Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-1243

van Martine Taelman (Open Vld) d.d. 28 december 2016

aan de staatssecretaris voor Bestrijding van de sociale fraude, Privacy en Noordzee, toegevoegd aan de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid

Internet of things - Privacy - Bescherming - Standaard bijsluiter - Bijhouden kijkgedrag en inloggegevens

eerbiediging van het privé-leven
persoonlijke gegevens
bescherming van de consument
televisietoestel
gegevensverwerking
computerprogramma
televisie met hoge resolutie
internet der dingen

Chronologie

28/12/2016Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 26/1/2017)
26/1/2017Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1242

Vraag nr. 6-1243 d.d. 28 december 2016 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De Nederlandse Consumentenbond onderzocht net als in 2014 de privacyvoorwaarden binnen de gebruiksvoorwaarden van de vijf grootste smart-tv-merken. Die voorwaarden zijn er volgens de bond niet erg op vooruit gegaan.

Philips en Sony stapten voor hun smart-tv's over naar Google-besturingssysteem Android TV en dat is volgens de Consumentenbond een stap terug. Het accepteren van de gebruiksvoorwaarden is bij die tv's noodzakelijk : wie ze niet accepteert kan het apparaat niet gebruiken.

Bij de andere drie tv-merken in de top vijf – LG, Panasonic en Samsung – zijn de gebruiksvoorwaarden wel af te wijzen. Die tv's kunnen dan gewoon zenders ontvangen, alleen de smart-functies zoals apps zijn dan niet beschikbaar.

De gebruiksvoorwaarden van Sony zijn volgens de Consumentenbond het best te behappen, met een samenvatting van twee pagina's en zeven pagina's met details. Philips biedt vierentwintig pagina's, en bij zowel Philips als Sony komen daar nog tien pagina's van Android TV bij.

LG spant de kroon met zeventien pagina's juridische tekst, eenenvijftig pagina's gebruiksvoorwaarden en vijfendertig pagina's voor het privacybeleid, goed voor meer dan honderd pagina's. Samsung komt daar met zo'n negentig pagina's vlak na, gevolgd door Panasonic met in totaal achtendertig pagina's.

Hoewel smart-tv's het kijkgedrag van gebruikers kunnen volgen, is dit in de meeste gevallen geen standaardinstelling meer. Alleen tv's van Panasonic volgen de kijker standaard volgens de Consumentenbond. Alleen het totaal afwijzen van de voorwaarden stopt die deling.

Bij tv's van Philips, Samsung en LG staat het volgen van kijkgedrag standaard uitgevinkt. Bij tv's van Sony kan het delen van gebruikslogbestanden worden gestopt, een aparte optie voor kijkgedrag is er niet.

Volgens de Consumentenbond is het voor consumenten vaak onduidelijk waarom smart-tv's kijkgedrag bijhouden, en wat er met die informatie gebeurt.

Wat betreft het transversaal karakter van de vraag : de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016–2019 en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Een van de vastgelegde prioriteiten is de informaticacriminaliteit en privacy. Het betreft een transversale gewestaangelegenheid waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.

Graag had ik hieromtrent dan ook een antwoord gekregen op de volgende vragen :

1) Hoe reageert u op de vaststelling dat diverse smart-TV-merken zeer omvangrijke gebruiksvoorwaarden voorleggen inzake onder meer het volgen van het kijkgedrag en de gebruikslogbestanden ? Bent u het met me eens dat dit de transparantie en het beheer van de privacy van de consument niet ten goede komt ?

2) Steeds meer toestellen zullen, gezien het « internet of things », aangesloten zijn op het internet. Ik denk aan ijskasten, camera's, huishoudtoestellen, enz. Bijgevolg moet een consument door steeds meer ellenlange privacy gebruikersvoorwaarden gaan. Wat vindt u van het voorstel om een zogenaamde standaard « Privacy bijsluiter » in te voeren die eenvormig is en kort en bondig aangeeft hoe een bepaald toestel omgaat met de privacy van de consument ? Bestaan er hieromtrent concrete plannen, desgevallend op het niveau van de Europese Unie ? Kunt u dit toelichten ?

