verpleegkundigen werken. De vraag is er wel, maar wellicht moeten die mensen nog meer van zich laten horen, want hun vraag dringt niet door tot op het beleidsniveau.

Via de registratie moet men proberen op te volgen hoeveel patiënten om palliatieve zorg vragen en hoeveel ervoor in aanmerking komen. We moeten een inzicht krijgen in de realiteit. Het budget is toegenomen, maar wat beloofd is werd nog niet gerealiseerd.

De heer Rudy Demotte, minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid. - De rust- en verzorgingstehuizen spelen natuurlijk een belangrijke rol in de palliatieve zorg. We mogen ons echter niet beperken tot het bestuderen van hun rol alleen in het hele stelsel. Mensen blijven graag zo lang mogelijk thuis. Sommige mensen besteden vaak 5000 euro per jaar om een familielid tot aan het overlijden thuis te begeleiden. Een tweede element is een betere aansluiting tussen de instellingen en de patiënten die thuis willen blijven. We kunnen dit debat wellicht in de commissie verder uitdiepen.