Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-870

van Julien Uyttendaele (PS) d.d. 24 november 2020

aan de vice-eersteminister en minister van Justitie, belast met Noordzee

Coronacrisis - Justitie - Elementaire sanitaire maatregelen - Richtlijnen - Niet-verlenging tijdens de tweede golf - Justscan-systeem - Toegang (Covid-19)

epidemie
openbaar gebouw
rechtsvordering
personeel
magistraat
werk op afstand
rechtsstelsel

Chronologie

24/11/2020Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 24/12/2020)
24/12/2020Antwoord

Vraag nr. 7-870 d.d. 24 november 2020 : (Vraag gesteld in het Frans)

Anders dan tijdens de eerste golf van de covidcrisis, toen alle gerechtelijke procedures werden opgeschort om de verspreiding van het virus tegen te gaan, en enkel dringende zaken nog werden behandeld, blijkt dat tijdens de tweede golf van oktober-november 2020 de richtlijnen nogal verschillen van de maatregelen die aanvankelijk werden genomen.

Met uitzondering van het personeel dat zich in quarantaine bevindt - dat is onder meer het geval voor verschillende kamers van de Franstalige rechtbank van koophandel te Brussel - schijnt momenteel verder niets de rechtsgang te hinderen.

Justitie is uiteraard een essentiële sector, maar toch kan men zich vragen stellen over dergelijke beslissingen van de gerechtelijke overheid in tijden van pandemie.

Afgaand op tal van getuigenissen van Brusselse advocaten en rechtsonderhorigen worden de basisregels in verband met het fysiek afstand houden en het maximum toegelaten aantal personen in eenzelfde ruimte niet goed nageleefd.

Tijdens een rechtszitting op 4 november 2020 in de plechtige zittingzaal van het Hof van Beroep te Brussel waren daar tussen de honderd en de tweehonderd personen (voornamelijk advocaten, politieagenten, magistraten van de zetel en vele griffiers) samen aanwezig. Die zaal was onvoldoende verlucht en van fysieke afstand was er al helemaal geen sprake.

Een eerste zitting die verband hield met het dossier had al plaatsgevonden op 23 september 2020, met een nog groter aantal aanwezigen, aangezien zich daar ook bijna zeventig gedaagden en tientallen burgerlijke partijen bevonden.

Bovendien zijn er blijkbaar bij de Franstalige griffies van de Correctionele rechtbank en van de Raadkamer van Brussel lange wachtrijen voor het raadplegen van dossiers omdat er een schrijnend tekort heerst aan computers.

Advocaten, die vanuit hun kantoor geen toegang hebben tot die dossiers, moeten noodgedwongen foto's maken van het computerscherm waar ze voor staan. De daaruit voortvloeiende drukte vertraagt in Brussel het inkijken van dossiers door de rechtsonderhorigen en hun advocaten, wat op die plaatsen wellicht een nog ruimere verpreiding van het virus teweegbrengt, terwijl het afstand houden daar al sterk te wensen overlaat.

Onze ziekenhuizen liggen bijna vol en het is stuitend vast te stellen dat justitie niet evenzeer als andere overheidsdiensten of privébedrijven meewerkt aan de noodzakelijke sanitaire inspanning.

Tijdens de coronacrisis werden maatregelen genomen in het Overlegcomité,waarin zowel het federale niveau als de deelstaten vertegenwoordigd zijn. Die federale gezondheidsrichtlijnen hebben een impact op het grondgebied van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en beïnvloeden het beleid op gewestelijk niveau en op het niveau van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC). Daarom heeft deze vraag een transversaal karakter.

In dit verband wens ik u de volgende vragen te stellen:

1) Waarom zijn de richtlijnen die uitgevaardigd worden tijdens de tweede golf zo verschillend van die welke tijdens de eerste golf golden, met name wat betreft de rechtszittingen?

2) Werden er richtlijnen gegeven om het aantal personen aanwezig in een rechtszaal te beperken?

