Invaliditeit per ziektegroep
invaliditeitsverzekering
geestelijk gehandicapte
officiële statistiek
lichamelijk gehandicapte
25/10/2010 | Verzending vraag |
13/7/2011 | Antwoord |
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-11
Het RIZIV publiceert jaarlijks tal van statistische gegevens, waaronder de statistische gegevens van de uitkeringen verricht door het RIZIV.
Een van de tabellen die men in deze publicatie kan aantreffen geeft het aantal invaliden per ziektegroep weer voor de jaren 2004 tot 2008.
Bij het bestuderen van deze tabel kan men vaststellen dat het aantal invaliden jaarlijks een vrij sterk stijgende tendens vertoont. In 2004 werden 204 397 mensen als invalide gekwalificeerd. In 2008 zijn dat er al 232 153, een vermeerdering van bijna 28 000 invaliden op 4 jaar tijd.
Vooral bij het aantal invaliden die aan psychische stoornissen lijden ziet men een sterk opgaande trend. In de periode 2007-2008 kan men zelfs vaststellen dat het aantal met meer dan 4 000 mensen is gestegen. Ook het aantal invaliden als gevolg van een ziekte van het bewegingsstelsel en het bindweefsel stijgt jaar na jaar.
Om deze redenen had ik van de geachte minister graag een antwoord gekregen op de volgende vragen:
1.)Hoe verklaart de minister de jaarlijkse toename van het aantal invaliden?
2.)Is deze evolutie dezelfde voor de werknemers en zelfstandigen?
3.)Heeft de minister reeds zicht op de evolutie voor 2009?
4.)Hoe verklaart de minister het sterk stijgende aantal invaliden die aan een psychische stoornis lijden?
5.)Hoe verklaart de minister het sterk stijgende aantal invaliden die aan een ziekte van het bewegingsstelsel en het bindweefsel lijden?
1. De jaarlijkse toename van het aantal invaliden kan als volgt worden verklaard :
- vanaf 1997 werd de pensioenleeftijd voor vrouwen om de drie jaar met een jaar verlengd. Vanaf 2009 bedraagt de pensioenleeftijd voor vrouwen, net als voor de mannen 65 jaar. De verhoging van de pensioenleeftijd voor vrouwen heeft er vanaf 1997 toe geleid dat meer vrouwen in invaliditeit terecht kwamen. Enerzijds blijven vrouwen die tot de pensioenleeftijd invalide zijn erkend, tot op latere leeftijd uitkeringsgerechtigd, anderzijds kunnen vrouwen tot op latere leeftijd (na hun 60ste) nog intreden in invaliditeit;
- de participatie op de arbeidsmarkt is zeer sterk toegenomen. Vooral vrouwen zijn de afgelopen jaren steeds meer actief op de arbeidsmarkt en dit tot op latere leeftijd. Het aantal uitkeringsgerechtigden die kans hebben om invalide te worden, is hierdoor toegenomen;
- een derde verklarende factor voor de toename van het aantal invaliden is de vergrijzing van de bevolking. Steeds meer uitkeringsgerechtigden zijn terecht gekomen in de oudere leeftijdscategorieën waar de kans op invaliditeit hoger ligt.
De volledige studie over de verklarende factoren met betrekking tot de stijging van het aantal invaliden, kan worden geraadpleegd op de website van het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV) :
www.riziv.fgov.be/information/nl/studies/index.
2. In de tabel in bijlage wordt de evolutie van het aantal invaliden per ziektegroep in de regeling voor zelfstandigen en in de algemene regeling voor de periode 2004 tot 2009 weergegeven.
De evolutie van het aantal invaliden in de regeling voor zelfstandigen is eveneens stijgend. In de periode 2004 tot 2009 steeg het aantal invaliden zelfstandigen met 14,16 %. In de algemene regeling is de stijging meer uitgesproken namelijk 20 %.
In de algemene regeling zijn de psychische stoornissen de voornaamste oorzaak van invaliditeit, gevolgd door ziekten van het bewegingsstelsel en het bindweefsel. De derde oorzaak van invaliditeit betreft de hart- en vaatziekten.
Bij de zelfstandigen is de belangrijkste oorzaak van invaliditeit de ziektegroep 13 (ziekten van het bewegingsstelsel en het bindweefsel). De psychische stoornissen die ook bij de zelfstandigen sterk toenemen, is de tweede oorzaak van invaliditeit. Net zoals in de algemene regeling zijn hart- en vaatziekten de derde oorzaak van invaliditeit.
3. De evolutie voor het jaar 2009 wordt opgenomen in de tabel in bijlage.
4. Deze evolutie betreft niet alleen België. Het aandeel van de psychische aandoeningen in de uitkeringen voor arbeidsongeschikte personen stijgt in alle industrielanden. Het RIZIV participeert in dat verband in een netwerk van de OESO dat onder andere dit probleem beter wil begrijpen. In dit stadium denken we dat deze stijging een samenloop van meerdere factoren is :
a. Onze maatschappij kent al verschillende jaren een sterke stijging van psychische stoornissen zoals depressie of stress, die duidelijk met de arbeidsomstandigheden zijn verbonden.
b. Ons eerstelijnsysteem herkent deze stoornissen beter.
c. Mensen met psychische stoornissen worden op de arbeidsmarkt enigszins gestigmatiseerd, waardoor ze moeilijker weer aan de slag gaan. Deze stigmatisering heeft dikwijls tot gevolg dat ze afhaken en gedurende lange periodes in de invaliditeit zitten. Meer algemeen onderzoekt het RIZIV op dit ogenblik in een werkgroep “arbeidsongeschiktheid” de recente evoluties van arbeidsongeschiktheid, en het vraagstuk van de psychische stoornissen staat er ook op de agenda. De werkgroep buigt zich zowel over de medische en sociale follow-up van de verzekerden als over hun verbeterde re-integratie, op vrijwillige basis, in de arbeidsmarkt.
