Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-1540

van Rik Daems (Open Vld) d.d. 30 maart 2022

aan de vice-eersteminister en minister van Mobiliteit

Voertuigen - Intelligent Speed Assistent (ISA) - Event Data Recorder (EDR) - Data-gebruik - Bescherming van de privacy - Maatregelen - Installatie van de systemen - Meerkost - Impact op het milieu

automobiel
verkeersveiligheid
snelheidsvoorschriften
gegevensverwerking
eerbiediging van het privé-leven

Chronologie

30/3/2022Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 28/4/2022)
28/4/2022Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1539
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1541

Vraag nr. 7-1540 d.d. 30 maart 2022 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In nieuwe auto's is vanaf juli 2021 de snelheidsbegrenzer «Intelligent Speed Assistent» (ISA) verplicht. Dit waarschuwingssysteem moet ervoor zorgen dat automobilisten de maximumsnelheid niet overschrijden (cf. https://www.vpngids.nl/nieuws/kamervragen-over-privacygevolgen-snelheidsbegrenzer/).

De ISA waarschuwt bestuurders als ze de maximumsnelheid overschrijden. Dit zou zorgen voor minder verkeersongevallen. De Nederlandse minister van Infrastructuur en Waterstraat liet in februari 2022 weten dat het ISA-systeem geen data opslaat. De snelheidsbegrenzer is ook niet door verzekeraars te gebruiken voor het berekenen van de premie.

Naast de ISA wordt ook de «Event Data Recorder» (EDR) ingevoerd in Europa. Deze zwarte doos registreert voertuigdata van voor en na een mogelijk ongeluk. Voorbeelden van technische zaken die worden opgeslagen zijn snelheid, remweg en activering van de airbags. De geanonimiseerde EDR-gegevens zullen worden gebruikt om de gebeurtenissen van vlak voor en na een ernstig ongeluk te analyseren.

De EDR slaat geen GPS-data of andere identificerende gegevens van de auto op. In tegenstelling tot het ISA-systeem kan de EDR niet door de bestuurder worden uitgeschakeld omdat deze bijdraagt aan het uitvoeren van ongevalsanalyses.

Verkeer en verkeersreglementering vallen onder de federale bevoegdheid, zaken rond verkeersveiligheid vallen onder de bevoegdheid van de Gewesten. Er bestaan verder samenwerkingsakkoorden tussen de federale overheid en de deelstaten over verkeer en verkeersveiligheid. Het betreft hier transversale aangelegenheid met de Gewesten.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd:

1) Zou u kunnen bevestigen dat in België vanaf 2022 in nieuwe automodellen de «Intelligent Speed Assistent» (ISA) verplicht wordt? Hoe zit het dan met oudere modellen die dit niet hebben? Geldt deze verplichting op termijn voor ook oudere auto's? Zo ja, kan u het tijdschema toelichten?

2) Zijn de chauffeurs verplicht deze ISA systemen in België aan te laten of mogen de chauffeurs ze op eigen initiatief uitzetten? Indien ja, zijn er uitzonderingen wanneer dit niet kan of mag?

3) Is de «Event Data Recorder» (EDR) verplicht in België voor alle nieuwe auto's? Indien ja, hoe zit het dan met oudere modellen die dit niet hebben? Zal dit verplicht zijn op termijn voor oudere auto's? Indien ja, op wie worden de kosten verhaald?

4) Is er een garantie dat de data van de EDR niet gebruikt kan worden door derden, zoals verzekeringsmaatschappijen en dergelijke? Indien ja, welke maatregelen zijn hierrond reeds getroffen? Hoe kan de privacy van de bestuurder gegarandeerd blijven? Mogen en kunnen eigenaars van de auto's uitgerust met EDR-systemen opteren om deze uit te zetten?

5) De data van de EDR zijn geanonimiseerd, maar bestaat er een mogelijkheid om via andere parameters (metadata, enz.) van de EDR toch de identiteit te achterhalen van bestuurders? Indien ja, op welke manier? Zijn er maatregelen reeds getroffen om dit tegen te gaan? Wie mogen en kunnen de data van deze «zwarte dozen» lezen? Kunnen de bestuurders zelf dit ook?

6) Wat is de gemiddelde meerkost per wagen om de EDR en ISA systemen te implementeren?

7) Wat is de geschatte impact op het milieu voor de implementering van deze apparatuur (energieverbruik, enz.)? Zorgen deze apparaten ervoor dat men meer brandstof of stroom verbruikt?

8) Is de Belgische regering betrokken geweest bij de invoering van een wettelijk verplichte ISA en de EDR voor nieuwe auto's? Zo ja, welke inbreng heeft ons land gehad over de doordenking van de gevolgen hiervan voor de privacy? Welke garanties werden hier bekomen? Kan u dit gedetailleerd toelichten?

Antwoord ontvangen op 28 april 2022 :

1) Ik bevestig dat vanaf 6 juli 2022 een systeem voor intelligente snelheidsondersteuning (Intelligent Speed Assistance of ISA) verplicht is op nieuwe voertuigtypen (nieuwe modellen). Deze verplichting wordt vanaf 7 juli 2024 uitgebreid naar alle nieuwe voertuigen. Daarentegen zijn er geen plannen om dit systeem verplicht te stellen voor reeds in het verkeer gebrachte voertuigen.

