Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-2173

van Lionel Bajart (Open Vld) d.d. 15 januari 2019

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën, belast met Bestrijding van de fiscale fraude, en Minister van Ontwikkelingssamenwerking

Blockchain - Initial Coin Offerings (ICO's) - Financiële innovatie - Regelgeving en omkadering - Initiatieven - Overleg met de financiële sector

marktmisbruik
virtuele munteenheid
virtuele gemeenschap
uitgifte van effecten
monetaire emissie
computercriminaliteit
Financial Services and Markets Authority
financiële voorschriften
sociale media
blockchain
elektronisch betaalmiddel
elektronische handel
Europese Autoriteit voor effecten en markten

Chronologie

15/1/2019Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 14/2/2019)
18/2/2019Antwoord

Herindiening van : schriftelijke vraag 6-1637

Vraag nr. 6-2173 d.d. 15 januari 2019 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Ik verwijs naar mijn eerdere schriftelijke vraag nr. 6-1429 betreffende virtuele munten en uw uitvoerig antwoord, alsook mijn schriftelijke vragen nrs. 6-1548 en 6-1547. De Economische Inspectie is sinds kort bevoegd om hiertegen op te treden, wat uiteraard positief is. Daarnaast zou er een informatiecampagne worden opgezet rond dit thema. In diverse landen werden er reeds zogenaamde Initial Coin Offerings (ICO's) opgezet. Het gaat om operaties waarbij geld bij het grote publiek wordt opgehaald via de uitgifte van digitale tokens.

De Franse Autorité des marchés financiers (AMF) heeft een nieuw initiatief gelanceerd rond de ICO's, waarbij zij de invoering van een regelgevend kader overweegt rond het gebruik van blockchain bij aanbiedingen aan het publiek. Hierbij worden het publiek, het bedrijfsleven en de start-upgemeenschappen en de financiële instellingen gehoord.

Dit is een goed initiatief met het oog op het scheiden van het kaf en het koren. Bonafide ICO's zijn een stimulans voor opstartende ondernemingen, terwijl malafide piramideverkopers van virtuele munten juist slachtoffers maken en het imago van blockchain besmeuren.

Wat het transversale karakter van de vraag betreft: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die zijn opgenomen in de kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016-2019 en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waar ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Cybercrime is één van de transversale prioriteiten. De beleggingen in zogenaamde "cryptocurrency " vallen hieronder. Het betreft dus een transversale gewestaangelegenheid waarbij de rol van de Gewesten vooral in het preventieve luik ligt.

Daarom heb ik volgende vragen voor u :

1) Bestaat er specifieke regelgeving wat betreft het opzetten van een ICO ? En zo ja, kunt u die toelichten ? Zo neen, is het niet aangewezen om in regelgeving te voorzien teneinde eventuele fraude te voorkomen alsook legitieme ICO's mogelijk te maken ?

2) Wat vindt u van het initiatief van de Franse Autorité des marchés financiers (AMF) en gaat de Autoriteit voor financiële diensten en markten (FSMA) gelijkaardige stappen zetten ? Zo ja, wie zal worden bevraagd en wat is het tijdschema ? Zo neen, verliest ons land dan geen opportuniteiten wat betreft blockchaintoepassingen en financiële innovatie ?

3) Heeft de FSMA reeds initiatieven (regelgeving of omkadering) genomen rond ICO's ? Zo ja, kunnen deze worden toegelicht ? Werd er een publieke bevraging gedaan ? Zo neen, waarom niet ?

4) Ziet u economisch potentieel in deze ICO's en hebt u hieromtrent reeds overlegd met Febelfin en / of andere economische actoren ? Kunt u dit desgevallend concreet toelichten ?

5) Welke mogelijkheden ziet u vanuit uw beleid om rond financiële innovatie en blockchain initiatieven te nemen om onze financiële sector en de start-upgemeenschap te versterken ?

