SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2021-2022 Zitting 2021-2022
________________
14 juillet 2022 14 juli 2022
________________
Question écrite n° 7-1707 Schriftelijke vraag nr. 7-1707

de Stephanie D'Hose (Open Vld)

van Stephanie D'Hose (Open Vld)

au vice-premier ministre et ministre de l'Economie et du Travail

aan de vice-eersteminister en minister van Economie en Werk
________________
Droits d'auteur - Permission Machine - Visual Rights Group - Éléments pris en compte pour l'estimation du préjudice - Législation Auteursrechten - Permission Machine - Visual Rights Group - Elementen om de schade te begroten - Wetgeving 
________________
droit d'auteur
propriété intellectuelle
propriété littéraire et artistique
protection du consommateur
photo
auteursrecht
intellectuele eigendom
literaire en artistieke eigendom
bescherming van de consument
foto
________ ________
14/7/2022Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 18/8/2022)
19/8/2022Antwoord
14/7/2022Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 18/8/2022)
19/8/2022Antwoord
________ ________
Question n° 7-1707 du 14 juillet 2022 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 7-1707 d.d. 14 juli 2022 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Récemment, Permission Machine a changé de nom et opté pour celui de «Visual Rights Group». La société aurait adapté sa méthode de travail et rendu la tarification plus claire et plus transparente. L'indemnité pour les photographes et le coût pour la perception seraient scindés. En soi, cela est positif si l'on en croit votre réponse à ma question écrite no 7-1607.

Vous y précisiez en effet qu'à la suite de l'enquête générale du Service de contrôle concernant le respect des obligations d'information, Permission Machine a été informée de manquements à ses obligations d'information, plus précisément une version coordonnée non actualisée des statuts, l'absence des conditions d'affiliation et des conditions de résiliation ou de retrait de l'autorisation de gestion des droits, les contrats de licence standards et la politique générale en matière de répartition aux ayants droit, de frais de gestion et éventuellement de déductions à d'autres fins (article XI.266 du Code de droit économique (ci-après CDE).

Permission Machine s'était vu accorder un laps de temps dans lequel elle devait compléter les informations manquantes. Selon votre réponse, elles ont été ajoutées dans le délai imparti, conformément aux obligations d'information du CDE.

En avril 2022, l'entité de gestion indépendante a changé de nom et le Service de contrôle a été informé de modifications dans les processus de travail de Visual Rights Group.

Vous comprendrez que votre réponse n'éteint pas ma vigilance.

Je souhaite par ailleurs vous poser une question complémentaire concernant votre réponse à ma quatrième question, plus précisément le passage suivant : «Le législateur belge a choisi de ne pas énumérer les éléments pouvant entrer en considération pour l'estimation du préjudice.»

Concernant le caractère transversal de la question écrite : en Belgique, les Communautés sont compétentes pour les matières personnalisables telles que la culture. L'autorité fédérale est responsable du droit d'auteur et du contrôle des sociétés de gestion collective. La présente question porte sur une compétence transversale, partagée avec les Communautés.

Je souhaiterais vous poser les questions suivantes:

1) À la lumière des expériences et constatations antérieures des services de contrôle, n'est-il pas recommandé d'énumérer les éléments pouvant entrer en considération pour l'estimation du préjudice ? Si non, pouvez-vous mentionner explicitement les objections et expliquer en quoi elles sont déterminantes ? Si oui, pouvez-vous en dire plus sur le calendrier et le contenu ?

2) D'autres mesures (de contrôle) ou modifications législatives sont-elles attendues en la matière ? Pouvez-vous préciser votre réponse ?

 

Sinds kort is «Permission Machine» van naam veranderd en gaat het voort onder de naam «Visual Rights Group». Hun werkwijze zou worden aangepast en er zou een duidelijk en transparante tarifering gelden. De vergoeding voor de fotografen en de kost voor de inning zou worden opgesplitst. Dit is op zich positief in het licht van uw antwoord mijn schriftelijke vraag nr. 7-1607.

Hierin gaf u immers aan dat naar aanleiding van het algemeen onderzoek betreffende de naleving van informatieverplichtingen door de Controledienst «Permission Machine» werd gewezen op tekortkomingen in hun informatieverplichtingen, meer bepaald een niet actuele gecoördineerde versie van de statuten, het ontbreken van de lidmaatschapsvoorwaarden en de voorwaarden voor beëindiging of terugtrekking van de machtiging tot het beheer van de rechten, de standaardlicentieovereenkomsten, het algemene beleid inzake verdelingen aan de rechthebbenden, beheerkosten en eventuele inhoudingen voor andere doeleinden (artikel XI.266, van het Wetboek van economisch recht, hierna WER).

