3-14 | 3-14 |
De heer Patrick Hostekint (SP.A-SPIRIT). - Het regeerakkoord is duidelijk: de regering zal nadrukkelijk belang hechten aan Afrika, met Centraal-Afrika - in het bijzonder de oud-kolonies Congo, Rwanda en Burundi - als absolute prioriteit. Om dat voornemen kracht bij te zetten hebben de ministers van Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking vorige week een vijfdaagse rondreis gemaakt in de regio van de Grote Meren.
Dat bezoek vond plaats op een scharniermoment want na jaren van burgeroorlog in de regio, waarbij door geweld en ontbering naar schatting 3 tot 4 miljoen slachtoffers vielen, is in Congo deze zomer een overgangsbestuur geïnstalleerd. In dat bestuur zijn zowel de regering van president Kabila als de voormalige rebellen vertegenwoordigd. De missie van de ministers had ontegensprekelijk een politieke boodschap: de belangrijkste spelers in het gebied aanmoedigen om de kans op vrede te grijpen in de aanloop naar de verkiezingen van 2005.
In de pers is het bezoek niet onopgemerkt voorbijgegaan. Ons land heeft in zijn contacten duidelijk aangegeven dat het een voortrekkersrol wil spelen en het heeft zijn bereidheid getoond om samen met de internationale gemeenschap het vredesproces te steunen. Daarvoor wordt de hulp aan Congo, bestemd voor justitie, veiligheid, onderwijs, administratie en gezondheidszorg, nog dit jaar verdubbeld tot 80 miljoen euro. Ook in Oeganda, Rwanda en Burundi werden engagementen aangegaan in het kader van de steun aan dit delicate overgangsproces.
Ik had graag van de ministers vernomen wat de concrete resultaten en engagementen zijn ten gevolge van het bezoek aan de regio van de Grote Meren?
De heer Marc Verwilghen, minister van Ontwikkelingssamenwerking. - Deze reis, de eerste in Centraal-Afrika na het aantreden van de nieuwe regering, had tot doel de laatste ontwikkelingen in de regio te leren kennen, maar vooral de overheden van de Democratische Republiek Congo, Rwanda en Burundi aan te moedigen zich blijvend in te schakelen in de dynamiek van de vredesakkoorden en van de daarin voorziene transitiemechanismen. We hebben er tevens op aangedrongen de weg naar een verdere politieke opening en democratisering voort te zetten.
In de Democratische Republiek Congo hebben we zowel de president als de vier vice-presidenten gewezen op de noodzaak om de doelstellingen van de transitie te eerbiedigen en vooral om alles in het werk te stellen om de rechtsstaat over heel het Congolese grondgebied te herstellen.
De gesprekspartners werd gewezen op het belang van deugdelijk bestuur, transparantie, strijd tegen corruptie en het creëren van een aangepast juridisch kader teneinde de economische samenwerking te bevorderen. Tevens werd gewezen op het belang van goed nabuurschap met buurlanden als Rwanda en Uganda. Samenwerking is immers pas mogelijk op voorwaarde dat de regionale vrede is gewaarborgd.
België zal Congo niet alleen tijdens de transitie, maar ook daarna bijstaan. Naast de traditionele ontwikkelingssamenwerking, zoals gezondheid, opvoeding en landbouw, is het essentieel dat België helpt bij het herstel van de staatsstructuur. Daarom hebben we onze gesprekspartners gewezen op het belang van onze ontwikkelingsprojecten inzake openbaar ambt, justitie en hervorming van het leger. België steunt overigens ook de politiehervorming.
In Uganda waren de betrekkingen met Congo het hoofdthema. Steun aan de Congolese transitie was de hoofdboodschap. Er werd ook dank betuigd voor de Ugandese steun aan de militaire operatie Artemis van de EU in Ituri.
In Rwanda werd het moeilijke democratiseringsproces ondersteund. In de wetenschap dat dit proces niet zonder horten of stoten verloopt en rekening houdend met de vaststellingen ter zake van de EU en andere waarnemers, meent de Belgische regering dat de evolutie van Rwanda zowel vanuit historisch oogpunt, met de nog steeds aanwezige naweeën van de genocide, als in de context van de regionale stabiliteit moet worden bekeken.
In plaats van negatieve kritiek te spuien op een delicaat democratiseringsproces, hebben wij de Rwandese gezagsdragers op het hart gedrukt de herwonnen legitimiteit te gebruiken ten gunste van een nieuwe democratische opening. Het spreekt vanzelf dat belangrijke inspanningen nodig zijn en dat een open, directe en opbouwende dialoog moet worden voortgezet. Onze inspanningen hebben in ieder geval tot doel verzoening, dialoog en opening van de samenleving te bevorderen.
