Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-2052

van Rik Daems (Open Vld) d.d. 10 januari 2019

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën, belast met Bestrijding van de fiscale fraude, en Minister van Ontwikkelingssamenwerking

Ondergronds bankieren - Cijfers - Cel voor financiële informatieverwerking (CFI)

Nederland
Cel voor financiële informatieverwerking
bankactiviteit
religieus conservatisme
zwarte handel
economisch delict
witwassen van geld

Chronologie

10/1/2019Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 14/2/2019)
12/2/2019Antwoord

Herindiening van : schriftelijke vraag 6-383

Vraag nr. 6-2052 d.d. 10 januari 2019 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Deze vraag betreft een transversale aangelegenheid (gemeenschapsbevoegdheid - strijd tegen radicalisering - preventie).

In Nederland werd in 2014 in het totaal ruim 7 miljoen euro aan contant geld in beslag genomen bij zogenaamd illegaal bankieren (ook wel "ondergronds bankieren" genoemd).

Door illegaal bankieren kan crimineel geld worden verplaatst buiten de officiële kanalen om. De verplaatsing van crimineel geld is dan niet zichtbaar voor de overheid. De betalingen worden via een netwerk van koeriers en bankiers verricht vanuit winkels, bedrijven en woningen. Drugssmokkelaars, terroristen en mensenhandelaars maken gebruik van illegaal bankieren.

Graag had ik u dan ook volgende vragen voorgelegd :

1) Hoe reageert u op het Nederlandse onderzoek en beschikt u over cijfermateriaal of eigen onderzoeksresultaten die deze tendens bevestigen ?

2) Kunt u meer specifiek aangeven hoeveel geld in ons land in beslag werd genomen bij deze ondergrondse bankiers ?

3) Kunt u aangeven of onze veiligheidsdiensten weet hebben van ondergrondse bankiers die haatpredikers of propaganda van fundamentalistische verenigingen financieren of andere activiteiten ? Kunt u dit toelichten ?

4) Beschikt de CFI (antiwitwascel) over voldoende wettelijke middelen en instrumenten om dit ondergronds bankieren en de financiering van het extremisme op te volgen ? Kunt u dit uitvoerig toelichten aan de hand van de behaalde resultaten ? Zult u hier nieuwe maatregelen treffen en zo ja, welke en tegen wanneer ?

Antwoord ontvangen op 12 februari 2019 :

1) Ondergrondse banken worden inderdaad door criminele milieus gebruikt om geld van illegale herkomst wit te wassen.

De afgelopen jaren stelde zowel de FATF als de CFI een toenemende professionalisering van witwasactiviteiten en financiering van terrorisme vast. De compensatietechniek is een vorm van ondergronds bankieren. Zo kan het gebruik van het financiële stelsel worden vermeden. De CFI stelt deze techniek regelmatig vast in dossiers die ze in verband met sociale en fiscale fraude en georganiseerde misdaad doormeldt.

Er zijn echter geen statistieken of precieze cijfergegevens over de omvang van het gebruik van ondergrondse banken. Het betreft van nature een ondergrondse activiteit, zonder enige controle, de omvang is dus moeilijk in te schatten.

2) De CFI beschikt niet over cijfergegevens over inbeslagnemingen bij ondergrondse banken. Deze informatie moet aan de gerechtelijke autoriteiten worden gevraagd.

3) Het antwoord op deze vraag valt niet onder mijn bevoegdheid.

4) Er is in België geen wettelijk kader dat de activiteiten van ondergrondse banken regelt, deze zijn gewoon illegaal. Enkel financiële instellingen met een erkenning / licentie van de NBB of de FSMA mogen financiële diensten verstrekken.

Aangezien het gaat om een activiteit die niet aan regelgeving onderhevig is en niet onder toezicht staat van een toezichtautoriteit op het gebied van de bestrijding van witwassen en financiering van terrorisme zijn ondergrondse banken niet aan de wet van 18 september 2017 onderworpen.

De CFI ontvangt bijgevolg geen meldingen van ondergrondse banken.

In bepaalde landen waar ondergrondse banken en informele systemen voor geldoverdracht veel meer wijdverspreid zijn dan in België en in Europa, voornamelijk in bepaalde gemeenschappen, hebben de autoriteiten beslist met ondergrondse banken samen te werken in plaats van ze uit te sluiten of helemaal te verbieden.

In deze landen kon een samenwerking tussen deze ondergrondse banken en de financiële inlichtingeneenheid (plaatselijke CFI) worden opgestart om witwassen en financiering van terrorisme door criminele milieus preventief te bestrijden, in het gemeenschappelijk belang van de overheidsinstanties of gerechtelijke autoriteiten en andere gebruikers van deze informele betalingssystemen.