|
|
Verdachte zeeschepen - Uitzetten van het automatic identification system - Terrorisme - Douane - Cijfers
boot
vervoer over zee
veiligheid op zee
zwarte handel
terrorisme
maritiem toezicht
| 14/1/2019 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 14/2/2019) |
| 18/2/2019 | Antwoord |
Herindiening van : schriftelijke vraag 6-1443
Uit een data-analyse die het maritieme informatiebedrijf Winward heeft gemaakt, blijkt dat meer dan 480 verdachte schepen de Nederlandse wateren binnenkwamen. De schepen hadden in de periode daarvoor om onverklaarbare reden langer dan een dag hun GPS-signaal uitgezet in gebieden die bekend staan om de aanwezigheid van terroristen of drugssmokkel. Dat zou een indicatie kunnen zijn van illegale activiteit, stelt de directeur van het databedrijf. Ook de Nederlandse kustwacht sluit "malafide motieven" niet uit. De afgelopen twee maanden deden maar liefst 75 schepen met ondeugdelijke registratie Nederlandse havens aan.
Gelet op het belang van onze zeehavens is het meer dan waarschijnlijk dat ook onze havens werden aangedaan door schepen die bewust hun GPS langer dan een dag hebben uitgezet of onderweg hun identificatienummer (IMO) veranderen. Ook de Britse krant The Guardian kaartte dit eerder aan.
Vooral deze schepen die hun GPS uitschakelen terwijl ze in de buurt liggen van terrorisme-"hotspots" zoals Libië en Syrië dienen te worden gecontroleerd bij aankomst in onze zeehavens. Zo blijken tussen januari en februari 40 schepen hun GPS te hebben uitgezet terwijl ze nabij de Libische territoriale wateren waren. De enige reden hiervoor is smokkel. Hierbij kan gedacht worden aan olie maar evengoed aan wapens, drugs of mensenhandel. Het uitzetten van het automatic identification system (AIS) is niet alleen gevaarlijk voor aanvaringen maar bovenal verboden.
Robert Latiff, voormalig generaal bij de Amerikaanse luchtmacht en tegenwoordig professor technologie aan de universiteit van Notre Dame in de VS, noemt het uitschakelen van de gps "een mogelijke bedreiging, een teken van illegale activiteit". "Er zijn manieren om die schepen te vinden als ze hun gps hebben uitgezet, maar dat zal veel geld en middelen kosten."
In Nederland zal alvast VVD-kamerlid Ockje Tellegen de Nederlandse regering hieromtrent eveneens bevragen.
Ook de Britse veiligheidsdiensten screenen momenteel nauwkeurig de data van schepen die hun GPS-signalisatie uitzetten of hun identificatienummer uitzetten en drijven de controles op.
Wat het transversaal karakter van deze vraag betreft: in het Vlaams regeerakkoord wordt er aandacht besteed aan het voorkomen van radicalisering en is er sprake van 'het oprichten van een cel met experten uit de diverse beleidsdomeinen om radicalisering te voorkomen, te detecteren en eraan te remediëren, met één centraal aanspreekpunt en in samenwerking met andere overheden. De coördinatie van deze cel ligt bij het Agentschap Binnenlands Bestuur. Vooral voor wat betreft de proactieve aanpak en de handhaving vervult de federale overheid een sleutelrol. In de toekomst zal ook een federale ambtenaar van de FOD Binnenlandse Zaken deel uitmaken van deze cel. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de Gewesten. Ik verwijs tevens naar het recente actieplan van de Vlaamse regering ter preventie van radicaliseringsprocessen die kunnen leiden tot extremisme en terrorisme.
Ik had dan ook graag een antwoord gekregen op de volgende aanvullende vragen:
1) Kunt u aangeven hoeveel schepen sinds januari in de periode voor ze onze havens hebben aangedaan om onverklaarbare reden langer dan een dag hun GPS-signaal hebben uitgezet of onderweg hun identificatienummer (IMO) hebben veranderd? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo neen, worden deze gegevens dan niet bijgehouden door onze douane of andere overheids- of veiligheidsdiensten? Kan dit worden toegelicht?
2) Welke overheidsdienst controleert of een schip zijn automatic identification system (AIS) langer dan een dag heeft uitgezet zonder legitieme reden en kan u dit toelichten?
3) Bent u het eens met de maritieme experten dat er nauwe controle moet zijn op dergelijke verdachte schepen en kan dit desgevallend binnen een Europese context worden afgesproken? Kan dit uitvoerig worden toegelicht naar inhoud en timing toe?
4) Werden er reeds schepen gecontroleerd wiens automatic identification system (AIS) langer dan een dag werd uitgezet voor zij onze havens aandeden? Zo neen, waarom niet? Zo ja, wat waren hiervan de resultaten?
5) Kan er worden toegelicht of onze veiligheidsdiensten deze data systematisch bijhouden en deelt de minister de bezorgdheid van experten inzake terrorisme dat deze verdachte schepen zich bij uitstek lenen tot het smokkelen van terroristen of wapens?
