Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-1443

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld) d.d. 5 mei 2017

aan de minister van Financiën, belast met de Bestrijding van de fiscale fraude

Verdachte zeeschepen - Uitzetten van het automatic identification system - Terrorisme - Douane - Cijfers

boot
vervoer over zee
veiligheid op zee
zwarte handel
terrorisme
maritiem toezicht

Chronologie

5/5/2017Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 8/6/2017)
9/12/2018Dossier gesloten

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1441
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1442
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1444
Heringediend als : schriftelijke vraag 6-2129

Vraag nr. 6-1443 d.d. 5 mei 2017 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Uit een data-analyse die het maritieme informatiebedrijf Winward heeft gemaakt, blijkt dat meer dan 480 verdachte schepen de Nederlandse wateren binnenkwamen. De schepen hadden in de periode daarvoor om onverklaarbare reden langer dan een dag hun GPS-signaal uitgezet in gebieden die bekend staan om de aanwezigheid van terroristen of drugssmokkel. Dat zou een indicatie kunnen zijn van illegale activiteit, stelt de directeur van het databedrijf. Ook de Nederlandse kustwacht sluit "malafide motieven" niet uit. De afgelopen twee maanden deden maar liefst 75 schepen met ondeugdelijke registratie Nederlandse havens aan.

Gelet op het belang van onze zeehavens is het meer dan waarschijnlijk dat ook onze havens werden aangedaan door schepen die bewust hun GPS langer dan een dag hebben uitgezet of onderweg hun identificatienummer (IMO) veranderen. Ook de Britse krant The Guardian kaartte dit eerder aan.

Vooral deze schepen die hun GPS uitschakelen terwijl ze in de buurt liggen van terrorisme-"hotspots" zoals Libië en Syrië dienen te worden gecontroleerd bij aankomst in onze zeehavens. Zo blijken tussen januari en februari 40 schepen hun GPS te hebben uitgezet terwijl ze nabij de Libische territoriale wateren waren. De enige reden hiervoor is smokkel. Hierbij kan gedacht worden aan olie maar evengoed aan wapens, drugs of mensenhandel. Het uitzetten van het automatic identification system (AIS) is niet alleen gevaarlijk voor aanvaringen maar bovenal verboden.

Robert Latiff, voormalig generaal bij de Amerikaanse luchtmacht en tegenwoordig professor technologie aan de universiteit van Notre Dame in de VS, noemt het uitschakelen van de gps "een mogelijke bedreiging, een teken van illegale activiteit". "Er zijn manieren om die schepen te vinden als ze hun gps hebben uitgezet, maar dat zal veel geld en middelen kosten."

In Nederland zal alvast VVD-kamerlid Ockje Tellegen de Nederlandse regering hieromtrent eveneens bevragen.

Ook de Britse veiligheidsdiensten screenen momenteel nauwkeurig de data van schepen die hun GPS-signalisatie uitzetten of hun identificatienummer uitzetten en drijven de controles op.

Wat het transversaal karakter van deze vraag betreft: in het Vlaams regeerakkoord wordt er aandacht besteed aan het voorkomen van radicalisering en is er sprake van 'het oprichten van een cel met experten uit de diverse beleidsdomeinen om radicalisering te voorkomen, te detecteren en eraan te remediëren, met één centraal aanspreekpunt en in samenwerking met andere overheden. De coördinatie van deze cel ligt bij het Agentschap Binnenlands Bestuur. Vooral voor wat betreft de proactieve aanpak en de handhaving vervult de federale overheid een sleutelrol. In de toekomst zal ook een federale ambtenaar van de FOD Binnenlandse Zaken deel uitmaken van deze cel. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de Gewesten. Ik verwijs tevens naar het recente actieplan van de Vlaamse regering ter preventie van radicaliseringsprocessen die kunnen leiden tot extremisme en terrorisme.

Ik had dan ook graag een antwoord gekregen op de volgende aanvullende vragen:

1) Kunt u aangeven hoeveel schepen sinds januari in de periode voor ze onze havens hebben aangedaan om onverklaarbare reden langer dan een dag hun GPS-signaal hebben uitgezet of onderweg hun identificatienummer (IMO) hebben veranderd? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo neen, worden deze gegevens dan niet bijgehouden door onze douane of andere overheids- of veiligheidsdiensten? Kan dit worden toegelicht?

2) Welke overheidsdienst controleert of een schip zijn automatic identification system (AIS) langer dan een dag heeft uitgezet zonder legitieme reden en kan u dit toelichten?

3) Bent u het eens met de maritieme experten dat er nauwe controle moet zijn op dergelijke verdachte schepen en kan dit desgevallend binnen een Europese context worden afgesproken? Kan dit uitvoerig worden toegelicht naar inhoud en timing toe?

4) Werden er reeds schepen gecontroleerd wiens automatic identification system (AIS) langer dan een dag werd uitgezet voor zij onze havens aandeden? Zo neen, waarom niet? Zo ja, wat waren hiervan de resultaten?

5) Kan er worden toegelicht of onze veiligheidsdiensten deze data systematisch bijhouden en deelt de minister de bezorgdheid van experten inzake terrorisme dat deze verdachte schepen zich bij uitstek lenen tot het smokkelen van terroristen of wapens?