Antwoord ontvangen op 18 februari 2019 :

1 en 3) In antwoord op uw vragen kan ik u meedelen dat de Nationale Bank van België (NBB) en de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) de ontwikkelingen rond cryptomunten aandachtig volgen, en dat zij in 2014 en 2015 al gezamenlijke waarschuwingen hebben gepubliceerd om de aandacht van de financiële consumenten te vestigen op de risico’s die aan cryptomunten zoals bitcoins zijn verbonden. In die waarschuwingen wijzen de NBB en de FSMA erop dat cryptomunten geen wettelijke betaalkracht hebben en evenmin een vorm van elektronisch geld zijn. Beide toezichthouders benadrukken verder dat er noch financieel toezicht, noch “oversight” wordt uitgeoefend op cryptomunten, en raden de financiële consumenten daarom aan extra voorzichtig te zijn.

Verder benadruk ik dat de FSMA in 2014 al de commercialisering aan niet-professionele cliënten heeft verboden van financiële producten waarvan het rendement rechtstreeks of onrechtstreeks van een cryptomunt afhangt[1], en dat zij in juli 2016, in het licht van de groeiende aandacht voor de vermeende virtuele munt OneCoin, opnieuw voor cryptomunten heeft gewaarschuwd.

Op 13 november 2017 heeft de FSMA ook een waarschuwing gepubliceerd om de aandacht van de beleggers te trekken op de risico’s verbonden aan investeringen in Initial Coin Offerings (ICO’s) en op signalen die kunnen wijzen op eventuele oplichting. Deze investeringen worden meestal gedaan met behulp van een cryptomunt.

Ondanks haar eerdere waarschuwingen blijft de FSMA vele nieuwe klachten ontvangen van consumenten die zijn ingegaan op frauduleuze aanbiedingen om in cryptomunten te beleggen. De FSMA heeft daarom in 2018 nieuwe waarschuwingen gepubliceerd om de aandacht van het publiek opnieuw op dergelijke oplichtingspraktijken te vestigen. In dit kader heeft de FSMA op haar website de lijst van platformen voor handel in cryptomunten gepubliceerd waarvoor zij aanwijzingen van fraude heeft vastgesteld.

Wat het regelgevend kader betreft kan verwezen worden naar het ‘statement’ van de Europese Autoriteit voor Effecten en Markten (ESMA) van 13 november 2017 en de mededeling van de FSMA van 13 november 2017, waarin wordt gewezen op de mogelijke toepasselijke (Europese en nationale) regels[2], de grote risico’s voor beleggers en de mogelijke verplichtingen voor promotoren van tokens.

Afhankelijk van de manier waarop de ICO gestructureerd is, heeft ESMA voorlopig vastgesteld dat diverse financiële regels van toepassing kunnen zijn, zoals de prospectusverordening, de Markets in Financial Instruments Directive (MiFID), de Alternative Investment Fund Managers Directive (AIFMD), de Market Abuse Regulation (MAR), de Fourth Anti-Money Laundering Directive (AMLD4). Het is niet uitgesloten dat ook andere regels van toepassing zijn, bijvoorbeeld de regelgevingen over boekhoudkundige normen, belastingplichten, elektronisch geld of de prudentiële regelgeving.

Voor aanbiedingen die in België worden gedaan, gelden naast eventuele toepasselijke Europese regelgeving, mogelijk de volgende regels:

– het reglement van de FSMA van 3 april 2014 betreffende het commercialiseringsverbod van bepaalde financiële producten aan niet-professionele cliënten. Dit reglement verbiedt de beroepshalve commercialisering in België aan één of meerdere niet-professionele cliënten van financiële producten waarvan het rendement rechtstreeks of onrechtstreeks afhangt van een virtuele munt;

– de wet van 16 juni 2006 op de openbare aanbieding van beleggingsinstrumenten en de toelating van beleggingsinstrumenten tot de verhandeling op een gereglementeerde markt en de wet van 11 juli 2018 op de aanbieding van beleggingsinstrumenten aan het publiek en de toelating van beleggingsinstrumenten tot de verhandeling op een gereglementeerde markt. Deze wetten maken de opstelling verplicht van een door de FSMA goed te keuren prospectus in geval van een openbaar aanbod van beleggingsinstrumenten op het Belgisch grondgebied, voorzien in een bemiddelingsmonopolie voor de plaatsing van beleggingsinstrumenten op het Belgisch grondgebied, en bepalen dat de reclame die in het kader van het openbaar aanbod wordt gebruikt, vooraf door de FSMA moet worden goedgekeurd;

– de wet van 18 december 2016 tot regeling van de erkenning en de afbakening van crowdfunding en houdende diverse bepalingen inzake financiën. Deze wet bepaalt de vergunningsvereisten om als alternatieve-financieringsplatform (i.e. de financiële vorm van crowdfunding) te worden erkend, en de regels die van toepassing zijn op de verleners van alternatieve-financieringsdiensten.