1) Vaartuigen met één van de Belgische havens als eind- of tussenbestemming en die de Belgische wateren binnenvaren zonder AIS worden opgeroepen door de operatoren van het VTS (Vessel Traffic Service) om zich te identificeren. Er wordt niet bijgehouden over hoeveel schepen dit jaarlijks gaat. Het aantal schepen dat zonder AIS de Belgische wateren binnenvaart en deze niet opzetten na verwittiging is evenwel bijzonder klein.
Daarenboven is de tijd dat deze schepen in Belgische wateren verblijven wanneer ze op doorvaart zijn, dus zonder een Belgische haven aan te lopen, bijzonder klein omdat deze vaartuigen dan meestal via de TSS (Traffic Separation Scheme) Northhinder varen en zodoende buiten het radar- en AIS-bereik vallen van de diensten.
Schepen die wel getraceerd worden, worden aangemaand om hun AIS op te zetten. Zo niet zal een patrouillevaartuig van de SPN (Scheepvaartpolitie) ze identificeren.
De meeste vaartuigen die hun AIS uitschakelen in de Belgische EEZ (Exclusieve Economische Zone) zijn vissersvaartuigen. Zij doen dit vaak met malafide doeleinden om te kunnen vissen waar het in principe niet toegelaten is.
Vaartuigen die zich buiten de wateren onder Belgische jurisdictie bevinden, worden gemonitord wanneer ze als “Vessel of Interest” gelabeld worden door één van de Europese agentschappen (Europol, Frontex ..).
2) Indien dergelijk vaartuig vooraf werd aangemeld als “Vessel of Interest” zal dit gemonitord worden. Afhankelijk van de aard van de “interesse” zal één van de diensten op het maritiem informatiekruispunt de opvolging verzorgen (goederen, irreguliere migratie,….)
Binnen de Belgische wateren wordt het varen zonder inschakelen van AIS gemonitord door VTS – scheepvaartbegeleiding en de diensten op het MIK (Maritiem InformatieKnooppunt).
Het MIK van de Belgische Kustwacht (een samenwerking tussen Marine, Scheepvaartpolitie, DG Scheepvaart en Douane) houdt in het kader van ‘security’ toezicht op scheepsbewegingen. Dit omhelst echter voornamelijk de schepen die te kennen geven naar Belgische havens te varen, schepen in de Belgische EEZ en TTW (Territoriale Wateren) of Belgische schepen.
3) Een consequente en effectieve controle is noodzakelijk. De Europese toepassingen die o.a. ondersteund worden door EMSA en Frontex worden steeds verder ontwikkeld waardoor deze vorm van toezicht en controle steeds meer mogelijk wordt.
4) Schepen in Belgische wateren die zonder AIS varen worden aangemaand deze te activeren. Indien zij niet voldoen aan deze oproep, wordt een patrouillevaartuig (in eerste instantie van SPN) ingezet om dit vaartuig te identificeren en door hun aanwezigheid alsnog de bemanning van het schip aan te zetten de AIS te activeren. Het huidige patrouillevaartuig van de douane is hier eveneens voor geschikt en kan deze taak op zich nemen als SPN niet beschikbaar is of als de douane het dichtst in de buurt is.
Tot op heden werden nog geen vaartuigen aangemeld waarvan werd vastgesteld dat zij om onverklaarbare reden hun AIS langer dan 1 dag hadden uitgezet.
5) Eind 2017 werd de Cel voor Maritieme Beveiliging geïmplementeerd op het MIK. Deze dienst werd opgericht met drie doelen :
1. Het beveiligen van Belgische schepen wereldwijd tegen piraterij of andere terroristische dreigingen ;
2. Het beveiligen van de Belgische Exclusieve Economische Zone, de Territoriale Wateren en de havens tegen mogelijke terroristische dreigingen vanaf zee ;
3. het screenen van mogelijk geradicaliseerd personeel aan boord van Belgische schepen.
De dienst richt zich dus op beveiliging tegen piraterij en terrorisme, een federale bevoegdheid. Deze cel werkt hiervoor zeer nauw samen met de Scheepvaartpolitie, Douane en Defensie én andere internationale diensten. Op deze manier kunnen schepen veel langer gevolgd worden en kan de (reis)geschiedenis van het schip beter en coherenter gevolgd worden. De Cel voor Maritieme Beveiliging werkt op een permanente basis, 24/7.
Er kan inderdaad vastgesteld worden dat schepen niet altijd gebruikt worden voor de doelen waarvoor ze zijn gebouwd, namelijk het vervoer van passagiers en legitieme goederen. We stellen vast dat voor terroristische of andere criminele organisaties schepen een ideaal middel zijn om grote hoeveelheden wapens of andere verboden middelen te smokkelen, of zelfs om als terroristisch wapen gebruikt te worden. Om die reden bouwt de Cel voor Maritieme Beveiliging de samenwerking op nationaal, Europees en internationaal niveau verder uit zodat de aanloopgeschiedenis van een schip beter opgevolgd kan worden en veel sneller nog verdachte handelingen van het schip kunnen geconstateerd worden. De gegevens die in dit kader verzameld worden zullen ook effectief bewaard worden.