2-132 | 2-132 |
Mevrouw Mimi Kestelijn-Sierens (VLD). - In een artikel in de Financial Times van 5 juni jongstleden waarschuwt Europol ervoor dat de invoering van de coupure van 500 euro in januari 2002 zal leiden tot een stijging van het witwassen van geld.
In 10 van de 12 eurozone-landen is de coupure van 500 euro het dubbele of zelfs meer waard van de grootste nationale coupure. Enkel Duitsland en Nederland hebben een biljet van ongeveer deze waarde. Het is wellicht onder druk van deze landen dat de Europese Centrale Bank in 1998 heeft beslist om een biljet van 500 euro te creëren.
In zijn antwoord op een vraag van 24 april 2001 in de Kamercommissie voor de Financiën en de Begroting heeft de minister zijn twijfel geuit over het gebruik van het biljet van 500 euro voor het witwassen van zwart geld. Er zouden volgens hem genoeg andere middelen bestaan om onwettige transacties af te wikkelen.
Wat vindt de minister van de waarschuwing van Europol? Welke andere "even gemakkelijke middelen" bestaan er om onwettige transacties af te wikkelen? Zijn er gegevens over het gebruik van de coupure van 10.000 frank in België? Kan het in omloop brengen van de coupure van 500 euro niet worden uitgesteld tot na de periode van het gebruik van beide munteenheden, zodat de banken een nauwlettender controle kunnen uitvoeren op het witwassen van geld?
De heer Didier Reynders, minister van Financiën. - De vrees van Europol dat het in omloop brengen van de coupure van 500 euro een verhoging van het witwassen van geld met zich zal brengen, kan pas worden beoordeeld op het ogenblik dat deze coupure effectief wordt ingevoerd.
Het gamma van biljetten in euro is gebaseerd op de nationale gebruiken inzake chartaal geld. Verrichtingen met grote coupures in euro vallen op. De grote coupures zijn echter niet allemaal in het bezit van criminelen. Ze worden ook voor het gewone sparen gebruikt. De banksector zal evenwel bijzondere aandacht besteden aan verrichtingen waarbij grote coupures worden gebruikt.
Op internationaal niveau hebben we reeds een strategie besproken om de witwasoperaties van speciën resulterend uit de invoering van muntstukken en biljetten in euro, te kunnen volgen. De geleidelijke harmonisering van de antiwitwasbepalingen op Europees niveau is eveneens een belangrijke bijdrage in de strijd tegen het witwassen van geld. Ik heb dat punt dan ook op de agenda van de Ecofin en van de Eurogroep geplaatst.
Het tegengaan van witwasoperaties en het verzamelen van inlichtingen hierover vallen niet onder mijn bevoegdheid, maar onder die van de minister van Justitie, die terzake samenwerkt met de federale politie, de parketten en de cel voor de verwerking van financiële gegevens. Alle Europese ministers van Financiën en van Justitie zullen gezamenlijk overleg voeren over dit punt.
Het is niet aan mij uit te leggen welke andere manieren er zijn om illegale transacties te doen. Wellicht zullen de criminelen gebruik maken van de omzettingsperiode. Munten uit de eurozone kunnen echter momenteel worden omgewisseld in andere munten, bijvoorbeeld in dollar, om na afloop van de conversieperiode eventueel opnieuw in euro te worden omgewisseld. Bijgevolg mag de waakzaamheid niet beperkt blijven tot de omzettingsperiode. Bovendien kunnen de witwasverrichtingen worden gediversifieerd door de aankoop van vastgoed of van kunstwerken. Deze verrichtingen en de potentiële tussenpersonen moeten nauwlettend in het oog worden gehouden.
Het gebruik van de coupure van 10.000 frank voor witwasoperaties valt op strafrechtelijk vlak onder de bevoegdheid van de minister van Justitie. Ik verwijs in dit verband naar de jaarlijkse verslagen van de cel voor de verwerking van financiële gegevens.
Op de vergadering van 24 april jongstleden van de Kamercommissie voor de Financiën en de Begroting heb ik geantwoord op de vraag van de heer Leterme over het in omloop brengen van grote coupures in euro. De gouverneurs van de Europese Centrale Bank hebben de waarde van de biljetten in euro op 7 juli 1998 vastgelegd en ze hebben beslist biljetten van 500 euro in omloop te brengen. Deze beslissing houdt onder andere rekening met het feit dat in andere landen reeds coupures met ongeveer dezelfde waarde bestaan. Nederland heeft biljetten van 1.000 gulden en Duitsland van 1.000 mark. In deze twee landen vertegenwoordigen deze coupures ongeveer een derde van de waarde van de biljetten die in omloop zijn. In België bestaat ongeveer de helft van het chartale geld in omloop, ongeveer 500 miljard, uit coupures van 10.000 frank. Pas in de loop van 2002 zal een evaluatie kunnen worden gemaakt van het relatieve aandeel van de verschillende coupures in de eurozone en van het gebruik van de grootste coupure.
Ten slotte moet de suggestie om de uitgifte van de coupure van 500 euro uit te stellen tot na februari, het einde van de periode van de dubbele omloop, worden beoordeeld in het kader van de invoering van de euro in de hele eurozone. Hierbij moet ook rekening worden gehouden met de onafhankelijkheid van de centrale banken op dit vlak.
De banken hebben zich wel ertoe verbonden gedurende de periode van dubbele circulatie bij voorkeur kleine coupures in omloop te brengen, onder meer van 20 en van 50 euro. De grote coupures worden pas in omloop gebracht zodra de kleine coupures 50% van het totale geld in omloop uitmaken. De banken zullen de voorwaarden in acht nemen van de antiwitwaswet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld.
Onlangs behandelden twee parlementaire vragen het probleem van het witwassen van geld bij de overgang naar de euro: vraag 465 van volksvertegenwoordiger Leterme van 29 september 2000 en vraag 2-1239 van senator Van Quickenborne van 18 april 2001.
We moeten op Europees niveau aandacht blijven besteden aan het probleem van het witwassen van geld. Wellicht zullen er op de vergadering van de Europese ministers van Financiën en van Justitie nieuwe maatregelen in dat verband worden voorgesteld.
Mevrouw Mimi Kestelijn-Sierens (VLD). - Ik dank de minister voor zijn omstandig antwoord.
De beslissing is onherroepelijk. Er blijft dus een kans dat deze biljetten vooral zullen worden gebruikt in het criminele of zwarte circuit. De minister verzekerde dat er grote waakzaamheid aan de dag zal worden gelegd, ook na de omzettingsperiode. De banken zullen bovendien eerst de kleine coupures in omloop brengen, waardoor een betere controle mogelijk zal zijn. Het is goed dat in Europees verband wordt gezocht naar mogelijkheden voor een betere controle.
Toch hebben de gouverneurs van de centrale banken een verkeerde beslissing genomen. Zelfs in de Verenigde Staten is de grootste coupure 100 dollar, ongeveer 5.000 frank. Ook die coupures worden veel gebruikt in het crimineel circuit. Met biljetten met een waarde van 20.000 frank kan er nog een grotere waarde in een klein valiesje. Ik hoop dat we later nog een evaluatie kunnen maken van de maatregelen die zullen worden genomen.