«Permission Machine» kreeg een tijdsbestek waarbinnen de ontbrekende informatie moest worden aangevuld. De ontbrekende informatie werd volgens uw antwoord binnen de vooropgestelde termijn aangevuld conform de informatieverplichtingen overeenkomstig het WER.

In april 2022 is de onafhankelijke beheerentiteit van naam veranderd en werd de Controledienst ingelicht over veranderingen in de werkprocessen van «Visual Rights Group».

U zal begrijpen dat ik in het licht van uw antwoord waakzaam blijf.

Ik wil u echter een bijkomende vraag stellen naar aanleiding van uw antwoord op mijn vierde vraag en dan meer specifiek volgende passage waarin u het volgende aangeeft: «De Belgische wetgever koos ervoor om voor de begroting van de schade geen opsomming te geven van de elementen die in aanmerking mogen worden genomen.»

Wat betreft het transversaal karakter van de schriftelijke vraag: de Gemeenschappen in België zijn bevoegd voor de persoonsgebonden materies zoals cultuur. De Federale overheid staat dan weer in voor het auteursrecht en de controle op de collectieve beheersvennootschappen. Het betreft een transversale aangelegenheid met de Gemeenschappen.

Ik had graag de volgende bijkomende vraag aan u voorgelegd:

1) Is het in het licht van eerdere ervaringen en de eerdere vaststellingen van de Controlediensten niet aangewezen om wat betreft de begroting van de schade een opsomming te geven van de elementen die in aanmerking mogen worden genomen? Zo neen, waarom niet? Kan u de bezwaren expliciet oplijsten en meedelen waarom deze doorslaggevend zijn? Zo ja, kan u het tijdschema en de inhoud toelichten?

2) Staan hieromtrent andere (controle)maatregelen of wetswijzigingen op til? Kan u dit toelichten?

 
Réponse reçue le 19 aôut 2022 : Antwoord ontvangen op 19 augustus 2022 :

1) L’évaluation concrète du dommage est laissée à l’appréciation souveraine du pouvoir judiciaire. Il s’agit d’une jurisprudence constante de la Cour de cassation. Cela permet d’inclure tous les éléments pertinents dans l’évaluation du dommage, tels que: le manque à gagner, les frais d’enquête et de recherche et la perte subie. En effet, le principe général du droit de la responsabilité extracontractuelle en Belgique est l’indemnisation de l’intégralité du dommage. Lors de la transposition de la directive relative au respect des droits de propriété intellectuelle (directive 2004/48/CE), le législateur a choisi d’étendre le principe selon lequel le juge est souverain dans l’évaluation du préjudice aux dommages subis du fait d’une atteinte aux droits intellectuels. Aucune exception n’a été faite pour la propriété intellectuelle par le fait de prévoir une énumération des postes du dommage. La directive prévoit en effet une énumération des postes du dommage, mais en même temps, elle n’entre pas dans le détail de chacun de ces postes. La voie suivie par le législateur de l’époque laisse au juge une large marge d’appréciation, et ce dans les limites des principes de base de la responsabilité extracontractuelle, à savoir la réparation intégrale du dommage subi. Cela permet également au juge de prendre en compte davantage d’éléments que ceux énumérés dans la directive sur le respect des droits. Je peux également mentionner que l’exposé des motifs de la loi transposant la directive sur le respect des droits mentionne les différents postes du dommage énumérés dans la directive sur le respect des droits. L’exposé des motifs d’une loi joue un rôle important dans l’application et l’interprétation de la loi.

Cela signifie également que, en droit belge, les dommages et intérêts ne peuvent pas avoir de caractère punitif. Par conséquent, les dommages et intérêts ne peuvent être supérieurs au préjudice réellement subi. Si les dommages et intérêts réclamés sont supérieurs au dommage réellement subi, l’indemnité a un caractère punitif, ce qui est interdit.

L’appréciation finale de l’évaluation correcte de l’indemnisation réclamée par Visual Rights Group relève donc de la seule responsabilité du pouvoir judiciaire.

La méthode utilisée par le législateur lors de la transposition de la directive sur le respect des droits s’inscrit donc dans le cadre des règles prévalant en Belgique en matière de responsabilité extracontractuelle. Il n’est par conséquent pas opportun de la modifier pour le moment.

