Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-10700

van Martine Taelman (Open Vld) d.d. 20 december 2013

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen

Cannabis - Hasj - Samenstelling - Toename THC-gehalte - Olivettes - Gevolgen

drugverslaving
verdovend middel

Chronologie

20/12/2013Verzending vraag
5/2/2014Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-10699

Vraag nr. 5-10700 d.d. 20 december 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De samenstelling van cannabis van tegenwoordig is veranderd. Vooral het THC- gehalte,een stimulerende stof is drastisch toegenomen. Het is in tien jaar tien keer krachtiger geworden. De gevolgen daarvan zijn ook merkbaar. 3 % van de blowers van deze tijd krijgt na het roken van joints een psychose.

Het THC-gehalte is toegenomen en de dempende werking van cannabidiol is sterk verminderd. De drug is tien keer krachtiger geworden met minder angstverminderende eigenschappen. Onlangs blijkt er bijzonder krachtige cannabis en afgeleide producten op de markt te komen. Het betreft ondermeer de zogenaamde "olivettes" met een THC-gehalte van 22 % dat blijkbaar in Frankrijk populair is. Ik had graag vernomen of ook in ons land het THC-gehalte verder toeneemt.

Ik heb dan ook volgende vragen voor de geachte minister:

1) Kan u aangeven hoeveel het gemiddeld THC-gehalte bedraagt van enerzijds de op de markt circulerende cannabis en anderzijds de hasj en dit wat betreft respectievelijk de laatste drie jaar? Kan u deze cijfers toelichten?

2) Kan u aangeven hoeveel het hoogste THC-gehalte bedroeg van de op de markt aangetroffen cannabis enerzijds en hasj anderzijds? Kan u deze cijfers duiden en klopt de stelling dat de maxima stelselmatig toenemen?

3) Welke gevolgen heeft de eventuele toename van het THC-gehalte op de volksgezondheid en de mate dat er blijvende gevolgen blijven op geestelijk en zelfs lichamelijk vlak? Kan u dit uitvoerig toelichten?

4) Werden in België reeds zogenaamde "olivettes" aangetroffen en neemt het aantal toe wat de laatste drie jaar betreft? Kan u toelichten?

5) Kan u aangeven of er cijfermatig een toename is vast te stellen de laatste drie jaar van het aantal mensen in het algemeen en jongeren in het bijzonder die werden getroffen door psychoses? Is er een link met cannabis en het THC-gehalte en zo ja, kan u toelichten naar cijfers en studies toe?

Antwoord ontvangen op 5 februari 2014 :

De samenstelling en concentratie van psychoactieve substanties wordt in België opgevolgd door het Belgian Early Warning System Drugs (BEWSD) van het Belgian Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction, een programma van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV-ISP). Hiervoor collecteert het BEWSD objectieve en wetenschappelijke data de voortkomen uit de analyses van drugsstalen, gerapporteerd door alle toxicologische of forensische/gerechtelijke laboratoria in België.

1) Algemeen treedt er in België de laatste jaren min of meer een stabilisatie op in de gemiddelde THC-gehaltes van zowel cannabis (marihuana) als hasj (zie figuur 1; data 2009-2011). Het gemiddelde THC-gehalte van hasj blijkt over de jaren heen steeds iets hoger te liggen dan deze van cannabis.

Op basis van de data waarover het BEWSD beschikt, betrof de gemiddelde THC-concentratie in 2012 iets hoger dan de voorgaande jaren met respectievelijk 13,2% en 17,2% voor cannabis en hasj. Het is belangrijk om in rekening te brengen dat het steeds gaat om een beperkt aantal stalen. Daarenboven kan de specifieke stijging voor hasj die gezien wordt in 2012 ten opzichte van de vorige jaren deels verklaard worden door het kleiner aantal stalen dat in totaal werd geanalyseerd in dat jaar (38 stalen tegenover respectievelijk 105 en 61 in 2010 en 2011).

In 2012 was er ook een stijging merkbaar in het aantal opgedoekte mini-plantages (plantages met minder dan 50 planten). Vermits blijkt dat dit soort plantages eerder wordt onderhouden door ‘liefhebbers’ dan door de georganiseerde criminaliteit, is er vaak meer aandacht besteedt aan de kwaliteit van de teelt, wat ook een bijkomende verklaring voor een hogere THC-waarde kan zijn.

Door een wijziging in de Nederlands opiumwetgeving is het voortaan onmogelijk voor buitenlanders om cannabis te verkrijgen in de Nederlandse coffeeshops. Dit heeft mogelijk als gevolg dat gebruikers ervoor kiezen hun cannabis ook zelf te kweken, wat opnieuw de variatie in het THC-gehalte voor een deel kan verklaren.

Wanneer we de huidige percentages vergelijken met de aangetroffen gehaltes aan THC in 2002 (8,9% voor cannabis en 9,4% voor hasj; zie figuur 1) merken we wel een stijging van respectievelijk 48% en 83%. Het klopt dus dat de concentraties aan THC merkbaar verhoogd zijn – voor hasj is dit zelfs bijna een verdubbeling van het gehalte – maar er is geenszins sprake van een tienvoudige stijging in de afgelopen tien jaar. Een groot verschil is wel vast te stellen tussen de cannabis die tegenwoordig op de markt te vinden is en deze die in de jaren ’60 en ’70 verkrijgbaar was. Selectieve teelt en veredeling hebben ervoor gezorgd dat cannabis vele malen sterker is geworden vergeleken met toen en dat specifiek het THC-gehalte sterk is toegenomen en in mindere mate het cannabidiol (CBD)-gehalte. De data waarover het BEWSD beschikt tonen echter aan dat er geen reden is om aan te nemen dat deze ontwikkeling ook de afgelopen tien jaar heeft plaatsgevonden.

