3-83 | 3-83 |
Mevrouw Anke Van dermeersch (VL. BLOK). - De werkzaamheden aan het nieuwe Antwerpse justitiepaleis hebben letterlijk al heel wat voeten in de aarde gehad. Toenmalig minister van Justitie Tony Van Parys besliste al in 1996 dat Antwerpen een nieuw justitiepaleis mocht optrekken met een prijskaartje van maar liefst 50 miljoen euro. Het prestigieuze project zou meteen de grootste publiek-private samenwerking worden in ons land.
De internationale architectuurprijs voor dat project ging naar het `vleugelpaleis' van de vermaarde Britse architect Richard Rogers en zou 75 miljoen euro kosten, dus al meer dan de geraamde 50 miljoen euro.
Intussen werd uit besparingsoverwegingen drastisch de schaar gezet in het project: twee van de acht vleugels sneuvelden en de ondergrondse parkeerplaats, die in Antwerpen zeer nuttig zou zijn, moest gedeeltelijk verhuizen naar de begane grond. In 2001 bedroeg de vermoedelijke kostprijs echter al 87 miljoen euro.
Uiteindelijk werd in november 2001 de eerste steen gelegd van het justitiepaleis, dat op dat ogenblik op 106 miljoen euro werd geraamd. Ten slotte heeft de Kamer via een begrotingswijziging in april 2003 de kostprijs nogmaals opgekrikt, tot 162,8 miljoen euro. De oplevering werd verschoven van de eeuwwisseling naar september 2004 en vervolgens naar juni 2005.
De ene na de andere flater stapelde zich op: de sluizen voor de celwagens zijn te laag; er is te weinig ruimte voor bepaalde diensten, zoals de griffies; het gebouw werd te veel naar voren gebouwd. Rik Daems, de toenmalige minister van overheidsgebouwen, wees reeds op de weinig realistische kostprijsraming van het hele project.
Uit de beleidsverklaring blijkt inmiddels dat het investeringsplan voor de infrastructuur voor Justitie van 18 miljoen euro wordt gehalveerd tot 9 miljoen euro.
Met welk kostenplaatje moesten de kandidaten van de architectuurwedstrijd rekening houden bij hun ontwerp? Waarom werd het wedstrijdreglement aangaande de kostprijs van het bouwwerk niet gevolgd? Hoe kan worden voorkomen dat de overheid de gegijzelde wordt van architect of aannemer? Wordt de kostenraming bij dergelijke projecten niet systematisch onderschat?
De projectontwikkelaar beschikte tot 30 september 2004 over het bouwterrein en vanaf die datum zou er een erfpachtovereenkomst lopen met de Regie der gebouwen. Hoever staat het momenteel met die overeenkomst en wanneer wordt het justitiepaleis opgeleverd?
(Mme Anne-Marie Lizin, présidente, prend place au fauteuil présidentiel.)
De heer Didier Reynders, vice-eerste minister en minister van Financiën. - In het meerjarenprogramma voor de huisvesting van de gerechtelijke diensten dat de ministerraad op 19 januari 1996 heeft goedgekeurd, werd voor de bouw van een nieuw gerechtsgebouw in Antwerpen een bedrag vastgelegd van 3 miljard BEF, dus 75 miljoen euro. Van dat bedrag werd eveneens uitgegaan bij het uitschrijven van de architectuurwedstrijd. Er kon toen geen exacte kostprijs worden opgelegd, aangezien er nog geen gedetailleerd behoefteprogramma van Justitie voorhanden was en er ook nog geen enkele studie was gemaakt. Het bedrag van 75 miljoen euro dat in het wedstrijdreglement van de architectuurwedstrijd werd opgenomen, moest dan ook worden beschouwd als een richtcijfer.
Het summiere bouwprogramma dat de basis vormde voor een eerste ruwe raming van de bouwkosten in 1996, diende te worden herzien wegens de uitbreiding van het aantal vierkante meter, de planning van een grote hal en de nieuwe veiligheidsnormen. Bijgevolg moest ook de raming van de bouwkosten worden aangepast. Er moest bovendien rekening worden gehouden met de financiering van de ondertunneling en met de evolutie van de prijzen tussen 1996 tot het van start gaan van de bouwwerken.
De uiteindelijke bouwkost wordt bepaald door de uitslag van de aanbesteding. Bovenop de bouwkosten komen nog de financieringskosten, zoals vergoedingen voor de projectontwikkelaar, verzekeringen, rente, projectbeheer, controle van de werken. De bedragen die achteraf worden genoemd, bevatten ook deze financieringskosten.
De overheid wordt niet door de architect of de aannemer gegijzeld. De studies van de architect en van het technisch bureau zijn een weergave van het behoefteprogramma en van de technische eisen. Op deze studies wordt toezicht gehouden door de Regie der gebouwen. De uitslag van de aanbesteding bepaalt de uiteindelijke bouwkost. De reglementering inzake de overheidsopdrachten garandeert de mededinging. De uitslag van de aanbesteding kan binnen bepaalde grenzen boven of onder de ramingen liggen.
De kostenraming voor projecten waarvoor een architectuurwedstrijd wordt uitgeschreven, zullen steeds een moeilijke opgave blijven, omdat het gedetailleerde behoefteprogramma bij het uitschrijven van de wedstrijd nog niet bekend is en er dus moet worden gewerkt met globale behoeften uitgedrukt in vierkante meter. Bovendien wordt de kostprijs mede bepaald door het architecturale concept, dat pas na de wedstrijd bekend is.
Voor het gerechtsgebouw in Antwerpen heeft de jury een project gekozen op grond van zijn bijzondere architecturale concept. Die kostprijs juist inschatten is vrijwel onmogelijk omdat referenties voor dergelijke concepten ontbreken. De kostprijs van bijvoorbeeld de speciale dakconstructies en van andere innovatieve technieken kon bijzonder moeilijk, zoniet onmogelijk, worden ingeschat.
In vergelijking met de kostprijs per vierkante meter van andere prestigieuze gebouwen in Europa is die van het Antwerpse gerechtsgebouw zeer redelijk. Ik zal mevrouw Van dermeersch een overzichtstabel bezorgen.
Vóór de aanvang van de werkzaamheden werd met de promotoren een erfpachtovereenkomst gesloten. Die overeenkomst loopt tot de beëindiging van het huurcontract, dus zevenentwintig jaar.
Het justitiepaleis wordt, zoals gepland, opgeleverd in juni 2005, zodat tijdens het gerechtelijk verlof de verhuizing kan beginnen.
Mevrouw Anke Van dermeersch (VL. BLOK). - Dat de jury een architecturaal project kiest dat het vooropgestelde budget ruimschoots overschrijdt, vind ik bijzonder eigenaardig. De reële kostprijs ligt uiteindelijk driemaal hoger dan de begrote.
Wij hebben geen boodschap aan een vergelijking met uitgaven in Frankrijk, Australië of Engeland. Onze projecten moet rekening houden met onze budgettaire mogelijkheden.
Bovendien zou het percentage voor het ereloon van de architecten na het afsluiten van de wedstrijd verdubbeld zijn. Ook dat drijft de kostprijs op.
De heer Didier Reynders, vice-eerste minister en minister van Financiën. - Bij de selectie werd een vooraf vastgelegde procedure gevolgd. Er werd een jury aangesteld en die heeft een architecturaal concept gekozen. Aan dat concept hangt een prijskaartje. Ik heb die procedure kort samengevat. Het is juist dat de uiteindelijke kosten uiteindelijk hoger liggen dan verwacht, maar de procedure en het advies van de jury werden gevolgd.