Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-4310

van Karl Vanlouwe (N-VA) d.d. 23 december 2011

aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken

De aanwezigheid van Amerikaanse legereenheden in Oeganda

Oeganda
strijdkrachten in het buitenland
kinderbescherming
Verenigde Staten

Chronologie

23/12/2011Verzending vraag
9/2/2012Antwoord

Herindiening van : schriftelijke vraag 5-3855

Vraag nr. 5-4310 d.d. 23 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De Amerikaanse president Barack Obama kondigde vrijdag 14 oktober aan dat hij een contingent van 100 elitetroepen naar Oeganda gaat sturen om het Oegandese leger te steunen in hun gevecht tegen de Lord's Resistance Army (LRA) militie van Joseph Kony.

De LRA voert sinds 1986 een rebellenoorlog tegen de Oegandese overheid voor de oprichting van een theocratische bewind gebaseerd op de tien geboden. De guerrillagroepering maakte zich in het verleden schuldig aan de afslachting van duizenden burgers. De laatste twintig jaar zou de LRA ook tussen 30.000 en 60.000 kindsoldaten gerekruteerd hebben. Joseph Kony wordt sinds 2005 gezocht door het Internationaal Oorlogstribunaal van Den Haag omwille van misdaden tegen de menselijkheid. Maar volgens verschillende bronnen is de LRA momenteel in haar zwakste fase sinds 15 jaar. Van de 5.000 rebellen blijven er amper 200 tot 400 over.

Meer dan waarschijnlijk wil President Obama met dit gebaar de inspanningen die Oeganda levert in hun strijd tegen de Islamitische al-Shabaab milities in Somalië belonen. Eerder dit jaar kregen Oeganda en Burundi reeds voor 45 miljoen US Dollar militaire steun van het Pentagon om al-Shabaab beter te kunnen bestrijden. Hierbij komen dus nog een honderdtal voornamelijk Special Forces elitetroepen die de Oegandezen zullen adviseren, net als communicatie- en genietroepen.

Maar de Amerikaanse beslissing herinnert ons ook aan een gelijkaardige geheime VN-missie om Joseph Kony in 2006 te neutraliseren met in de VS getrainde Guatemalaanse elitetroepen. Dit draaide uit op een fiasco toen alle 17 elitetroepen door de LRA gedood werden in het Garambapark in Oost-Congo. Ook in 2008 en 2009 werd operatie Lightning Thunder van de Congolese, Oegandese en Burundese legers gesteund door Amerikaanse militaire steun en adviseurs. De LRA sloeg op de vlucht, maar liet een spoor van vernieling achter waarin meer dan 900 burgers de dood vonden.

Mijn vragen aan de minister zijn:

- De Verenigde Staten stellen dat de LRA momenteel bijzonder verzwakt is. Kan U dit bevestigen? Heeft U zicht op de aanwezigheid en het aantal kindsoldaten die zich thans in de rangen van de LRA bevinden?

- Werd de Amerikaanse beslissing besproken met hun Europese bondgenoten die ook actief zijn in Centraal Afrika?

- Heeft U weet van aanwezigheid van Amerikaanse troepen in Oeganda voorafgaand aan de aankondiging van de inzet van 100 Amerikaanse elitetroepen?

- Hoe verloopt de samenwerking/coördinatie van de Amerikaanse troepen met de MONUSCO-troepen in de regio?

- Hoeveel troepen zet Oeganda thans in om de LRA te bevechten?

- Wat is uw inschatting van de acties van het Oegandese, Congolese leger en de MINUSCO in de bestrijding van de LRA? Is er voldoende samenwerking? Is de verzwakking van de LRA hieraan te danken? Zijn er nog regelmatig confrontaties tussen LRA milities en de legers van DR Congo, Oeganda, Zuid-Soedan en de MINUSCO?

- Voorziet het Amerikaanse plan ook in bescherming, begeleiding en re-integratie van ex-militanten, waaronder kindsoldaten, in de maatschappij in Oeganda, DR Congo en Zuid-Soedan? Zijn er ook infrastructuurprojecten gepland of gaat het louter om militaire steun?

Antwoord ontvangen op 9 februari 2012 :

1.In het rapport van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, dat besproken werd tijdens een briefing van de Veiligheidsraad op 14 november 2011 wordt toegelicht dat er een waaier aan meningen circuleren over hoeveel Lord's Resistance Army (LRA) strijders overblijven en dat alle cijfers hierover schattingen zijn. Momenteel wordt aangenomen dat de LRA met minder dan 500 strijders onder het commando van Kony zou opereren. De Verenigde Naties (VN) stellen dat de schattingen zouden uiteenlopen van 170 tot 400 strijders, terwijl de Verenigde Staten (VS) zelf eerder uitgaan van 200 tot 250 strijders.  Het is dan ook moeilijk om iets zinnigs te zeggen over het aantal kindsoldaten. 