2) De maximale concentratie aan THC die gemeten werd in 2012 bedroeg 20,5% voor cannabis en 28,7% voor hasj. De maximumwaarden zijn staalafhankelijk en kunnen sterk verschillen tussen zowel de geteelde loten onderling als de soorten plantages (zie hiervoor ook het antwoord op vraag 1). Ter vergelijking worden in figuur 2 de percentages van de voorgaande jaren ook weergegeven. Op basis van de cijfers van het BEWSD blijkt dus net het tegendeel, namelijk dat de maxima aan THC-gehalte doorheen de jaren stelselmatig afnemen.

3) Onderzoek naar de effecten van cannabis met hoge THC-concentraties is nog steeds schaars. Over de mogelijke gevolgen van het gebruik van cannabis met hogere THC-gehaltes op langere termijn (bv. verslavingsrisico of psychische klachten), kunnen momenteel weinig uitspraken gedaan worden op basis van de bestaande onderzoeken.

Gezien bij het roken van cannabis met een hoger THC-gehalte de opgenomen concentratie aan THC ook hoger is, leidt dit vermoedelijk tot een dosisgerelateerde toename van de lichamelijke effecten. Bijvoorbeeld, door een beïnvloeding van THC op bloeddruk en hartslag kan een hogere concentratie aan THC potentieel een verhoogd risico geven voor mensen met hartklachten.

De risico's van sterkere cannabis hangen wellicht ook af van het gehalte aan CBD. Hoe hoger de hoeveelheid THC en hoe lager het gehalte aan CBD, des te hoger het risico op psychotische effecten. Er bestaat wel enige controverse omtrent de geestelijke gevolgen die het gebruik van cannabis kan veroorzaken. Cannabisgebruik kan aanleiding geven tot psychose en schizofrenie bij personen die genetische meer vatbaar zijn voor mentale aandoeningen. Cannabisgebruik zou het optreden van deze stoornissen versnellen, maar zou niet de eigenlijke oorzaak ervan zijn gezien dit effect voorlopig niet werd vastgesteld bij mensen zonder genetische predispositie.

Wel wordt opgemerkt dat steeds meer mensen zich aanmelden in behandeling voor problematisch gebruik of zelfs cannabisverslaving. Op dit moment is het onduidelijk of, en in welke mate het gestegen THC-gehalte hiervoor verantwoordelijk is. Er wordt gesuggereerd dat de verhouding THC/CBD ook een rol zou spelen bij het risico op verslaving, waarbij cannabis met een hoog CBD-gehalte minder verslavend zou zijn.

4) Er werd aan het BEWSD voorlopig geen data gerapporteerd die het voorkomen van deze zogenaamde ‘olivettes’ in België kan bevestigen. Er dient ook opgemerkt te worden dat deze olivettes waarvan sprake (22% THC) niet sterk verschillen van hasj van goede kwaliteit (zie hiervoor figuren 1 en 2). Gezien cannabis in Frankrijk zeer populair is, gaat het hier vermoedelijk eerder over een lokaal fenomeen. Vergelijkbaar zijn in de Verenigde Staten - waar cannabis voor medicinaal gebruik toegelaten is of  zelfs volledig is gelegaliseerd in een aantal staten - heel veel afgeleide cannabisproducten beschikbaar die een extreem hoog gehalte aan psychoactieve stoffen bevatten (waaronder bv. butaan hasj olie; BHO).Volgens de data waarover het BEWSD beschikt komen deze producten tot op heden echter niet voor in België.

5) Op basis van de gegevens van de MPG (Minimale Psychiatrische Gegevens) en van de MZG (Minimale Ziekenhuis Gegevens), kan men vaststellen dat het aantal psychosediagnoses relatief stabiel blijft binnen de algemene bevolking en bij de min-25-jarigen tussen 2008 en 2011. We stellen eveneens op basis van dezelfde gegevens vast, dat het aantal psychosediagnoses gecombineerd met een diagnose van misbruik, intoxicatie of een cannabisverslaving, niet stijgt in de tijd. De gegevens die betrekking hebben op psychosediagnoses uitgelokt door cannabis, laten geen evolutie zien in het aantal vastgestelde diagnoses.

Desondanks moet men voorzichtig zijn met de interpretatie van de gegevens. Het gaat hier immers over het aantal ziekenhuisopnamen eerder dan over de prevalentie binnen de algemene bevolking.

Ter herinnering, cannabisgebruik kan het opduiken van mentale problemen versnellen maar is niet de oorzaak van deze problemen.Figure 1 : Concentration moyenne en THC du cannabis et de la résine de cannabis (haschich) saisis en Belgique (%)

Figuur 1: Gemiddelde THC concentratie in inbeslaggenomen cannabis en cannabis hars (hasj) in België (%) 

 

2002

2009

2010

2011

2012

Cannabis

8,9

9, 9

11,1

10,7

13,2

Hasj / Haschich

9,4

10,6

11,8

11,8

17,2

Bron/source: Belgian Early Warning System on Drugs (BEWSD)



Figuur 2. Maximale THC-gehaltes in cannabis en hasj (%)

 

2009

2010

2011

2012

Cannabis

37,3

22,3

21,3

20,5

Hasj / Haschich

30,2

29,0

22,4

28,7

Bron/Source: Belgian Early Warning System on Drugs (BEWSD)