3-28 | 3-28 |
De heer Patrick Hostekint (SP.A-SPIRIT). - Begin 1998 zette het ministerie van Economische Zaken het licht op groen voor de vrije verkoop van contactlenzen. Dit kon omdat contactlenzen in strikte zin geen geneesmiddelen, maar medische hulpmiddelen zijn.
Sindsdien verkopen een aantal supermarkten en drogisterijketens, in navolging van plastiek leesbrilletjes, ook vrij contactlenzen. Die zijn vooral gegeerd door jongeren, die in contactlenzen een uitstekend alternatief zien voor een bril. Het gaat hier zowel om optische lenzen voor oogcorrecties als om fantasielenzen die de ogen een andere kleur geven. Het gaat echter ook om lenzen die men zogenaamd permanent kan dragen, ook als men slaapt.
In tegenstelling tot bij oogartsen en gekwalificeerde opticiens, is de drempel in supermarkten laag en zijn de contactlenzen er relatief goedkoop. Die voordelen wegen echter niet op tegen de schadelijke gevolgen. De lenzen zijn weliswaar van goede kwaliteit, maar grootwarenhuizen kunnen geen garanties of passend advies bieden. Er is geen enkele medische controle en de instructies op de verpakking bieden onvoldoende informatie inzake onderhoud en steriele bewaring. Nochtans kan schadelijke kiemvorming ernstige infecties, oogcomplicaties en zelfs blijvende gezichtsproblemen veroorzaken. Specialisten spreken zelfs van een gevaar voor blindheid.
Op haar jongste jaarlijkse congres wezen de verenigingen van Belgische oogheelkundigen onlangs op de gevaren van onoordeelkundig gebruik van lenzen. Ze vragen dat er een verbod zou komen op de verkoop van contactlenzen in supermarkten en warenhuizen. De oogklinieken en universitaire centra kregen de voorbije vijf jaar namelijk steeds meer te maken met jongeren met beschadigde ogen als gevolg van onoordeelkundig gebruik van contactlenzen die ze in een grootwarenhuis hebben gekocht. Jaarlijks zouden honderden jongeren zware infecties oplopen, zo menen de oogartsen.
Op een mondelinge vraag die ik over dit onderwerp in de plenaire vergadering van de Senaat van 8 december 1998 aan de minister van Volksgezondheid stelde, antwoordde toenmalig minister van Volksgezondheid Colla dat er geen reglementering bestond die dergelijke verkoop verbiedt of aan banden legt. Inmiddels blijkt dat er wel degelijk een Europese richtlijn bestaat die de handel in medische materialen, alsook een aantal veiligheidsaspecten, regelt. Het kabinet van Volksgezondheid liet verstaan dat de vrije verkoop van contactlenzen volledig in overeenkomst is met de Europese richtlijn.
Door de verkoop van lenzen volledig aan de vrije markt over te laten, zodat iedere vorm van controle door een oogarts of een andere gekwalificeerde persoon wegvalt, komt naar mijn oordeel de volksgezondheid in het gedrang. Bestaat er een koninklijk besluit in uitvoering van de Europese richtlijn die de controle op de kwaliteit van contactlenzen die vrij te koop zijn regelt?
Eind 1998 suggereerde minister Colla de oprichting van een adviesgroep bestaande uit oogartsen, opticiens en vertegenwoordigers van Volksgezondheid, Economische Zaken en Middenstand, om na te gaan welke medische hulpmiddelen vrij kunnen worden verkocht, welke alleen door opticiens kunnen worden verhandeld, voor welke hulpmiddelen een voorschrift nodig is en voor welke gevallen de opticien alleen kan optreden. Zijn de adviezen van de werkgroep opgenomen in de eventuele regelgeving? Welke passende maatregelen, overeenkomstig de Europese richtlijn, overweegt de minister, bijvoorbeeld inzake bijkomende informatie en veiligheidsaspecten bij het gebruik van contactlenzen, teneinde de bevindingen van de oogheelkundigen met betrekking tot de volksgezondheid tegemoet te komen?
