Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-1611

van Rik Daems (Open Vld) d.d. 11 mei 2022

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid

Druglabo's - Smokkel - Drugsdumping - Milieuverontreiniging - Cijfers en tendensen

verdovend middel
zwarte handel
chemische verontreiniging
chemisch afval
gevaarlijk afval

Chronologie

11/5/2022Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 9/6/2022)
14/11/2022Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1612
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1613

Vraag nr. 7-1611 d.d. 11 mei 2022 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Uit Nederlandse cijfers van de politie blijkt dat dumpingen van drugsafval vorig jaar weer toenamen (cf. https://www.trouw.nl/binnenland/dumpingen-drugsafval-in-natuur-vorig-jaar-toegenomen-minder-opgerolde-drugslabs~b34587fc/). Hun politie trof vorig jaar 208 dumpingen van chemisch drugsafval aan. Een stijging van 14 % ten opzicht van 2020, zo blijkt. Het gaat om dumpingen van vaten en jerrycans vol chemicaliën in de natuur, onder meer afkomstig van XTC-productie. Ook lozen drugscriminelen in het oppervlaktewater of de bodem, of wordt het afval verbrand. De omvang kan sterk verschillen van enkele tientallen tot duizenden liters.

Opvallend is dat het aantal opgerolde drugslabs waar synthetische drugs werden geproduceerd vorig jaar is afgenomen. In 2021 ging het om 69 locaties, tegenover 108 een jaar eerder. Afgelopen twee jaar zijn verschillende criminele netwerken strafrechtelijk aangepakt, zo verklaart de politie de daling. Deze organisaties hielden zich op grootschalige wijze bezig met het opzetten en runnen van drugslabs.

De afgelopen tien jaar zijn meer dan honderd synthetische drugslabs ontdekt. Aangezien België en Nederland de belangrijkste producenten van MDMA (3,4-methyleendioxymethamfetamine, ook XTC genoemd) en amfetamines zijn in Europa, kampen beide landen met een onzichtbare afvalstroom veroorzaakt door de illegale productie van drugs (cf. https://www.apache.be/nl/2021/06/17/illegale-drugslabs-schaden-milieu).

Een MDMA-pil geproduceerd in een Belgisch drugslab kost ongeveer 10 euro, maar de milieukosten van deze illegale handel blijven verborgen. Volgens een Nederlandse studie van 2017 wordt per kilo geproduceerde MDMA en amfetamines tussen de 6 en 10 kilogram of 10 en 20 kilogram chemisch afval geproduceerd.

Dat het aantal dumpingen van drugsafval niet is gedaald, maar in sommige provincies juist sterk is gestegen heeft volgens de politie te maken met het totale volume dat vermoedelijk is afgenomen. Het gaat dus om meer kleinere lozingen en bijvoorbeeld meer aangetroffen lege verpakkingen.

Wat betreft België werden er door de coronacrisis minder druglabs gevonden. In 2020 zijn er nog 21 labs gevonden, vorig jaar 7, en dit jaar nog geen enkel (cf. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/03/30/parket-limburg-laat-burgers-ruiken-aan-drugsafval-en-cannabis-h/).

Wat betreft het transversaal karakter van de schriftelijke vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de Kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016-2019, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het betreft dus een transversale aangelegenheid met de Gewesten waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd:

1) Hoeveel ton aan drugsafval werden er aangetroffen de voorbije drie jaren? Zou u dit uit kunnen splitsen per provincie? Zijn er tendensen zichtbaar? Hoeveel invloed heeft de coronacrisis hierop?

2) Welke stoffen werden er teruggevonden op jaarbasis? Hoeveel bedragen de onkosten voor de vernietiging van dit drugsafval op jaarbasis? Kan er materieel herwonnen worden uit dit afval?

3) Hoeveel milieuschade loopt men op jaarbasis financieel op door dumping van illegaal drugsafval? Wordt dit afval meestal in de natuur gedumpt? Indien ja, wat voor schade brengt dit aan fauna en flora toe? Hoeveel zijn de doorsnee kosten om dit te saneren? Op wie worden de kosten meestal verhaald?

4) Van het aantal meldingen in de jongste drie jaar van gedumpt illegaal drugsafval, hoeveel daders werden er daadwerkelijk opgepakt? Welke straffen kregen deze daders? Kunt u ook de nationaliteit van de gevatte daders meedelen?

5) In welke vorm wordt dergelijk drugsafval meestal gedumpt? Wat zijn de risico's, zowel voor mens als natuur?

6) Waarom heeft Limburg zo vaak te kampen met zowel druglabs als drugafval? Kan u de mogelijke oorzaken hiervan geven? Heeft men plannen uitgewerkt om deze regio beter te ondersteunen in de bestrijding hierin? Zo ja, wat heeft men reeds bereikt hierrond? Welke plannen staan er nog in de steigers?

7) Naast gedumpt drugsafval, zou u kunnen duiden of druglabs nog andere soorten afval of vuilnis produceren die schadelijk zouden kunnen zijn voor de omgeving? Hoeveel van dit soort zaken werden de jongste drie jaar aangetroffen? Wat waren de kosten van verwijdering?

Antwoord ontvangen op 14 november 2022 :

De afgifte van milieuvergunningen en het beheer van afvalstoffen, en met name van afval van geneesmiddelen, valt onder de bevoegdheid van de Gewesten. Ik stel voor dat u contact opneemt met de regionale minister van Milieu, mevrouw Zuhal Demir.