Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-2175

van Lionel Bajart (Open Vld) d.d. 15 januari 2019

aan de minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken

Predictive policing - Voorkomen rellen en voorspellen criminaliteit - Pilootprojecten in België - Privacy - Bescherming

politie
misdaadbestrijding
informatieanalyse
eerbiediging van het privé-leven
verzamelen van gegevens

Chronologie

15/1/2019Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 14/2/2019)
12/2/2019Antwoord

Herindiening van : schriftelijke vraag 6-1677

Vraag nr. 6-2175 d.d. 15 januari 2019 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Predictive policing is het voorspellen van crimineel gedrag en normoverschrijdend gedrag door middel van grootschalige monitoring en slimme data-analyse met als belangrijkste doel criminaliteit voorkomen. Volgens politie-experten is predictive policing de volgende stap bij politiewerk. Daarbij staan voorspellende analyses aan de basis van het nemen van beslissingen over politiewerk.

Ik verwijs in deze context naar de recente rellen in Brussel. De inzet van predictive policing kan dergelijke rellen in de toekomst voorspellen en aldus voorkomen. De Nederlandse politie werkt intussen samen met het Nederlands Forensisch Instituut aan zo'n tien projecten van predictive policing. Uittredend minister van Justitie Ard van der Steur meent dat dit een rol zal spelen in het onderscheppen van terroristen en het voorkomen van terroristische daden.

Alvast één project van predictive policing wordt in Nederland heden nationaal uitgerold. De politie gaat het Criminaliteits Anticipatie Systeem (CAS), dat voorspelt waar en wanneer misdrijven als straatroof en inbraak plaatsvinden, landelijk uitrollen.

Volgens de Nederlandse politie kan 40 % van de woninginbraken en 60 % van de straatroven worden voorspeld.

Bij het uitwerken van predictive policing moet men oog hebben voor nefaste gevolgen, zoals etnisch profileren en te verregaande aantasting van de privacy. Predictive policing functioneert het best wanneer het zo veel mogelijk data kan verzamelen (bigger is better). Veel experten pleiten voor het juridisch beginsel van de doelbinding. Hieronder wordt verstaan dat informatie alleen mag worden gebruikt en verwerkt ten behoeve van een welbepaald, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigd doel. Ook tast predictive policing de grens af tussen een strafbaar gedrag en een (niet strafbare) gedachte. Kortom, de voordelen van predictive policing zijn groot, maar dat zijn de gevaren ook.

De verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016-2019, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waar ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de gewesten, waarbij de rol van de gewesten vooral ligt in het preventieve onderdeel.

1) Zijn er bij ons reeds concrete projecten opgezet rond predictive policing binnen bepaalde politiezones of op nationaal niveau ? Zo ja, welke projecten ? Wat is hun doel ? Waar werden ze uitgerold en wat is het resultaat ? Zo neen, waarom niet ? Bent u bereid in de toekomst predictive policing-projecten op te zetten ? Zo ja, waarrond zullen deze worden opgezet, binnen welke zone en wat zijn het budget en de tijdschema ?

2) Welk potentieel ziet u in het inzetten van predictive policing ? Ziet u er een rol voor weggelegd naar het voorbeeld van Nederland wat betreft terrorisme en het voorkomen van rellen ? Kunt u dit uitvoerig toelichten ?

3) Predictive policing houdt ook risico's in, onder meer wat betreft het aantasten van de privacy en etnische profilering. Bent u bereid hieromtrent met de staatssecretaris voor Privacy samen te zitten om een regulerend kader uit te werken dat onder meer werkt op basis van het juridische beginsel van de doelbinding, en aldus een protocol uit te werken ? Zo neen, waarom niet ?

4) Acht u het aangewezen dat de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (CBPL) zich buigt over predictive policing ? Zo neen, waarom niet en kunt u dit uitvoerig toelichten ?

5) Hoe evalueert u het Nederlandse Criminaliteits Anticipatie Systeem (CAS) en lopen er gelijkaardige plannen in ons land ? Kunt u dit uitvoerig toelichten ?

Antwoord ontvangen op 12 februari 2019 :

1) De predictive policing kan gericht zijn op verschillende doelstellingen : het is elke vorm van politiestrategie of tactiek die informatie en een geavanceerde analyse ervan gebruikt om te voorzien in criminaliteitspreventie. Ze kan gericht zijn op het voorspellen van plaatsen en tijdstippen van misdrijven, het al dan niet verhoogd risico voor individuen tot het plegen van misdrijven, de identificatie van profielen van verdachten, het identificeren van groepen of individuen met een verhoogd risico op slachtofferschap. Ook binnen de Belgische geïntegreerde politie zijn dergelijke methoden gekend.

Ik geef twee voorbeelden binnen de federale politie : de tactische analyse en de behaviour detection officers.

Tactische analyse : dit initiatief situeert zich in het verlengde van de aanbevelingen van de parlementaire onderzoekscommissie « aanslagen » en streeft ernaar om doorheen de bestaande politionele en andere informatie nieuwe inzichten en samenhang te detecteren en te voorzien van de gepaste maatregelen. Het wordt ontwikkeld in samenwerking met binnen- en buitenlandse partners. Samen met Europol diende België overigens een vraag tot Europese funding in, in het raam van het project Horizon 2020.

Behaviour detection officers (BDO) : opleiding van politiemensen om aan de hand van gedragingen van personen te onderscheiden wie bij voorrang in aanmerking tot het plegen van bepaalde misdrijven.

2) Met deze initiatieven tracht de politie verder te gaan dan een louter lineaire extrapolatie van cijfer- en historische (politie)gegevens. Dat is wat wordt gedaan in vermelde projecten. In beide gevallen wordt dit gecombineerd met informatie en expertise vanuit niet-politionele disciplines en de academische wereld. Hoger vermelde initiatieven worden onder andere ontwikkeld en toegepast in het domein van de terrorismebestrijding.

3) & 4) Hieromtrent wordt reeds open en uitvoerig overleg gepleegd met vertegenwoordigers van de academische wereld, alsook de commissie bescherming persoonlijke levenssfeer CBPL.

5) Ik onthoud mij ervan het Nederlandse product te beoordelen. Ik lichtte u hierboven toe welke initiatieven de federale politie in dit domein neemt. Ik voeg ook toe dat op politioneel vlak gedachten en ervaringen worden uitgewisseld tussen België en Nederland.