De heer Rudy Demotte, minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid. - In verband met de gezondheidsaspecten ga ik volledig akkoord met de heer Hostekint. Het is niet goed dat mensen lenzen in slechte omstandigheden dragen. Dat kan schade veroorzaken.
Wat het technische aspect betreft, zijn er twee punten te vermelden: ten eerste, lenzen worden beschouwd als `medical device'. Ze moeten wel beantwoorden aan veiligheidsnormen die op Europees niveau worden uitgevaardigd. De verkoop van lenzen is in België niet gereglementeerd. De Europese richtlijn is dus de algemene richtlijn in België.
Ten tweede, de opticiens worden niet erkend als gezondheidsberoepsbeoefenaars. Zij moeten dus niet beantwoorden aan regels van de Volksgezondheid. Ze wensen deze erkenning niet omdat ze hun beroep beschouwen als een vrij beroep met commerciële belangen die niet verenigbaar zijn met de verplichtingen van een gezondheidsberoep. Daarom is het onmogelijk de verkoop van lenzen voor te behouden aan een beroep dat niet behoort tot de gereglementeerde gezondheidsberoepen. Ik neem mij wel voor om, in samenspraak met mijn administratie, na te gaan of er al dan niet iets aan de situatie kan worden veranderd.
De heer Patrick Hostekint (SP.A-SPIRIT). - Ik dank de minister voor zijn antwoord. Zoals ik al in mijn vraag heb beklemtoond, wordt dit op Europees niveau als een economisch probleem beschouwd. Zoals voor vele andere producten, is ook voor contactlenzen de gezondheid ondergeschikt aan de vrije verkoop ervan. Ik wist niet dat opticiens geen gezondheidswerkers zijn en dat ook niet wensen te worden. Het gaat om een vrij beroep. Zelf heb ik gedurende enkele maanden geprobeerd om contactlenzen te dragen en dit op medische voorschrift en onder medisch toezicht. Ondanks alle voorzorgen was het dragen van contactlenzen schadelijk voor mijn gezondheid.
Het probleem mag zeker niet worden onderschat. Bij een opticien kosten daglenzen 2000 frank per maand, maar in het grootwarenhuis volstaat 200 frank. Dat is verleidelijk, vooral voor jongeren, maar een grootwarenhuis biedt niet dezelfde kwaliteitswaarborgen als een opticien. Er spelen natuurlijk ook modetrends mee, zoals contactlenzen die de kleur van de iris veranderen. Ik begrijp dat jongeren zich hierdoor laten verleiden. Oogartsen en wetenschappers zijn echter tot het besluit gekomen dat het dragen van contactlenzen zonder voldoende voorzorgen op termijn ernstige gezondheidsproblemen en zelfs blindheid kan veroorzaken. Het gezicht heet nochtans het kostbaarste bezit van een mens te zijn.
Mijnheer de minister, u bent weliswaar gebonden door de regelgeving, maar ik zou u toch willen vragen om nog eens contact op te nemen met de wetenschappers. Ik vraag niet dat u de contactlenzen uit de rekken van de grootwarenhuizen laat halen. Zo ver ga ik niet. Ik vraag wel dat betere gezondheidsvoorlichting van de klanten via goed opgeleid personeel en aangepaste bijsluiters zou worden verstrekt.
De heer Rudy Demotte, minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid. - Ik beweer niet dat wij niet moeten optreden. Ik erken dat de mensen bij gebrek aan voorlichting risico's nemen. Sommigen denken inderdaad dat ze contactlenzen kunnen kopen als een stuk zeep.
De heer Patrick Hostekint (SP.A-SPIRIT). - Correcte voorlichting kan veel problemen voorkomen. Ik pleit dus voor bijkomende maatregelen.