2.De militaire aanwezigheid van de VS moet gezien worden als het antwoord van de Amerikaanse regering op de bi-partisane wens van het VS-congres voor meer Amerikaanse steun in de strijd tegen de LRA. Bij mijn weten werd geen enkele Europese bondgenoot op een preciese manier van de Amerikaanse beslissing voorafgaandelijk op de hoogte gesteld.

De militaire optie mag niet op zichzelf gezien worden, maar ligt sinds 2008 op tafel gezien Kony elk vredesinitiatief onmogelijk heeft gemaakt. Het feit dat de AFRICAN UNION AU nu ook een initiatief neemt om een Regional task force op te richten, bestaande uit troepen van de vier direct-betrokken landen (Oeganda, Democratische Republiek (DR) Congo, Centraal-Afrikaanse Republiek, Zuid-Soedan), gaat in dezelfde richting. De VS steun zou lopen zolang de regionale samenwerking intact blijft, en zou regelmatig worden geëvalueerd.

3. De steun kadert in een verderzetting van een reeds bestaand beleid van de VS. Volgens mijn bronnen waren er voordien reeds een 40-tal VS militairen in Oeganda en de Democratic Republic of the Congo (DRC) ter ondersteuning van de regionale inspanningen om de LRA van hun grondgebied te verwijderen. 
Bedoeling is dat zij ondersteunend zullen zijn aan de regionale troepen (
Uganda Peoples Defence Force (UPDF) in Oeganda, Forces Armées de la République Démocratique du Congo (FARDC) in DRC, forces armées centrafricaines (FACA) in de Centraal-Afrikaanse Republiek en SPLA in Zuid-Soedan). De VS hebben hiervoor de steun van alle regionale betrokkenen gekregen.  Voor de rest mogen zij enkel uit zelfverdediging reageren. Van het ganse militaire contingent zou slechts tussen de 30 en 40 eenheden echt op het terrein gaan, en dan nog wel in drie landen.

4. Er zijn 2 VS-analisten bij de Mission de l’Organisation des Nations Unies pour la stabilisation en République démocratique du Congo (MONUSCO) aanwezig in het “Joint Operations Center(dat vooral een inlichtingencentrum is) in Dungu (DRC). De VS verstrekt short-wave radio's aan de lokale gemeenschappen, als een early warning systeem (ook in samenwerking met de kerken). Aan Monusco wordt steun gegeven voor de inspanningen inzake defectie van LRA eenheden. Humanitaire steun wordt gegeven via de Verenigde Naties en Non Governmental Organisations (NGO's). 

5. Volgens de Verenigde Staten van Amerika(VSA) zijn nog ongeveer 2 500 Oegandese soldaten betrokken in de operaties.

6. In de DR Congo zijn er drie actoren bij deze operaties betrokken: het Congolese leger (FARDC), MONUSCO en het Oegandese leger (UPDF). De situatie in de Centraal-Afrikaanse Republiek is nog moeilijker door de belabberde staat van het Centraal-Afrikaanse leger, dat in de regio slechts een kleine statische eenheid heeft. In Zuid-Soedan is het probleem dat het land zelf, en de VN-missies, grotere en meer directe problemen hebben. De VS onderhoudt er geen relatie met de zogenaamde zelfverdedigingsgroepen zoals de Arrow-Boys, maar moet vaststellen dat zij de enige bescherming van de bevolking zijn.

Al deze nationale inspanningen om de LRA van het grondgebied te verwijderen, volstaan echter blijkbaar niet. De hele oefening is dan ook gericht op een efficiënter regionale betere aanpak, met ondermeer de Afrikaanse Unie en de verschillende vredesmissies – MONUSCO in de DR Congo, United Nations Mission in South Sudan (UNMISS) in Zuid-Soedan, BINUCA in de Centraal-Afrikaanse Republiek en de coördinerende VN-vredesmacht voor de LRA-problematiek in Gabon -, elk met hun beperkte middelen en binnen hun respectievelijke mandaten op een bepaald grondgebied. Het herstel van staatsautoriteit binnen de getroffen zones is ook een essentiële factor in deze strategie. 

7. De VS onderlijnen dat deze militaire steun, bestaande uit informatie, advies en bijstand, niet op zichzelf mag gezien worden. Sinds 2006 de LRA verdreven is uit Noord-Oeganda heeft de VS alleen 140 miljoen US dollar (USD) per jaar besteed aan de reconstructie van het Noorden, 500 miljoen USD sinds 2008 alleen. Ook andere ontwikkelingspartners van Oeganda hebben bijzondere inspanningen gedaan voor het Noorden. De LRA Disarmament and Northern Uganda Recovery Act van 2009, ondertekend door President Obama op 24 mei 2010, is de basis van de VS strategie van de regering, zoals voorgelegd aan het Congres, waarvan één van de pijlers defectie, ontwapening, demobilisatie en reintegratie van LRA strijders behelst.