(Vervolg-Suite)

MONDELINGE VRAAG VAN DE HEER ANCIAUX AAN DE EERSTE MINISTER OVER « HET LOBBYWERK VAN DE EERSTE MINISTER VOOR TRACTEBEL IN KAZACHSTAN »

QUESTION ORALE DE M. ANCIAUX AU PREMIER MINISTRE SUR « LA PRESSION QU'A EXERCÉE LE PREMIER MINISTRE EN FAVEUR DE TRACTEBEL AU KAZAKHSTAN »

De voorzitter. ­ Aan de orde is de mondelinge vraag van de heer Anciaux aan de eerste minister.

Het woord is aan de heer Anciaux.

De heer Anciaux (VU). ­ Mijnheer de voorzitter, het lobbywerk van de eerste minister in Kazachstan voor Tractebel, is een fraaie illustratie van wat Rik Coolsaet in zijn jongste publicatie beschrijft als het feit « dat de buitenlandse diplomatie enkel dient voor commercieel-economische belangenbehartiging en doorgaans andere doelstellingen, onder andere ontwikkelingssamenwerking opzijschuift ».

Wat vandaag met Tractebel gebeurt, is het logische gevolg van de globalisering. Het lot van duizenden arbeidsplaatsen in Vlaanderen, bij onder andere Electrabel en Distrigaz, komt hierdoor in de Franse handen van Suez-Lyonnaise. De enige schuldigen hiervoor zijn de Belgische en Vlaamse regeringen. Zij zijn schuldig omdat de politici in de gemeenschappelijke salons van de Generale het monopolie van Electrabel helpen uitbouwen en omdat de Belgische regering tien jaar geleden de controle van Suez op de Belgische energiesector heeft toegestaan. Vlaanderen wordt afhankelijk gemaakt van Frans kapitaal, maar moet ook toestaan dat de belangen van de bevolking niet optimaal worden behartigd en dit op vele terreinen. Voor wat dividenden en een zitje in een raad van bestuur werd de monopoliepositie van Electrabel in de gemeenten gebetonneerd en blijft de bevolking als klant de zwakste schakel. Bovendien zullen, net als in Kazachstan, zowel de energieproductie als de distributie binnenkort geregeld worden door Parijs, door een groep die vooral oog heeft voor winstcijfers. Tractebel-baas Bodson wordt alvast een ondergeschikte. De Franse belangen zullen meer dan ooit wegen op onze besluitvorming inzake kernenergie. Tractebel verwierf bovendien het monopolie op de know-how van afvalverbranding en is dus verankerd in de hele afvalverwerking.

Wat is het antwoord van de premier op de opwerping dat de huidige positie van Tractebel niet in het voordeel is van de bevolking ? Behoort het tot de taken van een premier om, in een stijl die doet denken aan verre Zaïrese tijden, te lobbyen voor deze « buitenlandse » energieholding en om meer in het algemeen, lobbyist te zijn voor firma's ? Is de premier in Kazachstan nu enkel de verdediger geweest van Franse economische belangen of had deze reis ook louter politieke en immateriële doeleinden ?

De voorzitter. ­ Het woord is aan de eerste minister.

De heer Dehaene, eerste minister. ­ Mijnheer de voorzitter, mijn reis naar de Kaukasus en Centraal Azië had in de eerste plaats tot doel het belang dat dit gebied voor ons heeft te onderstrepen en de banden met België en de Europese Unie aan te halen. We mogen niet vergeten dat het hier gaat om een gebied dat bijzonder strategisch gelegen is tussen Rusland, China, Iran, Turkije en Europa, en dat tot nu toe alles zich daar afspeelde in de schaduw van de voormalige Sovjet-Unie. De stabiliteit van de wereld van morgen zal daar in grote mate worden bepaald. Het is van kapitaal belang dat Europa de banden met die landen aanhaalt omdat ze ook op ons rekenen voor de realisatie van hun stabiliteit en onafhankelijkheid. Bovendien hebben ze een enorm economisch potentieel. Ook Europa zal in de volgende eeuw van deze streek afhankelijk zijn voor zijn energiebevoorrading. Sterke economische banden zijn dus onontbeerlijk. Het promoten van Belgische firma's zoals Tractebel en Petrofina in die landen, waar nog een sterk centraal gezag bestaat en waar politieke steun een grote rol speelt bij het sluiten van contracten die belangrijk zijn voor onze energiebevoorrading, kan dus wel degelijk worden beschouwd als een initiatief dat het Belgisch belang dient.

Wat meer bepaald Tractebel betreft, werden vorig jaar, in overleg met Suez-Lyonnaise des Eaux, de nodige statutaire wijzigingen uitgevoerd om de autonomie van Tractebel te waarborgen. Tractebel is niet alleen belangrijk voor de Belgische energiebevoorrading maar ook voor onze expansie in het buitenland en dit verklaart deze onderhandeling. De aangekondigde operaties van de voorbije weken hebben dit niet fundamenteel gewijzigd. Ik ging niet naar Kazachstan en de naburige landen om daar de Franse belangen te verdedigen. Wanneer firma's hun activiteit in en vanuit België met de nodige autonomie ontplooien, is de kapitaalsstructuur van ondergeschikt belang. Indien ik voor Janssen Pharmaceutica of Smith-Kline naar het buitenland was gegaan, had de heer Anciaux daar waarschijnlijk geen kritiek op gehad. Nochtans opereren deze firma's op het vlak van research en ontwikkeling vanuit België en is hun kapitaal in Amerikaanse handen. Voor mij maakt dit geen verschil uit.

De voorzitter. ­ Het woord is aan de heer Anciaux voor een repliek.

De heer Anciaux (VU). ­ Mijnheer de voorzitter, ik laat die laatste opmerking van de premier voor wat ze waard is. Hoe kan hij immers weten hoe ik zou reageren wanneer er Amerikaanse belangen in het spel zijn ? Indien hij enige voeling zou hebben met mijn overtuiging, zou hij weten dat ik in dat geval precies op dezelfde manier zou reageren.

De premier wil in de eerste plaats de banden aanhalen. Het is echter vreemd dat hij juist naar drie landen gaat waar de Belgische diplomatie geen ambassades heeft. Is dit geen zijdelingse uiting van kritiek op het beleid van het ministerie van Buitenlandse Zaken dat niet genoeg moeite zou doen om in die gebieden ambassades te installeren ?

De lobbying van de eerste minister voor Tractebel en Petrofina is flagrant. De reacties in de pers liegen er niet om : het lobbywerk was duidelijk zijn eerste doelstelling. De eerste minister ging daarin zelfs erg ver. Hij was bereid tot verregaande afspraken met autoritaire regimes, zolang dit het belang van de twee firma's diende. Tractebel had in Kazachstan heel wat problemen met de lokale overheden en met de bevolking omdat het optreden van het bedrijf nefaste gevolgen zou hebben voor de bevolking. Moet men bij dergelijke zendingen ook geen rekening houden met de bevolking van de plaatsen die men bezoekt ?

Ik vraag mij trouwens af of het wel de rol is van de eerste minister om zich steeds opnieuw in te zetten ten voordele van de grote en machtige lobby's terwijl het huidige regeerbeleid niet bepaald gunstig is voor de Belgische economische opleving en zeker niet voor de kleine en middelgrote ondernemingen in Vlaanderen. (Protest op de banken van de CVP.)

Ik stel vast dat de heren van de CVP wakker worden, al veronderstel ik wel dat de eerste minister echt wel in staat is zichzelf te verdedigen.

De voorzitter. ­ Het incident is gesloten.

L'incident est clos.