2) Het is mogelijk voor de bestuurder om de ISA handmatig uit te schakelen. Het systeem kan geheel of gedeeltelijk worden uitgeschakeld. De ISA moet echter automatisch worden hersteld naar de normale bedrijfstoestand telkens wanneer de hoofdbesturingsschakelaar van het voertuig wordt geactiveerd (bij het opstarten). Naar keuze van de fabrikant kan de automatische heractivering van de ISA ook afhankelijk worden gemaakt van het openen van het bestuurdersportier.

3) Vanaf 6 juli 2022 moet de gevensrecorder voor incidenten (Event Data Recorder of EDR) ook worden aangebracht op alle nieuwe typen auto’s en lichte bedrijfsvoertuigen (nieuwe modellen). Deze verplichting wordt vanaf 7 juli 2014 uitgebreid naar alle nieuwe auto’s en alle nieuwe lichte bedrijfsvoertuigen. Daarentegen zijn er geen plannen om dit systeem verplicht te stellen voor reeds in het verkeer gebrachte voertuigen.

4) De eigenaar van het voertuig kan de EDR niet uitschakelen. De gegevens die door de EDR worden geregistreerd, mogen echter geen informatie bevatten of in combinatie met andere informatie gegevens bevatten die aan de eigenaar van het voertuig gekoppeld zou kunnen worden. Meer bepaald laat de EDR niet toe om het volledige chassisnummer van het voertuig of eventuele geografische- of tijds gegevens te registreren en op te slaan. Bovendien worden de verzamelde geanonimiseerde gegevens beschermd tegen manipulatie en kwaadwillig gebruik in overeenstemming met de technische vereisten van het reglement van de Verenigde Naties nr. 155 met betrekking tot cyberbeveiliging. Ten slotte werkt de EDR volgens een gesloten-lussysteem en mogen de geregistreerde gegevens uitsluitend aan de nationale autoriteit worden doorgegeven met het oog op het bestuderen en analyseren van ongevallen.

5) Het is niet mogelijk om de eigenaar van een voertuig te identificeren op basis van geregistreerde EDR-gegevens. De Europese wetgeving (verordening (EU) 2019/2144 met betrekking tot de algemene veiligheid van voertuigen en verordening (EU) 2022/545 met betrekking tot de EDR) sluit dit uitdrukkelijk uit.

De gegevens worden beschikbaar gemaakt om te worden geëxtraheerd via de seriële poort van de gestandaardiseerde datalinkconnector (OBD jack). Een nieuwe Europese verordening in voorbereiding zal binnenkort de gestandaardiseerde communicatieprotocollen opgeven voor toegang tot gegevens en hun extractie.

De gegevens mogen alleen aan de nationale autoriteiten worden meegedeeld op basis van de wetgeving van de Europese Unie of nationaal recht en in overeenstemming met de bepalingen met betrekking tot de gegevensbescherming (RGPD).

6) Het is moeilijk om de werkelijke kosten van de ISA en EDR per voertuig in te schatten. Dit hangt onder andere af van de technologische voorkeursoptie van de fabrikant. In het geval van de ISA bijvoorbeeld bestaat het systeem uit een camera die al dan niet gekoppeld is aan een navigatiesysteem.

Op basis van een kosten-batenanalyse die in 2017 in opdracht van de Europese Commissie is uitgevoerd, kunnen we echter een schatting maken van de kosten van een systeem dat ISA, de detectie van zwakke weggebruikers en noodremming combineert, evenals assistentie bij het op de rijstrook blijven. De kosten hiervan lagen tussen 47 en 62 euro. Rekening houdend met de volledige inrichting met de elektronische regeleenheid, bedrading, steunen en beveiligingen, bedragen de totale kosten tussen 186 en 249 euro. De werkelijke kosten van een ISA-systeem op zich genomen liggen dan ook veel lager dan dit bedrag.

Wat EDR betreft, achtte de bovengenoemde kosten-batenanalyse de kosten ervan verwaarloosbaar.

7) Ik ben niet op de hoogte van een specifieke beoordeling van de milieu-impact van de ISA en EDR. Aangezien deze systemen in beperkte hoeveelheden energie verbruiken, kunnen ze slechts marginaal bijdragen tot een verhoging van het brandstofverbruik van het voertuig. De ISA moedigt de bestuurder echter aan om de snelheidslimieten te respecteren, wat bijdraagt tot een lager brandstofverbruik en een verminderde CO2-uitstoot. Het is zeer waarschijnlijk dat de algehele impact grotendeels positief zal zijn voor het klimaat.

8) Deskundigen van mijn administratie hebben samen met hun Europese tegenhangers bijgedragen aan de invoering van ISA en EDR en aan de vaststelling van technische vereisten op dit gebied. We hebben er met name voor gezorgd dat voor de ISA een voldoende ambitieus prestatieniveau vereist is.

Met betrekking tot de EDR hebben we ook aandacht besteed aan gegevensbescherming. Dit blijkt uit de anonimisering die vereist is voor de gegevens die door de EDR worden vastgelegd, zoals vermeld in mijn antwoorden op de vorige deelvragen.