|
|
Justitie - Strafprocedure - Strafrechtspraak - Videocommunicatie - Mogelijke optie in België - Overbrenging van gedetineerden - Cijfers en tendensen
strafprocedure
strafrechtspraak
gedetineerde
videocommunicatie
| 8/2/2024 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 14/3/2024) |
| 23/2/2024 | Antwoord |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-2196
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-2197
In december 2023 heeft de Brusselse raadkamer een verdachte vrijgelaten wegens problemen bij het vervoer van de gevangenis van Haren naar het gerechtsgebouw. Dit is een herhaaldelijk optredend probleem, dat leidt tot vertragingen en zelfs afwezigheden bij hoorzittingen. Een rechter van de raadkamer beschouwt dit als een structureel falen dat de rechtstaat en de fundamentele rechten van verdachten aantast. Op 22 december 2023 werd aldus een verdachte van drugshandel om deze reden vrijgelaten, wat resulteerde in een beroep van het Brusselse parket. Het parket benadrukt dat dit een structureel probleem is, niet veroorzaakt door overmacht, en wijst op personeelstekort bij de directie Beveiliging van de federale politie, verantwoordelijk voor het gevangenentransport (cf. https://www.bruzz.be/actua/justitie/verdachte-vrijgelaten-omdat-hij-niet-tijdig-vervoerd-wordt-naar-justitiepaleis-2024).
In Nederland grijpt men naar moderne, digitale middelen om getuigen en verdachten te verhoren: men maakt er gebruik van videoconferentie in rechtszaken, ook wel bekend als «telehoren».
Het maakt gebruik van directe beeld- en geluidsverbindingen, waardoor rechters en officieren van justitie verdachten of getuigen op afstand kunnen ondervragen. Dit biedt alle betrokkenen een realistisch beeld van de situatie elders. Daarnaast is het mogelijk om documenten uit te wisselen via een documentencamera of fax.
De voordelen van videoconferentie in rechtszaken zijn voornamelijk gericht op kostenefficiëntie en tijdsbesparing. Het elimineert de noodzaak van dure beveiligde transporten, vermindert de kans op ontsnapping tijdens transport, verkort wachttijden voor zittingen en maakt het mogelijk om digitale opnamen te gebruiken voor onderwijsdoeleinden met toestemming.
Videoconferentie is met name geschikt voor eenvoudige standaardzittingen, zoals de verlenging van de voorlopige hechtenis, terwijl complexe zaken, zoals ernstige misdrijven, minder geschikt zijn. De beslissing om videoconferentie in te zetten wordt genomen door degene die het verhoor leidt en kan niet worden aangevochten.
Tijdens een hoorzitting met videoconferentie hebben advocaten de keuze om aanwezig te zijn in de rechtbank of bij hun cliënt. Soms wordt bewijs uit videoconferenties gebruikt, tenzij dit nadelig is voor de verdediging van de verdachte.
Naast videoconferentie worden ook andere vormen van videocommunicatie toegepast in rechtszaken, zoals tolken op afstand, videorapporten van deskundigen en (eerstelijns) medische hulpverlening op afstand. Bovendien integreren organisaties in het strafrecht, zoals politie, openbaar ministerie, Raad voor de rechtspraak en dienst Justitiële Inrichtingen, steeds meer videocommunicatie in hun digitale informatie-uitwisseling (cf. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/rechtspraak-en-geschiloplossing/vraag-en-antwoord/hoe-werkt-videoconferentie-in-rechtszaken).
Wat betreft het transversaal karakter van de schriftelijke vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de Kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2022-2025, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het betreft dus een transversale aangelegenheid met de Gewesten waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.
Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:
1) Kan u gedetailleerd meedelen in welke mate «telehoren» als een mogelijke optie in ons land wordt overwogen? Indien niet, kan u uitgebreid uitleggen wat de positieve en negatieve aspecten zijn van «telehoren» en waarom de negatieve aspecten uiteindelijk doorslaggevend kunnen zijn? Indien wel, wanneer zou deze aanpak geïmplementeerd kunnen worden? Zijn er specifieke categorieën rechtszaken waarbij «telehoren» bijzonder effectief zou kunnen zijn? Zo ja, welke zijn deze en kan u eventueel ook meedelen waarom?
2) Zijn er in ons land al proefprojecten met betrekking tot «telehoren» uitgevoerd? Zo ja, wat waren de conclusies? Zijn er cijfers beschikbaar over de tevredenheid van alle betrokken partijen (rechters, advocaten, verdachten) bij het gebruik van videoconferentie in rechtszaken? Zo ja, wat zijn deze cijfers en welke conclusies kunnen hieruit worden getrokken?
Als dat niet het geval is, overweegt u om dergelijke proefprojecten op te zetten? En zo ja, kan u een raming geven wanneer dergelijke projecten geïmplementeerd zullen worden?
3) Wat is de jaarlijkse kostprijs van gevangenistransporten, inclusief de aanschaf en het onderhoud van het rollend materieel, politie-escorte en begeleidend personeel? Hoeveel werkuren worden hier jaarlijks aan besteed? Zijn er plannen om deze kosten te verminderen door meer gebruik te maken van digitale communicatiemiddelen zoals videoconferentie?
4) Wat zijn de verwachte milieu-impact en kostenefficiëntie van een breder gebruik van «telehoren» in vergelijking met traditionele gevangenistransporten? Zijn er recente studies of rapporten beschikbaar over deze aspecten?
5) Wat is uw standpunt over het gebruik van videoconferentie in eenvoudige standaardzittingen, zoals de verlenging van de voorlopige hechtenis, en in hoeverre denkt u dat dit een oplossing kan bieden voor de structurele problemen bij gevangenentransporten in ons land?
6) In Nederland wordt videoconferentie niet alleen gebruikt voor getuigen en verdachten, maar ook voor tolken op afstand, videorapporten van deskundigen en medische hulpverlening op afstand in rechtszaken. Overweegt u dergelijke toepassingen van videocommunicatie in het Belgische rechtssysteem? Zo ja, welke voordelen ziet u hierin?
7) Hoeveel procent van de rechtszaken in België maakt momenteel gebruik van moderne digitale middelen, zoals videoconferentie of «telehoren», voor het verhoren van getuigen en verdachten? Welke maatregelen worden genomen om het gebruik van dergelijke digitale middelen uit te breiden en te optimaliseren?
Tekst nog niet beschikbaar.