3) Waarom wordt het Justscan-systeem, dat het mogelijk maakt om vanop afstand toegang te krijgen tot strafrechtelijke dossiers, niet ter beschikking gesteld van advocaten, door hen de code(s) ter beschikking te stellen (minstens voor personen die niet in voorhechtenis zitten) betreffende de dossiers waarvan ze inzage hebben gevraagd?

Antwoord ontvangen op 24 december 2020 :

1) Tijdens zowel de eerste als de tweede «lockdown» werd de continuïteit van de dienstverlening steeds gegarandeerd, mits respect voor de gezondheid en de veiligheid van de medewerkers (magistraten & gerechtspersoneel) en de bezoekers. Er zijn inderdaad echter enkele verschillen.

Tijdens de eerste golf was er sprake van een volledige lockdown, en heeft het College van de hoven en rechtbanken aldus een kader uitgezet dat strikter was: de focus lag op het laten doorgaan van «dringende zaken», jeugd- en familiezaken, strafzaken en verschijning van gedetineerden, met gebruik van de schriftelijke procedure & video-conferencing indien mogelijk, en uitstel van de niet-dringende (burgerlijke) zaken, enz. Het kader dat gehanteerd wordt tijdens de tweede golf (gedeeltelijk lockdown) gaat echter uit van het principe dat alle zaken in principe worden behandeld, op voorwaarde dat de betrokken korpschef lokaal beslist hoe en in welke mate de zittingen kunnen doorgaan in functie van de gezondheid en de veiligheid van de medewerkers en de bezoekers, en tevens in functie van de beschikbaarheid van de magistraten en het gerechtspersoneel.

2) We verwijzen hiervoor in de eerste plaats naar het persbericht van het College van de hoven en rechtbanken van 15 mei 2020: https://www.rechtbanken-tribunaux.be/sites/default/files/nieuwsartikels/persbericht-chr-exit-covid19-2020-05-15-nlfr.pdf.

Kort samengevat zijn de belangrijkste maatregelen – die echter nog kunnen evolueren afhankelijk van de maatregelen van de regering – social distancing, beschermingsmateriaal (handgels, mondmaskers, plexiglas), bewegwijzering in de gerechtsgebouwen, telewerk indien mogelijk, elektronische neerlegging van de stukken en ten slotte het optimaliseren van de zittingen (video-zittingen, vermijden van transfers van gedetineerden, enkel dringende zittingen tijdens de lockdown, beperken van het aantal aanwezigen tijdens de zittingen onder andere door het werken met tijdsblokken, schriftelijke procedure, enz.).

Voor wat betreft deze maatregelen geeft het College enkel een algemeen kader. De praktische organisatie van de zittingen en de bezoeken aan de gerechtsgebouwen (toegang zittingszalen en griffie, circulatie, mondmaskers, enz.) wordt echter specifiek bepaald door de lokale directiecomités, aangezien de situatie in de verschillende gebouwen sterk verschilt.

3) Voor alle dossiers die maandelijks toegevoegd worden aan het JustScan platform is het duidelijk dat een consultatie vanop afstand voor de betrokken advocaten een belangrijke meerwaarde kan bieden zowel tijdens als na de huidige sanitaire crisis van Covid-19. De huidige oplossing voor deze elektronische raadpleging, Consult Online, is echter technisch niet geschikt om dit op een gerichte en veilige wijze mogelijk te maken. De stafdienst ICT van de federale overheidsdienst (FOD) Justitie definieerde het Consult Online 2.0 project om de nodige aanpassingen door te kunnen voeren en in een dergelijke externe raadpleging te kunnen voorzien. Een navraag langs die zijde leert echter dat de nodige workshops met alle betrokken actoren weliswaar georganiseerd worden maar dat voor de eigenlijke realisatie ervan het vandaag ontbreekt aan de nodige project management capaciteit. Het inhuren van een externe consultant om in deze capaciteit te kunnen voorzien is momenteel geblokkeerd omwille van budgettaire tekorten. Om deze redenen is het daardoor vandaag ook niet mogelijk om een projectie te geven voor wat betreft de timing van het voorziene project.