Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-7657

van Nele Lijnen (Open Vld) d.d. 8 januari 2013

aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken

Kazachstan - Inperking politieke en journalistieke vrijheid - Evoluties - Evaluatie - Reacties

Kazachstan
politieke rechten
persvrijheid
politieke oppositie
andersdenkende

Chronologie

8/1/2013Verzending vraag
26/3/2013Rappel
15/4/2013Antwoord

Vraag nr. 5-7657 d.d. 8 januari 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Kazachstan wordt al twee decennia met ijzeren hand geleid door President Nazarbayev. Sinds het instorten van het Soviet-regime leidde hij een autoritair regime, waarbij de oppositie steeds aan banden werd gelegd. Het land komt nu in de actualiteit door een nieuwe inperking van de politieke en de journalistieke vrijheid.

Op dit moment bestaat de mogelijkheid dat twee oppositiegroepen (Alga! en Halyk Maidany) en verschillende mediagroepen verboden worden door de overheid. Tot de laatste groep behoren ongeveer dertig kranten, internetsites en televisiezenders. Van de krant Golos Respubliki werden reeds de Facebookpagina en Twitter gesloten. Allen worden ze ervan verdacht extremisme te verspreiden met als doel het omverwerpen van de overheid. De eerste processen vinden deze week al plaats.

Deze acties van het Kazakse regime komen er na problemen in de steden Zhanaozen en Shepte. Daar ontstonden grote protesten in de olie industrie (die van vitaal belang is voor het land), waarop de politie minstens zeventien manifestanten doodschoot. Na dit incident werd er door het regime met beschuldigende vinger naar de onafhankelijke media gewezen. Deze zouden anderen tot geweld hebben aangezet. De radicale reacties van het regime (het politiegeweld en de processen) worden gezien als een manier van de president om zijn greep op het land te behouden.

De aanklagers vragen nu strenge straffen voor de leiders van de oppositiegroepen. Vorig jaar werd opposant Vladimir Kozlov, die de president scherp bekritiseerde, al veroordeeld tot 7,5 jaar gevangenis. Human Rights Watch veroordeelde Kazachstan voor deze celstraf en ook de Verenigde Staten beschuldigden het land dat het justitie gebruikt om de oppositie monddood te maken. Freedom House meldde eerder dat het proces van Kozlov in strijd was met de democratische principes die het land naar eigen zeggen naleeft en dat verklaringen van Kozlov verkregen waren na diverse folteringen.

Graag had ik u dan ook enkele vragen gesteld over deze kwestie:

1) Hoe evalueert u de recente ontwikkelingen in Kazachstan? Bent u van mening dat het Kazakse regime de oppositie tracht monddood te maken?

2) Heeft ons land, zoals de Verenigde Staten, verontwaardiging geuit over de opsluiting van onder andere opposant Kozlov?

3) Zal u, als deel van de Europese politieke gemeenschap, deze zaak opvolgen en desnoods Kazachstan veroordelen indien blijkt dat de oppositie inderdaad onterecht monddood gemaakt wordt of vervolgd/gefolterd wordt?

Antwoord ontvangen op 15 april 2013 :

  1. De berichten die we uit Astana ontvangen zijn inderdaad bijwijlen zorgwekkend. Het regime heeft zich de jongste twee jaar harder opgesteld. Het heeft het vooral voorzien op de aanhangers van een radicaal islamisme en op leden van de oppositie die op een of andere manier betrokken waren bij de bloedige manifestaties in Zhanaozen. De politieke oppositie heeft niet veel ruimte om kritiek te uiten op de regering. Deze is immers in de eerste plaats begaan met de economische ontwikkeling van het land, waardoor politieke hervormingen niet meteen aan de orde zijn.

  2. Ons land schaarde zich uiteraard achter de verklaring die de Europese Unie op 11 oktober 2012 voor de Permanente Raad van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) aflegde. Deze verklaring gaat als bijlage.

  3. België en de Europese Unie volgen de politieke ontwikkelingen in Kazachstan op de voet, met name via een Samenwerkingscomité tussen Kazachstan en de Europese Unie (EU). Op de vergadering van het Comité van 14 november 2012, brachten de EU-vertegenwoordigers andermaal de mensenrechten in Kazachstan ter sprake. De Kazachse partij antwoordde met een uitgebreid overzicht van de inspanningen die inzake de rechten van de mens en justitiële hervormingen worden gedaan.