Eindelijk, heeft ESMA op 19 januari 2019 haar advies over crypto-activa en ICOs overgemaakt aan de instellingen van de Europese Unie (EU), de Commissie, de Raad en het Parlement. Het advies stelt enerzijds dat de bestaande EU-regels van toepassing zijn op crypto-activa voor zover die als financiële instrumenten aangemerkt kunnen worden maar dat wellicht specifiekere vereisten nodig zijn om een effectieve toepassing van de bestaande voorschriften mogelijk te maken. Anderzijds, indien dergelijke crypto-activa niet als financiële instrumenten kunnen worden aangemerkt, stelt het ontbreken van financiële regels de beleggers aan aanzienlijke risico’s. ESMA is van mening dat tenminste de vereisten inzake de bestrijding van het witwassen van geld (AML) zouden moeten gelden voor alle crypto-activa en de activiteiten met betrekking tot crypto-activa. Er zouden voldoende transparantieregels inzake risico’s moeten gelden, zodat de consumenten met kennis van zaken de potentiële risico’s zouden kunnen inschatten vooraleer tot het beleggen in crypto-activa over te gaan. De FSMA als lid van ESMA en voorzitter van het Financial Innovation Standing Committee, heeft een actieve rol in de opmaak van dit advies gespeeld.

2) Wereldwijd valt de diversiteit op van de verschillende benaderingen. Sommige regelgevers hebben ervoor gekozen om ICO’s en/of handel in crypto-activa of -munten permanent op hun grondgebied te verbieden (China, Vietnam, Algerije, Marokko) of tijdelijk (Zuid-Korea); anderen hebben een eigen regelgevend kader aangenomen dat is bedoeld om betrouwbare projecten aan te trekken (Malta, Gibraltar). Anderen (Zwitserland, Canada, Brazilië, Duitsland) stellen een case-by-case aanpak voor vanwege het feit dat er nog steeds verdeeldheid is over de juridische kwalificatie van tokens. Frankrijk heeft gekozen voor een regime van vrijwillige licentie, waarbij de ICO-uitgever zelf kiest al dan niet het project voor te leggen aan de financiële autoriteit, de AMF. Als minister van Financiën ben ik voorstander van een geharmoniseerde aanpak op Europees niveau.

4 en 5) De regering biedt een reeks maatregelen ter bevordering van de ontwikkeling van startups. Zo heeft zij onder andere bijgedragen tot de lancering van het B-Hive-platform, dat tot doel heeft Brussel en België in Europa én op wereldvlak een centrale rol te laten spelen voor ondernemingen van het type startup en scale-up die actief zijn op FinTech-vlak.

Sinds juni 2016 baat de FSMA een fintech portaal uit dat partijen die betrokken zijn bij financiële innovaties van welke aard ook (inclusief DLT of Blockchain), de mogelijkheid biedt om deze te presenteren en eventueel een dossier voor te leggen. De NBB heeft zich bij dit initiatief gevoegd in april 2017 en wordt er sindsdien gesproken van een single point of contact voor fintechs.

[1] Reglement van de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten betreffende het commercialiseringsverbod van bepaalde financiële producten aan niet-professionele cliënten, goedgekeurd bij koninklijk besluit van 24 april 2014.

[2] https://www.fsma.be/nl/news/pas-op-met-initial-coin-offerings-icos

https://www.fsma.be/sites/default/files/public/content/NL/circ/fsma_2017_20_nl.pdf

https://www.esma.europa.eu/press-news/esma-news/esma-highlights-ico-risks-investors-and-firms