3) Zijn er andere alternatieven die de eindgebruiker op een gebruiksvriendelijke manier toelaten om zijn / haar privacy op een efficiënte wijze te beheren ? Kunt u dit toelichten ?

4) Vindt u het kunnen dat bepaalde smart-tv-toestellen niet werken indien de gebruiker de privacy gebruiksvoorwaarden van de producent niet aanvaardt ? Waar kan een gebruiker zich eventueel wenden mocht hij / zij hiermee geconfronteerd worden ?

5) Vindt u het kunnen dat bepaalde smart-tv-toestellen niet werken indien de gebruiker de logbestanden niet wil delen met derden (in casu de producent) ? Tot welke instantie kan een gebruiker zich eventueel wenden mocht hij / zij hiermee geconfronteerd worden ? Behoeft dit een optreden van de wetgever of uzelf ? Kunt u dit toelichten ?

6) Wat vindt u van de praktijk van producenten van smart-tv-toestellen om standaard in te stellen dat het kijkgedrag en de logbestanden van deze tv toestellen standaard gedeeld worden ?

Antwoord ontvangen op 26 januari 2017 :

1/ Samen met mijn collega’s van de Europese Unie heb ik een nieuwe Europese verordening over gegevensbescherming goedgekeurd, die de consumenten een sterke privacybescherming biedt.

Deze verordening, die in mei 2018 in werking treedt, bepaalt dat de toestemming voor een gegevensinzameling vrij moet zijn en dat de toestemming verondersteld wordt niet vrij te zijn wanneer voor de uitvoering van een overeenkomst, met inbegrip van een dienstverlening, de toestemming vereist is voor een verwerking die niet noodzakelijk is.

Het gebruik van een televisietoestel mag dus niet aan de voorwaarde worden onderworpen dat de kijker aanvaardt dat zijn kijk- en inloggegevens worden ingezameld en bijgehouden.

2/ en 3/ De nieuwe verordening spoort de bedrijven aan gedragscodes uit te werken en die door de Privacycommissie te laten goedkeuren, om de regels over gegevensinzameling en transparantie van de verwerkingen te preciseren.

Ik spoor persoonlijk alle bedrijven, die direct of indirect gekoppelde objecten aanbieden, aan gedragscodes uit te werken of bestaande gedragscodes na te leven.

4/ Zoals eerder gezegd bepaalt de nieuwe Europese verordening dat de toestemming vrij moet zijn. Deze toestemming wordt verondersteld niet vrij te zijn wanneer voor de uitvoering van een overeenkomst, met inbegrip van een dienstverlening, de toestemming vereist is voor een verwerking die niet noodzakelijk is.

Het gebruik van een televisietoestel mag dus niet aan de voorwaarde worden onderworpen dat de kijker aanvaardt dat zijn kijk- en inloggegevens worden ingezameld en bijgehouden.

Bij niet-naleving van deze bepaling kan de consument een klacht indienen.

5/ Dit jaar ga ik bij het Parlement een wetsontwerp tot herziening van de Privacycommissie indienen zodat deze Commissie over een onderzoeks-, vervolgings- en sanctiebevoegdheid beschikt, zoals voorzien in de verordening. De privacycommissie, bij wie de consumenten een klacht kunnen indienen zal dan een controle kunnen uitvoeren, die in voorkomend geval tot een sanctie kan leiden. De sancties kunnen gaan van een eenvoudige waarschuwing tot strenge administratieve boetes, tot 4% van de wereldomzet van het bedrijf.

6/ Het is aan de consument om vrij te kiezen of zijn gegevens mogen worden ingezameld en gedeeld. Zijn toestemming mag geen voorwaarde zijn om gebruik te maken van de dienstverlening, in casu naar TV te te kunnen kijken.