5. Ook de spier- en gewrichtsaandoeningen nemen in grote mate toe, zowel op Belgisch als op Europees vlak. Men kan natuurlijk moeilijk van een epidemie spreken, maar deze evolutie van chronische ziektes in het algemeen en van deze ziektes in het bijzonder heeft duidelijk een directe weerslag op de arbeidsmarkt en dus op het aantal invaliden. Ons vergoedingsstelsel voor arbeidsongeschiktheid volgt deze evolutie door de mensen met een erkende aandoening te vergoeden.
Evolutie aantal invaliden per ziektegroep – regeling voor zelfstandigen
Ziektegroep |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
1 Besmettelijke en parasitaire ziekten |
174 |
169 |
172 |
181 |
181 |
186 |
2 Gezwellen |
1.411 |
1.518 |
1.625 |
1.770 |
1.837 |
1.976 |
3 Endocriene, voedings-en stofwisselingsziekten |
483 |
488 |
499 |
478 |
450 |
465 |
4 Ziekten van het bloed en bloedvormende organen |
24 |
27 |
26 |
32 |
31 |
31 |
5 Psychische stoornissen |
3.092 |
3.172 |
3.282 |
3.397 |
3.439 |
3.668 |
6 Ziekten van het zenuwstelsel en de zintuigen |
962 |
975 |
1.023 |
1.053 |
1.106 |
1.166 |
7 Ziekten van het hartvaatstelsel |
2.723 |
2.697 |
2.684 |
2.668 |
2.591 |
2.548 |
8 Ziekten van de ademhalingswegen |
486 |
471 |
489 |
478 |
464 |
435 |
9 Ziekten van het spijsverteringsstelsel |
447 |
440 |
456 |
449 |
446 |
463 |
10 Ziekten van het urogenitaalsysteem |
149 |
154 |
149 |
148 |
160 |
180 |
11 Complicaties van zwangerschap, bevalling en kraambed |
1 |
6 |
6 |
8 |
5 |
6 |
12 Ziekten van de huid en de celweefsels |
97 |
99 |
99 |
107 |
105 |
112 |
13 Ziekten van het bewegingsstelsel en het bindweefsel |
4.625 |
4.694 |
4.897 |
5.052 |
5.157 |
5.521 |
14 Congenitale afwijkingen |
72 |
72 |
71 |
68 |
78 |
77 |
15 Aandoeningen met oorsprong in de perinatale periode |
2 |
2 |
2 |
2 |
5 |
4 |
16 Symptomen en onvolledig omschreven ziektebeelden |
515 |
505 |
511 |
484 |
436 |
447 |
17 Ongevalsletsels en vergiftigingen |
1.757 |
1.867 |
1.942 |
2.027 |
2.061 |
2.145 |
Totaal |
17.020 |
17.356 |
17.933 |
18.402 |
18.552 |
19.430 |
Evolutie aantal invaliden per ziektegroep – algemene regeling
Ziektegroep |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
1 Besmettelijke en parasitaire ziekten |
1.951 |
1.952 |
1.969 |
2.024 |
2.108 |
2.133 |
2 Gezwellen |
11.697 |
12.197 |
12.918 |
13.592 |
14.266 |
15.099 |
3 Endocriene, voedings-en stofwisselingsziekten |
5.112 |
5.152 |
5.214 |
5.308 |
5.430 |
5.604 |
4 Ziekten van het bloed en bloedvormende organen |
361 |
368 |
373 |
390 |
392 |
413 |
5 Psychische stoornissen |
66.031 |
68.272 |
70.833 |
74.054 |
78.112 |
83.239 |
6 Ziekten van het zenuwstelsel en de zintuigen |
12.817 |
13.024 |
13.450 |
13.821 |
14.347 |
14.895 |
7 Ziekten van het hartvaatstelsel |
19.744 |
19.517 |
19.415 |
19.372 |
19.216 |
19.446 |
8 Ziekten van de ademhalingswegen |
6.125 |
5.868 |
5.749 |
5.664 |
5.562 |
5.674 |
9 Ziekten van het spijsverteringsstelsel |
6.048 |
5.973 |
5.971 |
6.052 |
6.143 |
6.241 |
10 Ziekten van het urogenitaalsysteem |
1.888 |
1.917 |
1.990 |
2.002 |
2.009 |
2.046 |
11 Complicaties van zwangerschap, bevalling en kraambed |
305 |
339 |
389 |
436 |
510 |
525 |
12 Ziekten van de huid en de celweefsels |
1.039 |
1.073 |
1.145 |
1.203 |
1.241 |
1.321 |
13 Ziekten van het bewegingsstelsel en het bindweefsel |
51.850 |
52.951 |
55.441 |
58.032 |
60.595 |
65.169 |
14 Congenitale afwijkingen |
1.439 |
1.442 |
1.449 |
1.510 |
1.536 |
1.577 |
15 Aandoeningen met oorsprong in de perinatale periode |
27 |
30 |
27 |
27 |
26 |
29 |
16 Symptomen en onvolledig omschreven ziektebeelden |
4.160 |
4.487 |
4.734 |
4.895 |
4.884 |
5.297 |
17 Ongevalsletsels en vergiftigingen |
13.803 |
14.033 |
14.755 |
15.302 |
15.776 |
16.595 |
Totaal |
204.397 |
208.595 |
215.822 |
223.684 |
232.153 |
245.303 |