1-128 | 1-128 |
Sénat de Belgique |
Belgische Senaat |
Annales parlementaires |
Parlementaire handelingen |
SÉANCES DU JEUDI 10 JUILLET 1997 |
VERGADERINGEN VAN DONDERDAG 10 JULI 1997 |
De voorzitter. Aan de orde is de mondelinge vraag van de heer Hostekint aan de minister van Buitenlandse Zaken.
Het woord is aan de heer Hostekint.
De heer Hostekint (SP). Mijnheer de voorzitter, een drietal maanden geleden bracht de senaatscommissie voor de Buitenlandse Aangelegenheden een bijzonder leerrijk studiebezoek aan Zuid-Oost-Azië, meer bepaald aan Vietnam, Cambodja en Hong Kong.
Ik meen te mogen zeggen dat vooral het bezoek aan Cambodja een diepe indruk heeft nagelaten op de commissieleden. Dit land heeft in de jaren 60 en 70 enorm geleden onder de gevolgen van de Koude Oorlog. In de periode 1975-1979 kende het bovendien het schrikbewind van Pol Pot, waarbij honderdduizenden Cambodjanen het leven hebben gelaten.
Tijdens het bezoek had ik de indruk dat Cambodja stilaan uit een diep dal aan het klauteren is. Hierbij moet worden onderstreept dat België een bijzonder positieve bijdrage heeft geleverd aan de wederopbouw van Cambodja, vooral door de hulp bij de ontmijning van het land.
Sinds vorige week woedt helaas opnieuw een burgeroorlog in Cambodja. Daarover wil ik enkele vragen stellen. Zijn de ongeveer 200 Belgen in Cambodja in veiligheid? Heeft de regering of de minister reeds een initiatief genomen tot een eerste humanitaire hulpverlening aan Cambodja? België heeft onder het beleid van de minister van Buitenlandse Zaken een voortrekkersrol gespeeld inzake conflictpreventie en conflictbemiddeling in de wereld. Overweegt de minister een initiatief terzake in het kader van de Europese Unie of van een internationale organisatie? Hoe moet het verder met de ontwikkelingsprojecten in Cambodja ?
De voorzitter. Het woord is aan minister Derycke.
De heer Derycke, minister van Buitenlandse Zaken. Mijnheer de voorzitter, de vraag van de heer Hostekint biedt mij de gelegenheid een aantal zaken met betrekking tot de ellendige toestand in Cambodja toe te lichten en iets te zeggen over de positie van onze landgenoten. Op die manier kan worden verhinderd dat hierover de meest uiteenlopende persberichten worden verspreid.
Wat de concrete toestand betreft, kan ik de heer Hostekint meedelen dat er momenteel ongeveer 160 Belgen in Cambodja verblijven. Het gaat in de eerste plaats om medewerkers van VN-organisaties. Een groot deel van onze hulpoperaties verliepen immers via de VN, bijvoorbeeld via de UNDP. Voorts zijn er ook Belgische NGO's, zoals Artsen zonder Grenzen en Handicap International, wier aanwezigheid wegens de ontmijningen voor de hand ligt. Ten slotte, verblijven er ook heel wat Belgische zakenlui en toeristen in Cambodja. Ongeveer 25 van deze toeristen zijn Belgen van Cambodjaanse origine, die op het ogenblik van de onlusten een rondreis in Cambodja maakten. Een deel van de Belgen werd in de loop van de voorbije dagen en uren op verschillende manieren per helicopter of waar dit mogelijk en verantwoord was langs de weg, door VN-organisaties en door onze eigen ontmijningsorganisatie CMAC geëvacueerd uit Siem Reap in de buurt van Angkor Wat en uit Sihanoukville, waar de Belgen van Cambodjaanse oorsprong zich bevonden. Op dit ogenblik verblijven de meeste Belgen in de hoofdstad Phnom Penh.
Volgens de informatie die op het ogenblik beschikbaar is, zijn er geen Belgische slachtoffers te betreuren.
België heeft geen ambassade in Cambodja, dat tot het rechtsgebied van de ambassadeur in Bangkok behoort. De Belgische belangen in Cambodja worden door de Duitse ambassade behartigd.
Van bij het uitbreken van de crisis stond de Belgische ambassade in Bangkok in nauw contact met de Duitse, de Franse en andere Westerse ambassades en werd verkregen dat de Belgen die dit wensten, werden meegenomen bij de evacuaties uit de provincie naar de hoofdstad en op evacuatievluchten naar buurlanden.
De ambassade had vijf Belgen aangeduid een in Siem Reap, twee in de hoofdstad en twee militaire ontmijners om de coordinatie ter plaatse te verzorgen. De Dienst voor Humanitaire Bijstand van het ministerie van Buitenlandse Zaken werd en wordt voortdurend ingelicht over de situatie van de Belgen.
De Belgische ambassades in de buurlanden werd opdracht gegeven om eventueel geëvacueerde Belgen op de plaatselijke luchthaven op te vangen. Gisteren kwamen tien Belgen in Bangkok aan en werd een Belgische diplomaat vanuit Bangkok naar Cambodja gezonden, niet alleen ter versterking, maar ook om de coördinatie ter plaatse waar te nemen en permanente contacten te verzorgen met de ambassades van de buurlanden.
Na overleg met het kabinet van het ministerie van Landsverdediging en met de toestemming van de ontmijningsorganisatie CMAC, die onder VN-supervisie werkzaam is, hebben de twee in Cambodja werkzame Belgische militaire ontmijners een permanentie op de luchthaven van Phnom Penh geïnstalleerd voor de registratie, de opvang en de begeleiding van de Belgische burgers. Op het ogenblik vindt overleg plaats tussen de ambassades en de diplomatieke vertegenwoordiging in Phnom Penh. Naar alle waarschijnlijkheid zal de toeristen en de families van de residenten het advies worden gegeven om het land via de normale weg, met charter- en commerciële vluchten te verlaten.