In Burundi ging ons bezoek gepaard met het afsluiten in Pretoria van een akkoord tussen de regering en de grootste oppositiebeweging FDD. Ons bezoek was bedoeld om het transitieproces, dat in 2000 in Arusha is ingeleid, te ondersteunen. Wij hebben de gezagsdragers op het hart gedrukt zich blijvend in te schrijven in het transitieproces. België heeft bilaterale steun, alsook steun via de EU en de internationale instellingen beloofd. Bovendien zijn wij bereid te bemiddelen met de laatst overblijvende oppositiebeweging, namelijk het FNL.
Tot zover de algemene politieke lijnen van ons bezoek. Wat specifiek de ontwikkelingssamenwerking betreft, heb ik tijdens mijn zending in Congo, Rwanda en Burundi een aantal bijzondere overeenkomsten ondertekend en dit voor een totaal bedrag van ongeveer 38 miljoen euro, en niet 80 miljoen euro zoals vermeld in de vraag.
Voor Congo gaat het om een bedrag van 20.000.000 euro, onderverdeeld in 3 bijzondere overeenkomsten. Een eerste betreft de Fourniture de manuels scolaires. Mise à disposition des écoliers des 5e et 6e primaires d'un manuel de français et d'un manuel de mathématiques. Dat is een bijdrage tot de kwaliteitsverbetering van het lager onderwijs voor Frans en wiskunde. Het gaat om een budget van 5.000.000 euro. De duurtijd is één jaar.
Een tweede overeenkomst is de Appui aux initiatives des communautés de base. Dat is een precedent. In de hoofdstad is er een bijdrage aan de armoedebestrijding die veel vruchten heeft afgeworpen. Wij willen dat nu ook in de steden Kisangani, Kindu, Bukavu et Bunia, met inbegrip van de regio Ituri, invoeren ter verbetering van de levensomstandigheden van de bevolking. Het budget bedraagt 10.000.000 euro en de duurtijd is drie jaar.
Een laatste overeenkomst is een Financement d'appuis en expertise à l'État congolais. Het is vooral een administratieve ondersteuning. Het budget bedraagt 5.000.000 euro en de duurtijd is twee jaar.
Met Rwanda zijn vier bijzondere overeenkomsten afgesloten voor een totaal bedrag van 12.957.090 euro. Een eerste heeft betrekking op gezondheidszorg in de streek van Kabgayi. Het betreft een bedrag van 1.754.800 euro en loopt over vijf jaar. Een tweede betreft de gezondheidszorg in Kigali, maar dan het landelijk gebied, voor een bedrag van 4.655.824 euro en een looptijd van vijf jaar. Een derde programma heeft betrekking op een gelijkaardige verbetering van de volksgezondheid in Kigali-stad voor iets meer dan 2.000.000 euro en een duurtijd van vijf jaar. Ten slotte is er een ondersteuning voor de lagere cyclus in het onderwijs, vooral voor de wetenschappelijke vakken, voor een budget van 4.454.130 euro voor een duurtijd van vijf jaar.
Voor Burundi zijn er drie inspanningen gedaan. Een eerste betreft de levensomstandigheden van de rurale bevolking in de provincies Cibitoke en Bubanza voor een bedrag van 171.979 euro en een duurtijd van drie jaar. Een tweede project betreft de gezondheidszorg, namelijk een vermindering van de mortaliteit in de provincie Mwaro voor een budget van 480.370 euro en een duurtijd van drie jaar. Een laatste betreft de salarissen van de administratie voor de maanden januari, maart en mei 2004. Het gaat om een budget van 5.000.000 euro en loopt gedurende vijftien maanden.
Dat zijn de bijzondere overeenkomsten. Voor de toekomst zijn ook enkele afspraken gemaakt. In Congo zullen 4 rondetafels plaatsgrijpen voor de sectoren onderwijs, gezondheidszorg, rurale ontwikkeling en basisinfrastructuur. We zullen proberen twee van die rondetafels dit jaar van start te laten gaan en twee volgend jaar.
Er zijn voorbereidingen getroffen om in 2004 een gemengde commissie met Rwanda te organiseren. In 2004 komt er eveneens een gemengde commissie met Burundi. Voordien zal eind 2003 in Brussel onder medevoorzitterschap van België, nog een forum van donoren worden georganiseerd om de in Genève en Parijs gesloten akkoorden definitief vorm te geven.
De heer Patrick Hostekint (SP.A-SPIRIT). - De SP.A-fractie steunt het Afrikabeleid van de ministers van Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking ten volle. Als ex-kolonisator heeft België een historische en morele verantwoordelijkheid ten opzichte van zijn vroegere kolonies.