2) La réglementation relative au respect des droits de propriété intellectuelle, y compris le droit d’auteur, a été harmonisée au niveau européen (directive 2004/48/CE). En outre, la directive 2014/26/UE prévoit un cadre harmonisé en matière de transparence auquel les entités de gestion indépendantes doivent se conformer. Le Service de contrôle vérifie les activités des entités de gestion telles que Visual Rights Group dans le cadre des compétences qui lui sont accordées. Si les citoyens ou les entreprises contestent l’ampleur de l’indemnisation, ils peuvent faire appel à un médiateur. Le Service de contrôle ne peut pas se prononcer sur l’ampleur de l’indemnisation. Si aucun accord ne peut être trouvé quant à l’ampleur de l’indemnisation, il appartient aux cours et tribunaux compétents de se prononcer. Le cadre légal actuel me semble pour le moment suffisant et conforme au droit européen. Par conséquent, aucun changement législatif n’est actuellement en préparation, mais mes services surveillent la situation.

1) De concrete begroting van de schade wordt overgelaten aan de soevereine beoordeling door de rechterlijke macht. Dit is vaste rechtspraak van het Hof van Cassatie. Dit laat toe om alle relevante elementen in de begroting van de schade op te nemen, zoals daar zijn: de gederfde winst, de kosten van opsporing en onderzoek en het geleden verlies. Immers, het algemene principe van het buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht in België is de vergoeding van de volledige schade. De wetgever heeft er bij de omzetting van de richtlijn betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten (richtlijn 2004/48/EG) voor gekozen het principe dat de rechter soeverein de schade beoordeelt door te trekken naar schade geleden als gevolg van een inbreuk op de intellectuele rechten. Er werd geen uitzondering gemaakt voor de intellectuele eigendom door in een opsomming van schadeposten te voorzien. De richtlijn voorziet inderdaad in een opsomming van schadeposten, maar gaat tegelijkertijd ook niet in detail in op elk van deze posten. De piste die de wetgever destijds heeft gevolgd geeft een ruime beoordelingsmarge aan de rechter, en dit binnen de grenzen van de basisprincipes van de buitencontractuele aansprakelijkheid, namelijk de volledige vergoeding van de geleden schade. Hierdoor kan de rechter ook met meer elementen rekening houden dan de elementen die zijn opgesomd in de richtlijn handhaving. Ik kan ook nog meedelen dat in de memorie van toelichting bij de wet die de richtlijn handhaving heeft omgezet, de verschillende schadeposten die worden opgesomd in de richtlijn handhaving worden vermeld. De memorie van toelichting bij een wet speelt een belangrijke rol bij de toepassing en interpretatie van de wet.

Dit betekent ook dat, in het Belgisch recht, de schadevergoeding geen bestraffend karakter mag hebben. De schadevergoeding mag dus niet hoger zijn dan de effectief geleden schade. Indien de gevorderde schadevergoeding hoger is dan de effectief geleden schade is er sprake van een bestraffend of punitief karakter van de schadevergoeding, en dit is verboden.

De uiteindelijke beoordeling of de vergoeding die Visual Rights Group eist correct begroot is, komt dus enkel toe aan de rechterlijke macht.

De werkwijze van de wetgever bij de omzetting van de richtlijn handhaving past dus in de heersende regels inzake buitencontractuele aansprakelijkheid in België. Het is bijgevolg niet aan de orde dit op dit moment te wijzigen.

2) De regelgeving omtrent de handhaving van intellectuele eigendomsrechten, waaronder het auteursrecht, werd geharmoniseerd op Europees niveau (richtlijn 2004/48/EG). Daarnaast voorziet de richtlijn 2014/26/EU in een geharmoniseerd kader inzake transparantie waaraan onafhankelijke beheerentiteiten moeten voldoen. De Controledienst toetst de activiteiten van beheerentiteiten zoals Visual Rights Group binnen de bevoegdheden die hem zijn toegekend. Wanneer burgers of ondernemingen de hoogte van de vergoeding betwisten kunnen zij een beroep doen op een bemiddelaar. De Controledienst kan zich niet uitspreken over de hoogte van de schadevergoeding. Indien geen overeenstemming kan worden bereikt over de hoogte van de vergoeding, dan komt het toe aan de bevoegde hoven en rechtbanken zich daarover uit te spreken. Het huidige wettelijke kader lijkt mij op dit ogenblik voldoende en conform het Europese recht. Er staan momenteel dan ook geen wetswijzigingen op stapel, maar mijn diensten volgen de situatie op.