In het kader van de uitvoering van de Akkoorden van Parijs van 1991 heeft de VN de omvangrijke UNTAC-operatie opgezet, die uiteindelijk heeft geleid tot een normalisering van de toestand in Cambodja en de organisatie van verkiezingen in 1993. Deze VN-operatie heeft de internationale gemeenschap twee miljard dollar gekost. België heeft hieraan actief deelgenomen, zowel door een financiële bijdrage als door het leveren van manschappen. De heer Hostekint heeft terecht gewezen op onze rol in de preventieve diplomatie.
De verkiezingen brachten geen duidelijke overwinnaar en resulteerden in een coalitieregering die op dualiteit stoelde. Prins Norodom Ranaridh van de royalistische partij Funcinpec, de zoon van Sihanoek, en Hun Sen, ex-communist en ex-lid van de Rode Khmer, werden beiden copremier. Zij hebben elk geprobeerd om zoveel mogelijk leden van de gelukkig maar afkalvende Rode Khmer naar zich toe te halen, met het doel de politieke meerderheid te verkrijgen met het oog op de verkiezingen van mei van volgend jaar.
Het land wordt nu voor de zoveelste keer in diepe ellende gedompeld. Copremier Hun Sen heeft de macht grotendeels overgenomen. Prins Ranaridh is tijdelijk uitgeweken zeg maar gevlucht naar Parijs.
Prins Ranaridh wil deze zaak aanhangig maken bij de Veiligheidsraad in New York. Hun Sen op zijn beurt roept de internationale gemeenschap op de soevereiniteit van Cambodja te erkennen en dit te beschouwen als een interne aangelegenheid. We moeten het standpunt van de Veiligheidsraad afwachten.
Vandaag zal het Luxemburgs voorzitterschap een demarche doen in Kuala Lumpur, waar de ministers van Buitenlandse Zaken van de ASEAN-landen in spoedvergadering zijn om de toestand in Cambodja te bespreken en om de gevolgen van deze situatie te evalueren voor de eventuele toetreding van Cambodja tot de ASEAN.
Zoals men weet had de ASEAN beslist om Laos, Birma en Cambodja tot hun alliantie te laten toetreden. Een en ander zou vandaag op de helling kunnen komen te staan.
Het Luxemburgs voorzitterschap heeft aan het voorzitterschap van de ASEAN aandacht gevraagd voor een drietal punten.
Aandacht wordt gevraagd voor de verklaring van de Europese Unie van 7 juli laatstleden waarin wordt opgeroepen tot het instellen van een staakt-het-vuren, en tot steun aan de vraag van koning Sihanoek aan beide copremiers om de dialoog te heropenen en, zoals afgesproken, de situatie in Cambodja te normaliseren door de organisatie van wetgevende verkiezingen in mei 1998.
Ten tweede, de Cambodjaanse autoriteiten wordt verzocht om de Akkoorden van Parijs na te leven, want anders zal het bereikte evenwicht volkomen teloorgaan.
Ten derde is er een oproep om de internationale gemeenschap te bewegen tot een verklaring waarin zij er zich toe verbindt om financieel bij te dragen tot de reconstructie en de rehabilitatie van Cambodja. De Lid-Staten van de Europese Unie zijn de belangrijkste donoren en hebben reeds een belangrijke financiële bijdrage geleverd. Aan de ASEAN wordt gevraagd om in dit verband als bemiddelaar op te treden.
Het politiek comité van morgen, 11 juli, zal een resolutie voorbereiden die zal worden besproken tijdens de vergadering van de Algemene Raad van 22 en 23 juli aanstaande.
Staatssecretaris Moreels heeft nog niets ondernomen op het vlak van de noodhulp omdat de situatie op dit ogenblik niet alleen onduidelijk, maar ook zeer onveilig is.
Heel wat Belgen zijn werkzaam in de internationale hulpprogramma's. Dat is mijns inziens de beste werkwijze.
Tot daar mijn verslag over de zeer zorgwekkende situatie in Zuid-Oost-Azië. Wij moeten ons ervoor hoeden dat de onrust niet naar andere landen uitdeint, zoals in het verleden meer dan eens is gebeurd.
De voorzitter. Het woord is aan de heer Hostekint voor een repliek.
De heer Hostekint (SP). Mijnheer de voorzitter, mevrouw Thijs en de heer Olivier, die ook deel uitmaakten van de internationale delegatie, zullen het ermee eens zijn dat het pijn doet vast te stellen dat het broze evenwicht dat gedurende jaren werd opgebouwd, opnieuw wordt verstoord en dat duizenden mensen op de vlucht moeten slaan.
De Belgische regering erkent geen regimes, maar wel Staten. Van de minister zou ik niettemin graag vernemen hoe de regering staat tegenover de interne strijd die in Cambodja is losgebarsten.
Welke houding neemt de regering aan ten aanzien van het regime van Hun Sen, die door een staatsgreep aan de macht kwam ?
De voorzitter. Het woord is aan minister Derycke.
De heer Derycke, minister van Buitenlandse Zaken. Mijnheer de voorzitter, de Belgische regering erkent inderdaad alleen Staten. Verder respecteren wij het Verdrag van Parijs en dus het covoorzitterschap van de Cambodjaanse regering. Wij wachten nu eerst de internationale evaluatie af en zullen op 22 en 23 juli in Luxemburg definitief ons standpunt bepalen, liefst in gezamenlijk overleg met de andere Lid-Staten van de Europese Unie.
De voorzitter. Het incident is gesloten.
L'incident est clos.